مقاله و مبانی نظری توجه، تمرکز وحافظه ,

مبانی نظری وپیشینه تحقیق توجه، تمرکز وحافظه

در قالب WORD ودر 35 صفحه وقابل ویرایش

فهرست مطالب
مقدمه
توجه و تمرکز
مقدمه                                        
تغيير ميزان توجه                                        
انواع حافظه :                                    
خزانه حسي                                    
خزانه پژواکي                                        
حافظه نهاني ديداري                                
کاتب دروني                                        
حافظه فوري ( کوتاه مدت )                            
حافظه بلند مدت                                        
حافظه معنايي                                    
حافظه رويدادي                                        
ا ثر تاخر در يادآوري                                
پيشينه تجربي تحقيق:                                    
تحقيقات خارجي                                    
تحقيقات داخلي    
فهرست منابع                                

مقدمه :
همانگونه که ( پاشلر2 1998 ) اشاره کرد، مدتهاي مديدي است که توجه براي روانشناسان يک چالش عمده بوده است. از نظر تاريخي در اوايل قرن بيستم مفهوم توجه با بي اعتباري همراه شد، چون رفتار گرايان با ديد شک و ترديد به تمامي فرايندهاي داخلي مي نگريستند. توجه بار ديگر با انتشار کتاب ادراک وبرقراري ارتباط 2 برادينت در سال 1958 بر سر زبانها افتاد وتاکنون مطرح بوده است. توجه کارکردي متفاوت از هوشياري داشته، ولي به آن وابسته است. بنابراين امکان دارد درجات متنوعي از توجه با هوشياري کامل همراه باشد، اما همزماني توجه وتمرکز کامل با هوشياري کاهش يافته غير ممکن است. توجه و آگاهي، دو مقوله کاملا" متمايز از يکديگر نيستند. توجه به مشاهده عيني شخص، شئي، يا حادثه ديگري اشاره داشته، در حاليکه آگاهي توصيف ذهني وضعيتي است که در آن دريافت ها صورت ميگيرد (ويليام جيمز، 1980 )، بين حالات " فعال " و "منفعل" توجه تمايزي قائل شد. توجه در زماني فعال است که بواسطه انتظارات يا اهداف فرد به روش از بالا به پايين کنترل ميشود. ولي در زماني منفعل است که بواسطه محرک هاي خارجي ( چون يک صداي بلند ) به روش پايين به بالا کنترل ميگردد. (کوريتاوشولمن3، 2002 ).
تمرکز، بر تداوم توجه براي يک دوره زماني مشخص دلالت دارد. براي مثال در همين لحظه اي که شما در حال خواندن هستيد، توجه ارادي ( فعال ) رخ داده است. توجه غير ارادي ( منفعل ) معطوف شدن توجه به صداي بلند ترمز ماشين در خيابان مجاور خانه شما است. ( شاهسوند و لواساني 1378). ميزان توجه برحسب موضوع مورد توجه تفاوت ميکند، هرچه ميزان نوجه ارادي بيشتر باشد، احتمالا" توجه غير ارادي کمتر خواهد بود. همراه با توجه غير ارادي، نوعي تمرکز واضح وجود داردکه موجب هدايت گرايش تعيين کننده تفکر ميشود. ( شاهسوند و لواساني 1378).

توجه ارادي به يک موضوع، آن را در مرکز توجه يا کانون توجه نگه ميدارد. هرچه يک موضوع از اين کانون دورتر باشد، توجه غير ارادي بيشتري به ان معطوف شده و بالطبع وضوح آن کمتر خواهد شد. تا اينکه نهايتا" هيچگونه تمايزي بين آگاهي هشيارانه وآنچه که در اين لحظه به آن هشيار نيستيم، وجود نخواهد داشت. کروپل تيلور (1983 )
توجه ارادي به يک موضوع، آن را در مرکز توجه يا کانون توجه نگه ميدارد. هرچه يک موضوع از اين کانون دورتر باشد، توجه غير ارادي بيشتري به ان معطوف شده و بالطبع وضوح آن کمتر خواهد شد. تا اينکه نهايتا" هيچگونه تمايزي بين آگاهي هشيارانه وآنچه که در اين لحظه به آن هشيار نيستيم، وجود نخواهد داشت. کروپل تيلور (1983 ) حالت گوش بزنگي 1 وجذب 2 با هم مقايسه نمود، توجه فرد (گوش بزنگي)، آزادانه از موضوعي به موضوع ديگر منتقل ميشود. در <<جذب >> توجه کاهش ميابد، بطوريکه شخصي بدون ذهن بنظر ميرسد، اگرچه معمولا" محتوي اين << جذب >> را ميتوان پس از آن بخاطر آورد. بين توجه متمرکز3 وتوجه تقسيم شده 4، تمايز مهمي وجود دارد. به افراددر يک زمان دويا چند ورودي محرک دادند واز آنها خواستند تنها به يکي از آنها پاسخ دهند و به اين روش توجه متمرکز ( توجه انتخابي ) را مطالعه کردند. تحقيقات مربوط به توجه متمرکز ميتواند به ما بگويد افرادبا چه کارايي ميتوانند ورودي هاي خاصي را برگزينند، وبه ما امکان ميدهد سرنوشت محرکهارا مطالع کنيم که به آنها توجهي نشده است. ودر مطالعه ديگر به آزمودني ها در يک زمان حداقل دوورودي محرکرا دادند وازآنها خواستند به تمامي ورودي هاي محرک توجه کنند وپاسخ دهند و بااين کار توجه تقسيم شده را مطالعه کردند. مطالعات توجه تقسيم شده اطلاعات مفيدي را در باره محدوديت هاي پردازش افرادبدست ميدهد و ميتواند درباره مکانيسم هاي توجه و توانايي آنها مطالبي را به ما بگويد. دراين مطالعه سه محدوديت مهم ديده ميشود اول ماميتوانيم يا به محيط خارج يا محيط داخل توجه کنيم. دوم اينکه بطور عمده اهداف جاري ما آنچه را تعيين مي کنند که در دنياي واقعي، بايد به آن توجه کنيم.

