مقاله و مبانی نظری سرمایه فکری در بانکها ,

مبانی نظری و پیشینه تحقیق شاخص های سرمایه فکری در بانکها

در قالب word ودر 62 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب
2-1- ادبيات نظري سرمايه فکري    11
2-2- مروري بر چشم انداز تاريخي سرمايه فکري    13
2-3- تعريف سرمايه فکري    15
2-4- انواع طبقه بندي اجزاي سرمايه فکري    17
2-5- شباهت ها    29
2-5-1- سرمايه انساني    29
2-5-2- سرمايه ساختاري (سازماني)    31
2-5-3- سرمايه ارتباطي (مشتري)‌    32
2-6- سنجش سرمايه فکري    33
2-6-1- دلايل سنجش سرمايه فکري    33
2-6-2- شاخص هاي متداول براي اندازه گيري سرمايه فکري    35
2-6-3- منافع و مزاياي اندازه گيري سرمايه فکري    42
2-6-4- مدل ها و روش هاي اندازه گيري سرمايه فکري    44
2-6-4-1- مدل هاي سنجش غيرمالي سرمايه فکري    45
2-6-4-2- نمونه هايي از مدل هاي سنجش مالي سرمايه فکري    49
2-7- فرآيند تحليل سلسله مراتبي    51
2-7-1- انواع حالتهاي تصميم گيري    52
2-7-2- اصول فرآيند تحليل سلسه مراتبي    54
2-7-3- مزاياي فرآيند سلسله مراتبي    54
2-7-4- خصوصيات فرآيند تحليل سلسله مراتبي    56
2-7-5- محدوديت هاي فرآيند تحليل سلسله مراتبي    56
2-7-6- ساخت درخت سلسله مراتبي با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی    58
2-7-7- حل مسائل از طريق تکنيک سلسله مراتب    58
2-8- مروری بر پیشینه تحقیق    61
2-8-1- تحقیقات خارجی    61
2-8-2- تحقیقات داخلی    65

منابع

2-1- ادبيات نظري سرمايه فکري:
پيتر دراکر (1993) انديشمند معروف مديريت مي گويد: ما در حال وارد شدن به يک جامعه دانش محور هستيم که در آن منابع اصلي اقتصاد، ديگر سرمايه بيشتر، منابع طبيعي و نيروي کار بيشتر و ... نيست و مهمترين منبع اصلي اقتصاد، دانش است. قرن بيست و يکم قرن اقتصاد دانشي است. قبل از اقتصاد دانش محور، اقتصاد صنعتي حاکم بوده است. در اين اقتصاد عوامل توليد ثروت اقتصادي، يکسري دارايي هاي فيزيکي و مشهود مانند زمين، نيروي کار و پول و ماشين آلات و ... بوده و از ترکيب اين عوامل اقتصادي، ثروت توليد مي شد. در اين اقتصاد استفاده از دانش، به عنوان يک عامل توليد، نقش کمتري داشته اما در اقتصاد دانش محور، دانش يا سرمايه فکري به عنوان يک عامل توليد ثروت در مقايسه با ساير دارايي هاي مشهود و فيزيکي، ارجحيت بيشتري پيدا مي کند (بونتيس، 1998). در اين اقتصاد، دارايي هاي فکري و بخصوص سرمايه هاي انساني جزء مهم ترين دارايي هاي سازماني محسوب مي شوند و موفقيت بالقوه سازمان ها ريشه در قابليت هاي فکري آنها دارد تا دارايي هاي مشهود آنها (فلام هلتز، 2002). با رشد اقتصاد دانش محور بطور قابل ملاحظه اي شاهد اين موضوع هستيم که دارايي هاي نامشهود شرکت ها در مقايسه با ساير دارايي هاي مشهود، عامل مهمي در حفظ و تحقق مزيت رقابتي پايدار آنها مي باشند (تايلز، 2002).
گلدفينگر (1994)، اقتصاد دانش محور را از سه بعد بررسي مي کند:
بعد اول: تقاضايي براي مصنوعات نامشهود وجود دارد. (خدمات)
بعد دوم: دارايي هاي نامشهود بر عوامل توليد مسلط مي شوند يعني بيشتر عوامل توليد، از دارايي هاي نامشهود هستند و به عبارت ديگر دارايي هاي نامشهود در بين عوامل توليد، نقش بارزتر و بيشتري را ايفاء مي کند.
بعد سوم: قوانين جديدي براي سازمان تجاري، رقابت، ارزشگذاري ظهور مي کند.
در نتيجه محيط کسب و کار بطور شگفت انگيزي تغيير مي کند. در کسب و کار و اقتصاد قرن 21، بر روي اطلاعات، فناوري اطلاعات، تجارت الکترونيک، نرم افزارها و مارک ها و حق اختراع ها، تحقيقات، نوآوري ها و ... سرمايه گذاري مي شود که همگي جزيي از دارايي هاي نامشهود و سرمايه هاي فکري و دانشي هستند تا جزو دارايي هاي مشهود (سيتارامان، 2002). در پارادايم صنعتي قديم، شرکت ها تحت اصول اقتصاد کميابي عمل مي کردند. اقتصاد کميابي بدين معناست که منابع و دارايي هاي تحت سلطه و کنترل شرکت ها، محدود و کمياب هستند و استفاده بيشتر از آنها، از ارزش آنها مي کاهد.
ولي در عصر اقتصاد اطلاعاتي و دانشي، اين اصول صدق نمي کند. شرکت ها در اقتصاد دانشي تحت اصول اقتصاد فراواني عمل مي کنند. اقتصاد فراواني بدين معناست که منابع و دارايي ها در اختيار شرکت به ميزان فراواني وجود دارد. اين نوع دارايي ها از نوع نامشهود هستند و بيشتر در افراد وجود دارند که ما به آنها دسترسي داريم. مثالي از موضوع فراواني اين نوع دارايي ها در اقتصاد دانش محور، فراواني اطلاعات در اينترنت است (ساليوان، 2002). بطور خلاصه در اقتصاد دانش محور، مهمترين دارايي ها و عوامل توليد شرکت ها، نامشهود هستند که استفاده از آنها نه تنها از ارزش آنها نمي کاهد بلکه به ارزش آنها مي افزايد. اين نوع دارايي هاي نامشهود شامل دانش، سرمايه فکري و ... هستند ولي در اقتصاد صنعتي مهمترين عوامل توليد، دارايي هاي مشهود و فيزيکي هستند که استفاده از آنها، از ارزش آنها مي کاهد و اين داريي ها شامل زمين، ماشين آلات و سرمايه هاي پولي و غيره است.
در اين فصل در بخش اول ابتدا مروري بر چشم انداز تاريخي سرمايه فکري خواهد شد و سپس تعريف سرمايه فکري توسط پژوهشگران گوناگون ارائه مي گردد. سپس انواع طبقه بندي هاي اجزاي سرمايه فکري، مطالبي در خصوص سنجش سرمايه فکري و گزارش دهي سرمايه فکري ارائه خواهد شد و در ادامه با بيان مختصري از مفهوم تجزيه و تحليل سلسله مراتبي، زمينه را براي اولويت بندي هاي فاکتورهاي مهم در ارزيابي شاخص هاي سرمايه فکري فراهم خواهيم نمود. در ادامه به بيان مختصري از تحقيقات انجام شده در اين زمينه پرداخته مي شود.

