مقاله و مبانی نظری حسابداری مدیریت و سرمایه فکری سازمانها ,

ادبیات نظری و سوابق پژوهشی مفاهیم حسابداری مدیریت و سرمایه فکری سازمانها

در قالب word ودر 37 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب

2-1- مقدمه     17
2-2- مبانی نظری     18
2-3- فلسفه پیدایش حسابداری مدیریت     18
2-3-1- ویژگیهای حسابداری مدیریت     19
2-3-2- اهمیت حسابداری مدیریت     20
2-3-3- ابزارهای حسابداری مدیریت     21
2-4- مقايسه حسابداري مالي و حسابداري مديريت راهبردي     22
2-4-1- ابزارها و فنون حسابداري مديريت راهبردي     22
2-4-2- حسابداری هزینهای در برابر حسابداری مدیریتی     23
2-4-3- حسابداری مالی در برابر حسابداری مدیریتی     23
2-4-3-1- حسابداری مدیریت     23
2-4-3-2- حسابداریهای مالی     24
2-5- مديريت هزينه به روش برآورد با گزارشها کنترل هزينه به همراه شاخصهاي بهره وري     25
2-5-1- ابزارها و تکنیکهای برآورد هزینه     26
2-6- فلسفه پیدایش سرمایه فکری     27
2-6-1- ویژگیهای سرمایه فکری     28
2-6-2- اهمیت سرمایه فکری سازمانهای دولتی     29
2-7- اجزا و تعاریف سرمایه فکری سازمانهای دولتی     29
2-7-1- مدلهای سرمایه فکری     30
2-7-2- مدیریت موفق سرمایه فکری     32
2-7-3- دلایل اندازه گیری سرمایه فکری توسط سازمانهای دولتی     33
2-7-4- روشهای اندازه گیری سرمایه فکری     34
2-7-5- منافع و مزاياي اندازهگيري سرمايه فکري     40
2-7-6- اهداف اندازه گیری سرمایه فکری     40
2-7-7- حسابداری مدیریت و سرمایه فکری     41
2-8- پیشینه تحقیق     43
2-8-1- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور     43
2-8-2- تحقیقات انجام شده در داخل کشور     45

