مقاله و مبانی نظری سیستم نگهداری و تعمیرات ,

مباني نظري سیستم نگهداری و تعمیرات

در قالب word, ودر 85 صفحه و قابل ویرایش

فهرست
فصل دوم: مباني نظري و سير تطور موضوع    17    
مقدمه    18    
بخش اول    20    
1-    تکنولوژي    20    
2-    سيستم‌هاي تکنولوژي اطلاعات    23    
3-    تعريف تکنولوژي اطلاعات    24    
4-    تاريخچه تکنولوژي اطلاعات    28    
5-    کاربردهاي سيستم تکنولوژي اطلاعات در سازمان    30    
الف ـ کاربرد عملياتي    30    
ب ـ کاربرد اطلاعاتي    33    
ج ـ کاربرد آموزشي    36    
6- پياده سازي سيستم تکنولوژي اطلاعات    38    
بخش دوم    44    
1-    جايگاه سيستم‌هاي نگهداري و تعميرات    44    
2-    تعريف سيستم‌هاي نگهداري و تعميرات    46    
3-    لزوم استفاده از سيستم‌هاي نگهداري و تعميرات    47    
4-    معايب ناشي از نداشتن سيستم‌هاي نگهداري و تعميرات    48    
5-    انواع روشهاي نگهداري و تعميرات    50    
الف ـ نگهداري و تعميرات به منظور بهبود    50    
ب ـ نگهداري و تعميرات در هنگام بروز اشکال    51    
ج ـ نگهداري و تعميرات پيشگيري    52    
د ـ نگهداري و تعميرات پيشگويي کننده    53    
هـ ـ نگهداري و تعميرات بهره‌ور فراگير    54    
6-    نگهداري و تعميرات در سازمان‌ها    56    
7-    نگهداري و تعميرات در شبکه انتقال نيرو    57    
بخش سوم    59    
1-    تئوري هاي مبتني بر عامل تاثير    59    
الف ـ جبر تکنولوژي    59    
ب ـ جبر سازماني    61    
ج ـ ديدگاه اقتضاء و ضرورت    62    
2- انواع تاثير تکنولوژي بر سازمان    63    
1-2- تاثير سيستم‌هاي انفورماتيک بر اقتصاد سازمان    63    
2-2- تاثير سيستم‌هاي انفورماتيک بر ساختار سازمان    67    
3-2- تاثير سيستم‌هاي انفورماتيک بر عملکرد سازمان    72    
الف ـ تاثير بر مهندسي مجدد منابع انساني    72    
ب ـ تاثير بر استراتژي سازمان    74    
ج ـ تاثير بر متمايز ساختن عملکرد سازمان    75    
د ـ تاثير بر کارايي عمليات    76    
هـ ـ تاثير بر طراحي مجدد گردش کار    77    
بخش چهارم    79    
مهمترين تحقيقات پيرامون تکنولوژي اطلاعات و عملکرد سازمان    79    
برگزيده تحقيقات انجام گرفته در ايران    84
خلاصه    88
منابع    167
الف ـ منابع فارسي    168
ب ـ منابع انگليسي    171

2- سيستم‌هاي تکنولوژي اطلاعات
تاريخ نويسان براي توصيف تاريخ گذشته از دوران‌هائي مانند دوران سنگي، برنز و قرون وسطي نام مي‌برند. دردهه‌هاي اخير پيشرفت چشمگير تکنولوژي‌هاي اطلاعاتي به تولد دوران جديدي انجاميده است که آنرا «عصر اطلاعات» مي‌نامند. اطلاعات در کنار عوامل متعدد توليد مانند سرمايه، مواد اوليه، انرژي به عنوان يکي از عناصر توليد، نقش مهمي را به عهده دارد و روز به روز بر اهميت آن افزوده مي‌شود (اسدي، 1370).