2-2- مروري بر چشم انداز تاريخي سرمايه فکري
در سال 1979، حسابدار سوئدي به نام کارال اريک اسويبي که بعدها به عنوان يکي از بنيانگذاران علم مديريت دانش معرفي شد، با پرسشي بزرگ روبرو گرديد. دفاتر حسابداري (ارزش دفتري) يکي از شعبه هاي معروف سازماني که او در آنجا کار مي کرد تنها، يک کرون ارزش را نشان مي داد، در حالي که ارزش واقعي سازمان به مراتب بيش از اينها بود. در اين هنگام وي متوجه شد که ترازنامه مالي شرکت او، تنها ارزش دارايي های فيزيکي آن را که شامل چند ميز و ماشين تحرير بود نمايش مي دهد ولي ارزش واقعي سازمان به شايستگي کارکنان سازمان و چيزي را که جمع کارکنان سازمان به عنوان يک دفتر و مغز جمعي تشکيل مي دهند، وابسته است.
اسويبي و ديگران، اين يافته را با نام دارايي فکري و دارايي ناملموس معرفي کردند و آن را در کنار دارايي هاي ملموس قرار دادند. به اين ترتيب تعداد نوشته ها، سمينارها و ... در اين زمينه رشد کرد و موضوع بطور جدي در دستور کار دانشمندان علم مديريت و مديران سازمان هاي بزرگ قرار گرفت.
در اقتصاد جديد، تبادل دانش و اطلاعات، بيش از محصولات و خدمات موجب اعتلاي سازمان ها شده است، به گونه اي که با بررسي شرکت هاي با رشد سريع در مي يابيم که 50% آنها به تجارت دانش کارکنان خود پرداخته اند. بنابراين با چنين روندي تعيين معيار و اصولي براي ارزش گذاري دانش به عنوان يک دارايي مهم و کليدي، از اهميت ويژه اي برخوردار شده است. جدول زماني زير مهمترين رويداد ها و وقايع حساس در بحث سرمايه فکري را نشان مي دهد: