مقاله و مبانی نظری اختلالات یادگیری ,

مقاله و مبانی نظری اختلالات یادگیری

در قالب word و در 25 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 1402 و 2022

فهرست مطالب
2-1. مقدمه 
2-2. اختلالات یادگیری 
2-2-1. تاریخچه اختلال یادگیری 
2-2-2. تعاریف اختلالات یادگیری 
2-2-3. طبقه‌بندی اختلالات یادگیری 
2-2-4. ملاک‌های تشخیصی اختلالات یادگیری خاص بر اساس DSM-5 
2-2-5. خصوصیات کودکان با اختلال یادگیری خاص 
2-2-6. ویژگی‌های جمعیت شناختی  
2-2-6-1. نرخ شیوع  
2-2-6-2. جنس 
2-2-6-3. ویژگی‌های فرهنگی  
2-2-6-4. هم‌زمانی اختلالات  
2-2-7. علت شناسی اختلالات یادگیری

2-9. مرور سوابق تجربی و نظری پژوهش

  2-9-1. پیشینه‌های پژوهش داخلی

2-9-2. پیشینه پژوهشی خارجی

منابع

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در بهبود حافظه‌ی کاری و توجه دانش آموزان با اختلال املا صورت پذیرفت. روش این پژوهش به‌صورت نیمه تجربی و ازلحاظ هدف کاربردی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش کلیه‌ی دانش آموزان پایه‌های دوم، سوم و چهارم با اختلال املا در سال تحصیلی 1402-1401 در شهرستان فریدن بودند. حجم نمونه شامل 40 نفر از این دانش آموزان بود که به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با روش تصادفی ساده در دو گروه مساوی آزمایش و گواه انتساب شدند. ابتدا از هردو گروه آزمایش و گواه، پیش‌آزمون گرفته شد و گروه آزمایش تحت مداخله‌ی 12جلسه‌ای بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی قرار گرفت سپس پس‌آزمون و بعد از گذشت سه ماه، آزمون پیگیری انجام شد. ابزار غربالگری در این پژوهش عبارت بودند از آزمون‌های حافظه‌ی کاری (N-Back)، توجه (CPT) و آزمون اختلال املا (کوسنج). به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی فیشر استفاده شد و داده‌ها با نرم‌افزار spss-26 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان داد که در گروه آزمایش بین پیش‌آزمون با پس‌آزمون در هر دو مؤلفه‌ی حافظه‌ی کاری و توجه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P<) و بین پس‌آزمون با پیگیری در این مؤلفه‌ها تفاوت معناداری در طی زمان وجود نداشت. بنابراین می‌توان گفت بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی در بهبود حافظه کاری و توجه دانش آموزان با اختلال املا تأثیر معنادار و پایداری داشته است.
کلیدواژه‌ها: بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرای، حافظه کاری، توجه، اختلال املا

2-1. مقدمه
      مطالب این فصل شامل توصیف و توضیح متغیرهای پژوهش شامل؛ اختلالات یادگیری، نظریه‌های اختلال یادگیری، ملاک‌های تشخیص، سبب‌شناسی، اختلال بیان نوشتاری و اختلال املا، توجه و نظریه‌های آن، حافظه و الگوهای آن، حافظه کاری، کارکردهای اجرایی و نظریه‌های مربوط به آن، بازی‌درمانی و انواع آن است و در قسمت دوم به پیشینه‌های پژوهشی داخل و خارج کشور می‌پردازیم.