سازمان‌ها و نهادهاي خصوصي و عمومي طلوع عصر اطلاعات را براي اولين بار در دهه 1950 ميلادي احساس کردند. در اين دهه کامپيوترهاي الکترونيکي وارد بازار شده و مورد استفاده عمومي و تخصصي سازمان‌ها قرار گرفت. با ورود اين تکنولوژي به سازمان‌ها، نحوه انجام بسياري از وظايف تغيير و ساختار تصميم‌گيري و قدرت آنها تا حد زيادي مواجه با دگرگوني شده سرعت پردازش اطلاعات مورد نياز براي تصميم‌گيري به شدت افزايـــــش يافت و سازمان‌ها در تصميم‌گيري ديگر مجبور به اتکاء به حدس و گمان و يا شهود نبودند. ساختار قدرت سازمان‌ها تحت تاثير دسترسي سريع به اطلاعات استراتژيک و حياتي قرار گرفت وکانون‌هاي قدرت در سازمان با تحول روبرو شدند.
بنابراين سازمان‌ها و مديران آنها نمي‌توانستند نسبت به تاثيرات شگرف تکنولوژي‌هاي اطلاعاتي بر ابعاد متعدد سازمان بي‌تفاوت باشند. از اينرو ورود تکنولوژي‌هاي اطلاعاتي به سازمان بعد جديدي براي تحقيقات مربوط به تکنولوژي و سازمان ايجاد نموده و نظرات متفاوتي در اين رابطه ارائه شده است. آنچه که مورد توافق همگان مي‌باشد آن است که تکنولوژي اطلاعات فشاري را بر مديران و افراد سازمان وارد مي‌کند که شناخت و درک تاثيرات تکنولوژي اطلاعات بر سازمان را ضروري مي‌سازد.
3- تعريف تکنولوژي اطلاعات
دراواخر دهه 1950 تکنولوژي جديدي وارد سازمان‌ها شد که به نحو شتابنده‌اي، عليرغم ناشناخته بودن جنبه‌هاي آن در تمامي ابعاد سازمان بويژه درسطوح مديريت نفوذ نمود. تکنولوژي مزبور داراي نام مشخصي نبود و براي اولين بار توسط لويت و ويسلر عنوان «تکنولوژي اطلاعات» بر آن اطلاق شد. به نظر اين دو محقق تکنولوژي اطلاعات متشکل از سه بخش بود: يک بخش اول شامل تکنيک‌هاي پردازش مقادير زياد اطلاعات بود که از طريق کامپيوترها انجام مي‌شد، بخش دوم مربوط به کاربرد شيوه‌هاي آماري و رياضي براي تصميم‌گيري بود که از طريق تکنيک‌هائي مانند برنامه‌ريزي رياضي و پژوهش عمليات صورت مي‌گرفت، و بخش سوم شامل شبيه‌سازي مسائل پيچيده از طريق برنامه‌هاي کامپيوتر است که با استفاده از برنامه‌هاي مربوطه انجام مي‌گيرد. (لويت و ويسلر، 1958).
تکنولوژي اطلاعات در مفهوم سنتي خود شامل هر گونه تجهيزات، وسائل و امکاناتي مي‌گردد که تبادل، پردازش و بکارگيري اطلاعات را تسهيل مي‌نمايد. از اين ديدگاه، يک فايل بايگاني تا پيشرفته‌ترين کامپيوترها در زمره تکنولوژي اطلاعات قرارمي‌گيرند. اما مفهوم پيشرفته تکنولوژي اطلاعات شامل تجهيزات و امکاناتي مي‌گردد که بيشتر در عصراطلاعات به منصه ظهور رسيده‌اند، برخي از تجهيزات عبارتند از: کامپيوتر (اعم از کامپيوترهاي بزرگ و شخصي)، ماهواره‌ها، وسائل پيشرفت مخابراتي، ماشين‌هاي محاسب و غيره.