سوم، در دنياي واقعي، مابطور کلي به اشياء وافراد سه بعدي توجه ميکنيم و با توجه به آنها تعيين ميکنيم چه اقداماتي متناسب است (تيپر1، لورتي2، و بيليس، 1992).
اين حالتهاي تغيير يافته ) آگاهي ( و ) توجه ( در حاليکه کاهش هشياري ناشي از بيماري نباشد) از دونوع مراقبه متعالي 1و خلسه2هستند. در مراقبه متعالي، فرد جذب تجربه اي مي شود که به الگوي ي فيزيولوژيکي خواب آلودگي منتهي ميشود. در خلسه نيازي به ايجاد اين حالت نيست وفرد ممکن است از نظر فيزيولوژيکي فعال باشد. در خلسه، ممکن است با تلقيين هيپنوتيک فردي گروهي، خود تلقيني، يا درتجارب گروهي توام با هيجان بالا ( برخي از گروهها ي سياسي، مراسم مذهبي ) ايجاد شود( کاپلان وسادوک، 2004 ).
تغيير ميزان توجه
( توجه )در افراد بهنجار در خواب، رويا، حالات هيپوتونيک، خستگي، کسالت کاهش مي يابد. (توجه ) ممکن است درحالت عضوي به گونه اي آسيب شناختي، (معمولا" با پايين آمدن هوشياري ) کاهش يابد. براي نمونه ميتوان از صدمه به سر، حالتهاي گيجي جسمي حاد1 مانند حالت ايجاد شده توسط دارو و الکل، صرع، بالا رفتن داخل جمجمه وضايعات ساقه مغز نام برد. در حالت روانزاد ( توجه ) ممکن است تغيير يابد ( براي مثال کاهش توجه در تجزيه هيستريک). همچنين محدود شدن (توجه ) يکي از سيمايه هاي بارز اختلالات پر جنبشي کودکي است (سازمان جهاني بهداشت 1992 ). بزرگسالان مانند والدين ومعلمين مشاهده خودرا بر سه جنبه از رفتار کودک متمرکز ميکنند :
بي توجهي، تکانشي بودن و بيش فعالي در اکثر موارد، بي توجهي در پسر بچه هايي ديده ميشود که داراي ويژه گيهاي زير است :
1-    معمولا" بين سنين 3 -10 سالگي بوده، در پايان داده ها به فعاليت هايي که آغاز کرده شکست ميخورد، بنظر ميرسد که گوش نميدهد، به آساني حواسش پرت ميشود، در تمرکز برروي هر کاري که مستلزم حفظ توجه باشد مشکل دارد، در تداوم يک فعاليت ( بازي ) ناتوان است ( لواساني و شاهسوند ،1378).

2-    آنها معمولا" با صداها ومحرکات بينايي حواسشان پرت ميشود واز موضوع خارج شده واز کاري به کار ديگر مي پردازند و کار هارا نيمه تمام رها ميکنند (دکتر آذرنگي، 1392 ).

ساختارحافظه
برخي از نظريه پردازان حافظه ساختار اصلي حافظه را توصيف کرده اند وميتوان رويکرد چند خزانه اي مبتني برمشخصه هاي عمومي نظريات آنها بحث کرد. (اتکينسون شيفرين 1968 ).
انواع حافظه : سه نوع حافظه پيشنهاد شده است :
•    خزانه حسي، که اطلاعات را براي کوتاه مدت نگه مي دارند و مختص دستگاه حسي مي باشد ( يا به يک دستگاه حسي محدود مي شوند).

•    يک خزانه کوتاه مدت ( حافظه فعال ) از توانايي بسيار محدود .
•    يک خزانه بلند مدت از توان نامحدود که اطلاعات را براي مدت وديدي نگه ميدارد. بين مناطق توجه وحافظه نقاط مشترک زيادي وجود دارد ( برادينت، 1958 ).

خزانه حسي
حس هاي ما بطور دائم با اطلاعات بمباران ميشوند. که به اکثر آنها توجهي نمي شود. اگر شما هنگام خواندن اين مطلب روي صندلي نشسته باشيد، اطلاعات لمسي آن بخشي از بدنتان که در تماس با صندلي مي باشد، بدست مي آيد. با اين حال شايد تاکنون از اين از اين اطلاعات لمسي آگاه نبوديد. اطلاعات هر دستگاه حسي به مدت کوتاهي پس از پايان تحريک ادامه دارد و به اخذ جوانب اصلي آن وپردازش بيشتر کمک ميکند( برادينت، 1958 ).