2-2. اختلالات یادگیری
2-2-1. تاریخچه اختلالات یادگیری
      برای نخستین بار ساموئل کرک در سال 1968 اصطلاح اختلال یادگیری را پیشنهاد کرد، در آن زمان بود که دامنه‌ای از برچسب‌ها، برای کودکانی که دارای هوش بهنجار بودند ولی مشکلات یادگیری نیز داشتند، در بین متخصصان و معلمان ایجاد گیجی و سردرگمی کرده بود، ازاین‌رو سرعت این اصطلاح از طرف متخصصان، معلمان و والدین پذیرفته شد و رواج پیدا کرد. قبل از رواج این اصطلاح، اصطلاحاتی مانند "کودکان با آسیب جزئی مغزی"، "ناتوان ادراکی"، "نارساخوان"و "دیرآموز" رایج بود که باعث مشکلات بسیار زیادی در این زمینه شده بود، اما به‌تدریج اصطلاح اختلالات یادگیری موردتوجه قرار گرفت (هالاهان وکافمن، 2013).
      در کتاب‌ها و مقاله‌های مختلف از واژه‌های گوناگونی ازجمله ناتوانی یادگیری، ناتوانی یادگیری ویژه، اختلال‌های یادگیری و اختلال‌های یادگیری ویژه استفاده‌شده که جدیدترین اصطلاح بر اساس پنجمین راهنمای آماری تشخیص اختلال‌های روانی، اختلال‌های یادگیری ویژه است. بااین‌حال، در قانون آموزش افراد با ناتوانی از اصطلاح ناتوانی یادگیری ویژه استفاده می‌شود )عاشوری و آبکنار، 1397).

2-2-2. تعاریف اختلال یادگیری
      تابه‌حال تعاریف متعددی از "اختلالات یادگیری"، "ناتوانی یادگیری" و یا "مشکلات یادگیری" ارائه شده است. تعریف ثبت‌شده در قانون آموزش‌وپرورش افراد دچار کم توانی شامل دو بخش است؛ بخش اول از گزارش 1968 «کمیته ملی مشورتی در باب معلولان» به کنگره اقتباس شده است. این بخش همان تعریف اختلال‌های یادگیری در تصویب مجدد قانون آموزش‌وپرورش افراد دچار اختلال یادگیری است:
      در قانون آموزش‌برای افراد دارای کم توانی (IDEA)، اصطلاح «اختلال خاص در یادگیری» بر ناتوانی آن گروه از کودکان دلالت دارد که در یک یا چند فرآیند روان‌شناختی پایه مربوط به درک زبان یا کاربرد آن، گفتار یا نوشتاری، اختلال دارند؛ این اختلال ممکن است به‌صورت ناتوانی در گوش دادن، فکر کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی جلوه‌گر شود. این اصطلاح عارضه‌هایی چون معلولیت‌های ادراکی، آسیب مغزی، اختلال جزئی کارکرد مغز، نارساخوانی و زبان پریشی رشدی را شامل می‌شود. اصطلاح یادشده آن دسته از مشکلات یادگیری را که اساساً نتیجه‌ی معلولیت‌های دیداری، شنیداری یا حرکتی، عقب‌ماندگی ذهنی، اختلال هیجانی یا وضع نامساعد محیطی، فرهنگی و اقتصادی است را در برنمی‌گیرد. در بخش دوم تعریف به مسائل عملیاتی توجه شده است؛ این بخش در ابتدا در مجموعه‌ی جداگانه‌ای از قوانین اختصاصی برای کودکان دچار تعریف ثبت شده است و در قانون آموزش‌وپرورش افراد دچار اختلال یادگیری بیشترین کاربرد را داشته است (بهرامی، 1398).

2-9. مرور سوابق تجربی و نظری پژوهش
2-9-1. پیشینه‌های پژوهش داخلی
      در پژوهشی که ناظریه و نیکنام (1402) تحت عنوان حافظه کاری کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی: مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر توان بخشی شناختی با بازی های رایانه ای شناختی انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که بازی‌های رایانه‌ای شناختی و بازی‌درمانی مبتنی بر توان‌بخشی شناختی بر حافظه کاری کودکان دارای نقص توجه- بیش‌فعالی مؤثر هستند و مداخله بازی‌های رایانه‌ای شناختی مؤثرتر از بازی‌درمانی مبتنی بر توان‌بخشی بود.
      کرمی و لرستانی (1401) در پژوهش خود با عنوان اثربخشی مداخله بازی‌درمانی شناختی رفتاری بر آلکسیتایمیا و فرسودگی تحصیلی در کودکان با اختلال ناتوانی یادگیری خاص دریافتند که این مداخله موجب کاهش آلکسیتایمیا و فرسودگی تحصیلی در سطح (001/0>p) در این کودکان شد.