تکنولوژي اطلاعات درعصر حاضر از مدارهاي الکترونيکي براي پردازش اطلاعات استفاده مي‌کند. تکنولوژي اطلاعات جايگزين و يا مکمل توانائي‌هاي فکري انسان شده است و اين مورد در مقايسه با تکنولوژي مکانيکي که جايگزين توانائي‌هاي جسمي انسان است قابل توجه است.
در واقع برخي از محققين و دانشمندان علوم اجتماعي هم در اين ارتباط داراي ديدگاه خاصي مي‌باشند. نظر ايشان آن است که همواره بشر در جهت افزايش توانايي‌هاي خود و جبران ناتوانايي‌هاي موجود طبيعي خويش از تکنولوژي‌هاي مختلف بهره جسته است. هر اختراع و پيشرفت تکنولوژي يک گام در جهت تکامل توانايي موجود بشر بوده است.
از چرخ و خودرو گرفته تا هواپيما و فضاپيما همگي در جهت افزايش توان حرکتي بشر بوده است و ابزارآلات و ماشين آلات صنعتي هم در امتداد افزايش توان جسمي انسان خلق شده است.
در عصر اطلاعات هم سيستم‌هاي انفورماتيک در واقع در امتداد افزايش و توانمندي فکري بشر ايجاد شده‌اند و هر جا انديشه انسان نتواند از لحاظ حافظه، محاسبات و استنتاج به تنهايي عمل نمايد به راحتي تکنولوژي اطلاعات را به مدد مي‌طلبد.
عده‌اي معتقدند که تکنولوژي اطلاعات تنها براي فعاليت‌هائي قابل کاربرد است که تحت عنوان «پردازش داده» و بايگاني اطلاعات قرار مي‌گيرند، در حالي که عده ديگر هر گونه کاربرد و استفاده از تجهيزات الکترونيکي مانند رباتها در اتوماسيون کارها را نيز تحت عنوان تکنولوژي اطلاعات مي‌دانند. نظر منطقي ديگر آن است کـه مفهوم تکنولوژي اطلاعات آن کاربردها و مواردي را در بر مي‌گيرد که تاحدي در بردارنده پردازش الکترونيکي داده‌هاست (چايلد، 1984).
بنابراين تکنولوژي اطلاعات مشتمل بر عناويني چون کامپيوتر، وسائل ارتباطي از راه دور و ساير وسائل ارتباطي و الکترونيکي است که همگي به کسب، پردازش، ذخيره سازي و انتشار اطلاعات در سطح سازمان اعم از اطلاعات شفاهي، تصويري، متني و عددي کمک مي‌کنند. به عبارت ديگر، تکنولوژي اطلاعات شامل وسائل و ابزاري است که براي تبادل اطلاعات در سازمان از آن استفاده مي‌شود (ايتون، 1983).
بالاخره مهمترين مطلبي که بايد در اينجا بيان شود آن است که تلقي تکنولوژي اطلاعات به عنوان يک نيروي توليد و يک فرآيند، نه تنها جايگاه جديدي را در چرخه توليد براي آن ايجاب مي‌کند، بلکه «‌يکپارچگي کارکردي» ميان مراحل متسلسل توليد را نيز تسهيل مي‌کند (اميراحمدي و والاس، 1379). براي مثال، به مجرد پذيرفته شدن نمونه اوليه‌اي که از طريق روش تبديل طرح‌هاي ترسيم شده رايانه‌اي از اشياء سه بعدي، به مدل‌هاي اوليه واقعي و ملموس بدست مي آيد «استريوليتوگرافي» مي‌توان طرح آنرا در رايانه ذخيره کرد و بي‌درنگ از آن براي مراحل توليد صنعتي و بازاريابي استفاده کرد (اميراحمدي و والاس، 1379) از اين جهت، مراحل سنتي توليد، يعني دانش، ابداع، نوآوري، توليد کارخانه‌اي، بازاريابي، توزيع و مصرف به تنهايي کمتر جنبه کارکردي مي‌يابند و در تلفيق با هم کارآيي بيشتري پيدا مي‌کنند، چون تکنولوژي اطلاعات پيوندگاه‌هايي را بوجود مي‌آورد که مي‌توانند مؤلفه‌هاي نضج‌گيري و اجراي توليد را در هم ادغام کنند. لذا در نظريه‌هاي سنتي تمرکز و عدم تمرکز توليد بازبيني صورت مي‌گيرد. بطور مشابه در رابطه با خدمات و ارائه خدمات نيز مي‌توان همين نظريه را ارائه داد.