منابع

2-1- مقدمه:
تغيير و تحولات سريع محيط افزايش رقابتها و لزوم جهت گيري سنجيده سبب شده است تا مفاهيم و بنيانهاي حسابداري مديريت مانند ساير حوزههاي علم مديريت نيازمند بازنگر ي و اصلاحات متعدد باشد با تسري تفکر استراتژيک محور به حوزههاي مختلف مديريت سازمان مفهوم حسابداري مديريت سنتي نيز دگرگون شده و حسابداري مديريت استراتژ يک به عنوان ابزاري براي پديد آورد مزيتهاي رقابتي پايدار مطرح شده است (فریزهندی 1390).
مدیریت علمی به صورت بسیار خلاصه روش برخورد منظم و منطقی با مسائل سازمانها به منظور یافتن مناسبترین راه برای انجام هر کار است و بر کسب اطلاع دقیق و کامل از آنچه میگذرد و نتایجی که بر اثر هرگونه تغییر حاصل میشود تأکید دارد. این نوع از مدیریت نیاز زیادی به اطلاعاتی از قبیل تأکید دارد این نوع از مدیریت نیاز زیادی به اطلاعاتی از قبیل اجزای مختلف تولید قیمت فروش محصولات و خدمات و ظرفیت منابع مختلف نظیر ظرفیت تولیدی ماشین آلات و تحلیل این اطلاعات دارد. این جریان نیاز به اطلاعات و به ویژه اطلاعات مالی را فزونی بخشید افزایش استفاد هی مدیران از اطلاعات مالی موجب شد که روشهای هزینهیابی تولیدات خدمات و فعالیتها بهبود و توسعه یابد و اطلاعات مفصلتری از جنبههای مختلف مالی فعالیتها فراهم آید بدین ترتیب حسابداری مدیریت به عنوان رشتهای خاص در اوایل قرن حاضر شکل گرفت (ویلکر و بورکه 1386).
بسیاری از واحدهای اقتصادی به تدریج از دیدگاه حسابداری بهای تمام شده سنتی فاصله میگیرند و به ایجاد مدیریت هزینه کاهش بهای تمام شده خدمات (هزینههای ثابت و متغیر) جهت کمک به افزایش سود آوری است موسسات انتفاعی که به طور مکرر مورد تأکید مدیران و متخصصان مالی قرار میگیرند به نحوی با مدیریت هزینه در ارتباط میباشتد یکی از ابزارهای نوین جهت تحقق اهداف فوق سیستم محاسبه بهای تمام شده کالا و خدمات بر مبنای فعالیت هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت است یکی از مهمترین اجزای فرآیند مدیریت هزینه داشتن فرآیند بهبود مستمر و مدیریت ناب است یکی از مهمترین اجزای فرآیند مدیریت هزینه داشتن فرآیند بهبود مستمر مدیریت ناب است اینکه تولید کالا و ارائه خدمات به چه قیمتی صورت بگیرد تا ضمن حفظ سهم بازار سودی معقول نیز برای موسسه کسب گردد سؤالی است که پاسخ آن نیازمند شناخت روشهای هزینه‌یابی است (حسن پور 1389).
2-2- مبانی نظری
مفهوم حسابداري مديريت استراتژيک مستلزم تمرکز روشهاي حسابداري مديريت بر ارزيابي عملکرد از زواياي استراتژيک در عوض شاخصهاي عملياتي است اين مفهوم براي اولين بار توسط سايموندز در سال ۱۹۸۱ مطرح شد وي اين مفهوم را براي اشاره به رويکردي با جهت گيري خارجي بکار گرفت که در جمع آوري و تحليل دادههاي مرتبط با هزينهها قيمت حجم فروش سهم بازار گردش وجوه نقد و بهره برداري از منابع براي کسب و کار و رقباي آن مورد استفاده قرار ميگيرد و معتقد بود بايد توانمنديهاي حسابداران مديريت براي جمع آوري اطلاعات از منابع داخلي شرک به سوي جمع آوري اطلاعات از رقبا هدايت گردد (برومویچ 2000).
2-3- فلسفه پیدایش حسابداری مدیریت
حسابداری مدیریت زادة تحولات اوایل قرن نوزدهم است. شکل گیری سرمایه داری و جداشدن تدریجی مالکیت از مدیریت، پدید آمدن بنگاههایی که بر پایة سلسله مراتب سازمان یافته بودند، سمت گیری در جهت استفاده از مزیت نسبی و جدا شدن تولید از توزیع و به تبع آن ضرورت کنترل سود آوری، زمینه ساز پیدایش حسابداری مدیریت شد. از نیمة قرن نوزدهم با ایجاد کارخانجات پیچیده ماشین کاری و تنوع تولیدات، چالشهای جدیدی برای حسابداری مدیریت فراهم شد. مدیریت علمی و بنیانگذاران این مکتب کوششهای خویش را برای تفکیک و تبدیل فرآیندهای پیچیده به عملیات سادة تولید (ساده سازی)، استاندارد سازی تولید و فراهم ساختن امکان تعیین استانداردها و افزایش کارآیی آغاز نمودند. فاصلة شصت ساله 1925 تا 1985 دورة رکود در تحولات حسابداری مدیریت شناخته میشود. رویداد مهمی که این رکورد را پدید آورد عبارت بود از «توسعه بازار سرمایه دار». بحث هزینه‌یابی مستقیم میتواند عمدهترین رویداد