مقاله و مبانی نظری نوآوری سازمانی ,

ادبیات نظری و سوابق پژوهشی نوآوری سازمانی

در قالب WORD ودر 67 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب

1-1-    مقدمه        9
1-2-    تعاریف نوآوری        9
1-3-    نظریه های کلاسیک نوآوری        11
1-4-    موضوعاتی که در سازمان در معرض تغییر و نوآوری قرار می‌گیرند        13
1-5-    منابع نوآوری        16
1-6-    انواع نوآوری        19
1-7-    مراحل فرآیند نوآوری سازمانی        29
1-8-    ویژگی های فرآیند نوآوری        35
1-9-    الگوهای توسعۀ نوآوری        38
2-9-1- الگوهای نوآوری سازمانی        38
2-9-2- الگوی مفهومی نوآوری در خدمات        40
2-9-3- ترسیم الگوهای نوآوری در خدمات        44
1-10-    عوامل مؤثر بر سنجش نوآوری        49
1-11-    عوامل مؤثر بر نوآوری در آموزش عالی        53
1-12-    موانع نوآوری        59
1-13-    پیشینه تحقیق        61

منابع

2-1-مقدمه

امروزه با پیچیده شدن فضای رقابتی، نوآوری به عنوان یکی از مزیت های اصلی برای حیات سازمان ها محسوب می‌شود. همه سازمان ها برای بقاء نیازمند فکرهای نو و بدیع هستند. فکر های نو و بدیع همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می‌شود و آن را از نیستی و فنا نجات می‌دهد. ظهور نوآوری دانش نه تنها سازمان را قادر می‌سازد نسبت به رقبا مزیت رقابتی به دست آورند، بلکه ابزار سودمندی برای ارتقاء عملکرد سازمانی ارائه می‌دهند. دانشگاه به عنوان منبع عمده برای نوآوری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.(دهقان نجم، 1388)

2-2- تعاریف نوآوری

       نوآوری یک مفهوم وسیعی است که در شیوه های مختلف می‌توان آن را تعریف کرد. کارنگی و بالتین (1993) نوآوری را به عنوان یک پدیدۀ جدید یا بهبود یافته که به وسیله مؤسسه برای خلق ارزش افزوده (به صورت مستقیم برای مؤسسه یا به صورت مستقیم برای مشتریان آن) به کار گرفته می‌شود، تعریف می‌نماید. لیوینگستون (1998) نوآوری را تولیدات جدید یا فرآیندهایی که باعث افزایش ارزش محصولات جدید تولید شده برای استفاده خلاقانه از اطلاعات و سیستم های مدیریت منابع انسانی کارا می‌شود تعریف می‌نماید. بر اساس نظر چن و دیگران (2004) نوآوری به معرفی ترکیب جدید از عوامل اساسی تولید درون سیستم تولیدی اشاره دارد. سرمایه نوآوری قابلیت و توانایی سازمان دهی و به کارگیری تحقیق و توسعه، فناوری های جدید و محصولات بدیع برای برآورده ساختن نیاز های مشتریان است. فرآیند نوآوری فعالیت های دانش مدار، فیزیکی و فنی را که در توسعة محصولات جدید نقش محوری دارند را در بر می‌گیرد.
نوآوری همانند هر فعالیت عینی در کنار نبوغ و استعداد، نیازمند دانش، توجه و سختکوشی همه دست اندرکاران است و آنچه در میان کارآفرینان مشترک است گونه خاصی از شخصیت نیست بلکه تعهد سیستماتیک به نوآوری بوده است. همچنین نوآوری را بستر پیروزی در کسب و کار می‌دانند تا مدیران در پی شناسایی سازوکار چرخة فناوری و جویبار نوآوری بتوانند به کمک انجام دگرگونی های ناپیوسته در سازمان به امتیازهای ناشی از آن برسند. خلاقیت و نوآوری، استعداد مرموز نزد افراد نیست بلکه فعالیت روزمره برای برقرای روابطی است که قبلاً دیده نشده و برقرای ارتباط بین مسائلی است که معمولاً در کنار هم قرار نمی‌گیرند (محبی، 1390). هرکما (2003) نوآوری را به عنوان یک فرآیند دانشی تعریف می‌کند که به خلق دانش جدید در جهت توسعه راه حل های تجاری و مناسب رشد و ترقی کمک می‌کند.
نوآوری فرآیندی است که در آن دانش با هدف خلق دانش جدید کسب، تسهیم و تلفیق می‌گردد تا در محصولات و خدمات جدید به کار گرفته شود. نوآوری اتخاذ یک منظر و فکر یا رفتاری است که برای سازمان جدید است. نوآوری با تغییرات در ارتباط بوده و می‌تواند به صورت اصلاحی یا توسعه ای باشد. نوآوری همچنین می‌تواند به عنوان کاربرد کشفیات و ابداعات و فرآیندی تعریف شود که به وسیله آن نتایج به دست می‌آید (گلوت و ترزییوسکی، 2004).
   اصطلاح نوآوری را در یک مفهوم وسیع به عنوان فرآیندی برای استفاده از دانش یا اطلاعات مربوط، به منظور ایجاد یا معرفی پدیده های تازه و مفید به کار می‌برند و نیز توضیح می‌دهند که نوآوری هر چیز تجدید نظر شده است که طراحی شده، واقعیت یافته باشد و موقعیت سازمان را در تقابل رقبا مستحکم کند و نیز یک مزیت رقابتی بلند مدت ایجاد کند و به عبارتی نوآوری خلق یک پدیدۀ جدیدی است که یک هدف معین را دنبال کند و به اجرا برساند. به عبارت دیگر نوآوری توسعه و کاربرد فکر جدید به صورت محصول، فرآیند یا خدمات جدیدی است که منجر به رشد و پویایی اقتصاد ملّی و افزایش استخدام برای سودآوری در شرکت های نوآور می‌شود (محبی، 1390).
نوآوری فرآیند ادراک یا ایجاد دانش مربوط و تبدیل آن به محصولات و خدمات بهبود یافته و یا جدید برای افرادی که خواهان آنها هستند، است. نوآوری فرآیند فکر خلاق و تبدیل آن به محصول، خدمات و روش های جدید عملیاتی است. نوآوری استعداد و توانایی تغییر با انطباق را به وجود می‌آورد.
نوآوری= استباط+ نوآفرینی+ بهره برداری
در تعریف فوق مفهوم کلمه استباط به معنی دستیابی به فکرهای نو با توجه به بعضی از چارچوب های مرجع ذهنی است. کلمه نوآفرینی به هر فکر جدیدی که قابلیت تبدیل به واقعیت را داشته باشد دلالت دارد و کلمه بهره برداری به استفاده از نوآفرینی اشاره دارد (عبدالکریمی، 1385).
مفهوم نوآوری از دهه 60 تا هزاره سوم دارای مفاهیم متفاوتی بوده که این مفاهیم در جدول 2-1 آورده شده است (محبی، 1390).