هدف اصلي بررسي حاضر، ارائه انديشه‌هاي جديد در خصوص نقش تکنولوژي اطلاعات در توليد و يا خدمات جديد و جنبه‌هاي مختلف آن از لحاظ مکاني و نحوه عرضه آن مي‌باشد. به عقيده محقق، بسياري از نويسندگان به ويژه آن عده که در حوزه مطالعات منطقه‌اي قلم مي‌زنند، تکنولوژي اطلاعات را صرفا" يک ريز ساخت پردازش تلقي کرده و درنتيجه نتوانسته‌اند تاثير کامل اين تکنولوژي جديد را بسنجند.
تکنولوژي اطلاعات را بايد از حيث توانايي آن براي صورت بندي يک فرآورده، يعني به صورت يک نيروي توليد و يا خدمات نيز مورد توجه قرار داد. با درک تکنولوژي اطلاعات به عنوان يک فرآيند و فرآورده، تاثير انتقلاب اطلاعات را از حد نظريه‌هاي سنتي تمرکزگرايي و تمرکز‌زدايي فراتر مي‌رود و چرخه توليد را نيز دگرگون مي‌سازد.
هرچند برخي از کارشناسان مانند کاستلز (1989)، هپورت (1990)، زابوف (1988) و منسل (1993) در رشته‌هاي جامعه‌شناسي و اقتصاد ويژگي مولد بودن تکنولوژي اطلاعات و تاثير آن بر فرآيندهاي کار را بازشناسي کرده‌اند، ولي در اينجا بحث از لحاظ نحوه مرتبط ساختن اين ويژگي با سازمان و عملکرد آن از جنبه جديدي به موضوع نگاه مي‌کند. (اميراحمدي و والاس، 1379).

4- تاريخچه تکنولوژي اطلاعات
تاريخ استفاده از تکنولوژي براي اطلاعات به دوران‌هائي برمي‌گردد که انسان براي تبادل علائم، اخبار و اطلاعات از وسائلي مانند آتش و دود يا پرچم استفاده مي‌کرد. اما آنچه که امروزه از مفهوم تکنولوژي اطلاعات در ذهن تداعي مي‌شود، عبارت است از تجهيزات الکترونيکي پيشرفته که از آنها براي تبادل اطلاعات استفاده مي‌شود. شاخص اين تجهيزات «کامپيوتر» (اعم از کامپيوترهاي بزرگ، متوسط و کوچک) است.