سالهای1930 الی 1950 محسوب شود. بر پایة تحلیل نارساییهای هزینه‌یابی تمام جذبی، هزینه‌یابی مستقیم ابداع شد. بدین صورت امکان ارائه اطلاعات مرتبط و مفید برای تصمیم گیری مدیریت فراهم شد. اما در دهة 1960 این رویکرد توسعه یافت و حسابداری مدیریت کمی رونق پیشین خود را بازیافت و رویکرد مبتنی بر اقتصاد اطلاعات بعنوان نگرش جدید نسبت به حسابداری مدیریت پدیدار شد و حسابداری مدیریت به صورتی تمام عیار به عنوان یک مقوله سیستمی و بخش مهمی از مجموعه سیستمهای اطلاعاتی مدیریت مطرح شد. رویکرد مبتنی براقتصاد اطلاعات، اطلاعات را همانند هر کالای دیگری میدانست که مورد خرید و فروش قرار میگرفت و بنابراین مانند هر کالای دیگری صرفاً نمیتوان به، نیاز به اطلاعات توجه کرد بلکه هزینة تولید این کالا را نیز باید در نظر داشت. حسابداری مدیریت فرآیند رشد و توسعه خود را بصورت جدی و فزاینده از ابتدای دهه 1990 آغاز نمود، اما عواملی نظیر رشد مقیاس سازمانها و بنگاههای اقتصادی، تحولات شگرف تکنولوژیک، پیچیدگی و دامن افزایی قوانین و مقررات و سرانجام گسترش دانش مدیریت طی سه دهه اخیر، آثار خود را بر توسعه قلمرو حسابداری مدیریت و پذیرفته شدن آن بعنوان یک آموزه و مقوله مستقل ازحسابداری مالی بجای گذشته است. انجمن حسابداران مدیریت در سال1919 میلادی باعنون انجمن حسابداران صنعتی با 37 عضو پا به عرصة وجود گذاشت. هدف این سازمان در بدو امر، ایجاد انجمن برای حسابداران صنعتی بود تا تجربیاتشان را در اختیار یکدیگر قرار دهند و مشکلات اعضای خود را حل کنند (ویکی پدیا).
2-3-1- ویژگیهای حسابداری مدیریت
بنا به تعریف موسسه حسابداران خیره، به عنوان یکی ازبزرگترين مراجع بين المللي حسابداري مديريت، "حسابداري مديريت" را اين گونه توصیف کرده اند:
حسابداري مديريت، بکارگيري اصول حسابداري و مديريت مالي براي خلق، حفظ، ذخيره سازي و افزايش ارزش در نظر ذينفعان سازمانهاي انتفاعي يا غير انتفاعي دولتي يا خصوصي است. حسابداري مديريت بخش جداناپذير حوزه مديريت است که اطلاعات مرتبط با اهداف زير را شناسايي، توليد، ارائه و تفسير ميکند:
•    کمک به اتخاذ تصميمات استراتژيک و طراحي استراتژيهاي سازماني
•    برنامه ريزي بلند مدت، ميان مدت و کوتاه مديت فعاليت ها
•    تعيين ساختار سرمايه و تامين منابع مالي اين ساختار
•    طراحي استراتژيهاي انگيزشي براي مديران ارشد و ذينفعان
•    کمک به اتخاذ تصميمات عملياتي
•    کنترل عمليات و حصول اطمينان از کارايي استفاده از منابع
•    اندازه گيري و گزارش دهي عملکرد مالي و غير مالي به مديران و ديگر ذينفعان
•    حراست از داراييهاي مشهود و نامشهود
•    اجراي فرآيندهاي اداره سازمان، مديريت ريسک و کنترلهاي داخلي (ویکی پدیا)
حسابداري مديريت به لحاظ ماهيت، يک فرآيند و يک سيستم است که به کار گردآوري اطلاعات و اندازه گيري ميپردازد و حوزه عملکرد آن در قالب اطلاعات عملياتي و اطلاعات مالي متبلور ميشود و هدف آن بعنوان ابزاري کارآمد در اختيار مديران به منظور کمک به سازمان در جهت دستيابي به اهداف عاليه خود ميباشد. نقش حسابداري مديريت را در تحليل ميتوان ايجاد راهکارهايي براي دريافت اطلاعات گذشته، حال و برنامههاي آينده، استنتاج شده از عوامل بيروني و درون سازماني دانست تا با استفاده از ابزارهايي در قالب مدلهاي قابل فهم، اطلاعات مناسب را تهيه و به موقع در اختيار مديريت قرار دهد و اين اطلاعات را به گونهاي تفسير نمايد که امکان ارزيابي واحدهاي داخلي و محصولات توليدي فراهم شود و تصميم گيري را با فراهم آوردن اطلاعات مؤثر در تقابل با مشکلات فراسوي بنگاه اقتصادي تسهيل کند و نيز امکان تمرکز بر وقايع آينده از طريق آماده نمودن زمينه براي برنامه ريزيهاي استراتژيک را بوجود ميآورد. حسابداري مديريت ميتواند در شناسايي و اصلاح روشهاي کار براي کنترل و بازنگري فعاليتها، نقش بسيار ارزندهاي را ايفا کند و از طريق مقايسه اهداف پيش بيني شده با عملکرد واقعي، انحرافات بوجود آمده را شناسايي و با تحليل و تفسير آنها، راهکارهاي متناسب در جهت اصلاح ساختار و فعاليتها را به مديريت ارائه دهد.