2-9-2. پیشینه پژوهشی خارجی
      استوارت و همکاران (۲۰۲۲) در پژوهشی با عنوان علوم اعصاب و جادوی بازی‌درمانی به این نتیجه رسیدند بازی‌درمانی روشی قدرتمند و مناسب برای هدایت توجه کودک به محیط، گسترش آگاهی و دگرگونی کودکان و نوجوانان است.
      هالیمن و همکاران (۲۰۲۲) در پژوهشی با عنوان بازی‌درمانی و پیشرفت تحصیلی دریافتند که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحت بازی‌درمانی از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون بسیار زیاد بوده است و دراین‌بین، دخترها نسبت به پسرها پیشرفت بیشتری داشتند.
      نورسانا و آدی (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان بازی‌درمانی برای کودکان مبتلابه اختلالات اضطرابی دریافتند بازی‌درمانی در کاهش اضطراب کودکان با سنین آسیب‌پذیر ۳ تا ۱۶ سال مؤثر است این مداخله علاوه بر کاهش اضطراب می‌تواند احساسات منفی را کاهش داده و توانایی‌های اجتماعی و عملکرد تحصیلی کودکان مبتلابه اختلال اضطرابی را بهبود بخشد.

فهرست منابع و مآخذ

ابراهیمی شاهد، امید؛ قادری، داود (1399). اختلالات یادگیری (تشخیص، سبب‌شناسی و درمان). تهران: آزمون یار پویا.
آذریان، آلما؛ اکبری، بهمن، کریمی لیچاهی، رقیه (1398). تأثیر بازی‌درمانی بر عملکرد خواندن، مهارت‌های سازشی و مشکلات رفتاری دانش آموزان نارساخوان. مجله سلامت روان کودک، 6(3)، 201-214.
اوبالاسی، آناهیتا؛ حسینی نسب، سید داوود (1393). بررسی تأثیر آموزش روش مونته سوری بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی 4 و 5 ساله شهر تبریز. آموزش و ارزشیابی )علوم تربیتی)، 7(28)، 98-71.
آقابابائی، سارا؛ ملک پور، مختار؛ عابدی، احمدی (1390). مقایسه کنش‌های اجرایی در کودکان با و بدون ناتوانی یادگیری املا: عملکرد نسبی در آزمون عصب-روان شناختی نپسی. نشریه روانشناسی بالینی، 4(3)، 40-35.
اعتمادزاده، مژگان، هومن، فرزانه؛ ماکوندی، بهنام (1402). اثربخشی بازی‌درمانی در بهبود توجه و حافظه کاری دانش آموزان با اختلالات یادگیری خاص. مجله بین المللی بهداشت مدارس، 10(1)، 33-26.
اکبری، اکرم؛ منیرپور، نادر؛ میرزاحسینی؛ حسن (1400). اثربخشی بازی‌درمانی والد محور بر پرخاشگری و علائم اختلال نافرمانی مقابله‌ای. فصلنامه سلامت روان کودک، 8(1)، 140-126.
اصل فتاحی، بهرام؛ تقی پور معصومی، حکیمه (1399). بررسی تأثیر بازی‌درمانی بر روی شادکامی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستان در تبریز. فصلنامه مطالعات پیش‌دبستان و دبستان، 3(10)، 128-109.
امیری مورچگانی، امیر؛ لهرابی، بهاره (1399). بررسی بازی‌درمانی کوتاه‌مدت ساختاری بر کاهش علائم اختلال ADHD و اختلال کاستی توجه و بیش فعالی در شهرستان لاران. فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی، 2(1)، 108-95.
امیدوار، علی؛ دانا، احمد.، حمزه سبزی، امید و پورپناهی کل تپه (۱۳۹۷). تأثیرآموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش آموزان مقطع ابتدایی. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، ۷(۱)، ۱۰۱-۸۳.