الوين تافلر، سرچشمه روند ظهور تکنولوژي اطلاعات را در حيات انسان بنحو جالبي بيان مي‌کند. وي معتقد است که اگر پنجاه هزار سال گذشته حيات انسان را به 800 دوره زندگي که هر دوره 62 سال مي‌باشد تقسيم کنيم، 650 دوره را انسان در غارها گذرانده و در طي 70 دوره آن توانسته است بطور نسبتا" مؤثري با ديگران ارتباط برقرار کند. به نظر او تنها در طي 6 دوره از 800 دوره است که انسان شاهد يک کلمه چاپ شده بود و در 2 دوره اخير توانسته است زمان را با دقت زياد اندازه‌گيري نمايد و تنها در آخرين دوره از 800 دوره است که انسان از کامپيوتر استفاده مي‌کند. سابقه کامپيوتر به مفهوم عام آن به چرتکه و ماشين‌هاي محاسب برمي‌گردد. ولي در مفـهـــــوم خــــاص به کامپيوترهاي رقمي برمي‌گردد که در دهه 1940 ميلادي پا به عرصه وجود گذاشتند. اولين کامپيوتر رقمي کامپيوتري بود که تحت عنوان مارک يک توسط هووار دايکن و گروهي از مهندسان (آي. بي.ام) در 1944 ساخته شد. سپس در سال 1947 کامپيوتري به نام اينياک و سرانجام در سال 1951 نخستين کامپيوتر تجاري به نام يونيواک يک به مرکز آمار آمريکا تحويل داده شد. سرعت استفاده از کامپيوتر در سازمان در همان دهه 50 به حدي گسترش يافت که در اواسط دهه 1950، حدود هزار کامپيوتر در مؤسسات آمريکا مورد استفاده قرارگرفت. در اواسط دهه 1960، گسترش کاربرد کامپيوتر به حدي بود که عده‌اي اين دهه را دهه انقلاب دوم صنعتي مي‌دانند.
پيشرفت تکنولوژي کامپيوتر، افزايش سرعت پردازش، ارزان شدن آنها و کوچک شدن کامپيوتر از لحاظ حجم همگي باعث شد که سازمان‌ها به سوي استفاده از کامپيوتر گرايش يابند. در دهه 1970 کل کامپيوترهاي مورد استفاده در سازمان‌هايدنيا درحدود ششصد هزار عدد بود. اين رقم در سال 1981 به دو ميليون رسيد و در سال 1985 بعد از چهار سال به هفت ميليون و بر اساس همين روند در اوائل دهه 90 به بيش از ده ميليون رسيده است. و اينک در دهه اول قرن بيست و يکم ارقام تعدادي بيشتر از صد ميليون را گزارش مي‌دهد. رشد يکباره استفاده از تکنولوژي کامپيوتر و تجهيزات الکترونيکي پيشرفته در دهه 80 بسياري را برآن داشت که سال 1982 را سال «تکنولوژي اطلاعات» اعلام نمايند.
بطور کلي، تکنولوژي اطلاعات تقريبا" در تمامي صنايع رشد سرسام‌آوري داشته است. بطور مثال در استراليا «حجم نيروي کار شاغل در فعاليت‌هاي اطلاعاتي، هم‌اکنون بيش از چهل درصد است». (اميراحمدي و والاس، 1379) دهه آخر هزاره ميلادي گذشته، دهه تغيير تکنولوژيک سريع در بخش محلي اقتصادي انگليس نيز هست. در سال 1993، سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده در عرصه تکنولوژي اطلاعات در انگليس و ولزاز يک ميليارد پوند فراتر رفته است. توسعه تکنولوژي اطلاعات در طول سال‌ها تا مرحله حاضر، حول کاربردهاي تجاري متمرکز بوده است که ماهيتي معاملاتي داشته است و بيشترين تاثيرات آن به صورت مستقيم و يا غير مستقيم در رشد اقتصادي کشورها بوده است.
البته اين رشد و پيشرفت استفاده از تکنولوژي اطلاعات و کامپيوتر، خاص کشورهاي پيشرفته صنعتي بود. کشورهاي جهان سوم مانند ايران و بسياري از کشورهاي آسيايي و آفريقائي در استفاده از اين تکنولوژي پيشرفت شاياني نداشته اند. از دلايل اصلي اين عدم پيشرفت را مي‌توان در اين موارد دانست: وجود سبک‌هاي مديريت سنتي در سازمان‌ها، آموزش کم و ناچيز در علوم اطلاعات و کامپيوتر، محدوديت‌هاي مالي، عدم تمايل به سرمايه‌گذاري در اين زمينه و مقاومت جامعه در برابر تغيير (جمشيديان، 1993).
5- کاربردهاي سيستم تکنولوژي اطلاعات در سازمان
تکنولوژي اطلاعاتي درسازمان‌ها، کاربردهاي متعددي دارند. امروزه بسياري از فعاليت‌هاي سازماني با استفاده از تکنولوژي‌هاي اطلاعاتي صورت مي‌گيرد. اين امر موجب افزايش سرعت انجام فعاليت‌ها و بالا رفتن دقت و سطح اطمينان در آنهاست. گسترش بکارگيري تکنولوژي اطلاعات در انجام امور به حدي است که در صورت عدم وجود تکنولوژي‌هاي اطلاعاتي انجام بسياري از آنها، يا غير ممکن مي‌باشد و يا با دشواري روبرو بوده و سطح کارائي بطور بارزي کاهش مي‌يابد.
کاربردهاي تکنولوژي اطلاعات به نظر اکثر صاحبنظران به سه گونه عمده مي‌باشد.
(1) کاربردهاي عملياتي. (2) کاربردهاي اطلاعاتي. (3) کاربردهاي آموزشي هر سازماني با توجه به نوع فعاليت، ترکيبي از اين سه کاربرد را مي‌تواند بکار بگيرد.
الف ـ کاربرد عملياتي
استفاده از تکنولوژي اطلاعات در يک وظيفه تخصصي را «کاربرد عملياتي» تکنولوژي اطلاعات مي‌نامند. تهيه ليست حقوق کارکنان، تهيه فاکتورهاي فروش، پيش‌بيني موجودي، برنامه‌ريزي توليد، توزيع و تخصيص نيروي کار، هزينه‌يابي صنعتي، نگهداري و تعميرات و ساير وظائف تخصصي ازجمله زمينه‌هاي کاربرد عملياتي تکنولوژي اطلاعات هستند. درجدول شماره 1-2 نمونه‌هائي از کاربرد عملياتي نشان داده شده است.
در سطح کاربرد عملياتي، تکنولوژي اطلاعات و کامپيوتر موجب گسترش اتوماسيون امور مي‌گردد ودر نتيجه اين تکنولوژي به انجام امور پيچيده بطور سريع و اقتصادي کمک مي‌کند. در عين حال کاربرد عملياتي به يافتن راه‌هاي ساده‌سازي عمليات مي‌انجامد بطوري که سيستم سازمان کاراتر مي‌گردد و از منابع انساني و ماشين استفاده کارائي به عمل مي‌آيد .
بطور کلي، کاربردهاي عملياتي کامپيوتر چهار نتيجه را به دنبال دارند: (1) افزايش بهره‌وري (2) افزايش نسبت هزينه اثربخشي از طريق کاهش هزينه‌هاي عملياتي (3) ارائه روش‌هاي کنترل فعاليت‌هاي منابع انساني و (4) افزايش قدرت رقابت سازمان در اثر پيشرفت‌هاي حاصله در کنترل کيفي و نوآوري‌ها (زفان، 1992).
بکارگيري سيستم‌هاي کامپيوتري در سطوح عملياتي موجب افزايش بهره‌وري مي‌گردد.
مديران اساسا" با اين انگيزه به سرمايه‌گذاري در تکنولوژي‌هاي کامپيوتر مبادرت مي‌کنند که امکان افزايش توليد (کالا و خدمات) را در مقدار ثابت داده‌ها ميسر مي‌کند. در يک محيط توليدي استفاده از وسائل و تجهيزات کامپيوتري سطح ضايعات را به حداقل رسانده و سطح توليد را بالا مي‌برد. همچنين، کاهش ساعات کار ماشين و نيروي انساني نيز که در اثر بکارگيري تجهيزات کامپيوتري حاصل مي‌شود هزينه را کاهش داده و مقدار اثربخشي را افزايش مي‌دهد.
تکنولوژي کامپيوتر علل اصلي هزينه‌هاي متغير را کاهش مي‌دهد (چايلد، 1984).