جدول2-1. مفاهیم نوآوری از دهة 60 تا هزارة سوم

نوآوری دهه 60    ارائه محصول جدید به بازار
اتکا روی تحقیق و توسعه
عمدتاً نوآوری رادیکالی (بنیادی)
تمرکز روی مشتری

نوآوری دهه 70    توجه به مشتری
نوآوری از روی تنوع محصول
نوآوری عمدتاً تدریجی
نوآوری دهه 80    نوآوری در بازار یابی
نوآوری در خدمات

نوآوری دهه 90    پیدایش نوآوری مبتنی بر دانش
نوآوری رادیکالی
نوآوری در خدمات
هزاره سوم    توسعه فراگیر نوآوری

2-3-نظریه های کلاسیک نوآوری

در این قسمت بهتر است نگاهی به نظریه های کلاسیک نوآوری داشته باشیم که بر اساس مطالعات انجام شده در صنایع تولیدی توسعه یافته اند.
این نظریه ها به صورت های گوناگون ارائه شده اند، اما اغلب آنها بر این نکته توافق دارند که نوآوری یک اقدام بنیادی و ریشه ای است که به صورت معرفی یک محصول جدید یا ترکیبی جدید از عناصر قدیمی است. این اقدام باعث رشد قابل توجهی در گردش مالی و سود شرکت می‌شود. البته نظریه های مختلف هر کدام بر ویژگی های متفاوتی از فعالیت های نوآوری تأکید دارند و بنابراین هرکدام به گونه ای متفاوت، نوآوری را تعریف می‌کنند. یک نوآوری می‌تواند حاصل تلاش های خلاقانه افراد کارآفرین باشد که منجر به ارائه یک تکنولوژی جدید گردد. از نگاهی دیگر نوآوری حاصل یک فعالیت سیستماتیک تلقی می‌شود و در نگاه سوم نوآوری نتیجه یک تصمیم استراتژیک در جهت فعال کردن و مشارکت کل شرکت در فعالیت های نوآورانه در سرتاسر شرکت قلمداد می‌گردد. این سه الگو، پایه و اساس سه نظریة متفاوت نوآوری در صنایع تولیدی است. این سه مدل را می‌توان به عنوان سه پارادایم متفاوت به حساب آورد، چرا که پاسخ های متفاوتی به این سؤال اساسی دارند که نوآوری چگونه ایجاد می‌شود؟ هر پارادایم نیز یک مدل خاصی برای مدیریت و سازماندهی فرآیند نوآوری دارد.
پارادایم کارآفرینی بر فعالیت خلاقانه به عنوان فرآیند اصلی نوآوری تأکید دارد. البته در این نظریه، کارآفرینی لزوماً به معنای ایجاد و استقرار یک شرکت یا یک کارخانه جدید نیست. کارآفرینی می‌تواند در درون شرکت های موجود نیز اتفاق بیفتد و حتی در مواردی گروه های کارآفرینی را در سازمان ها به وجود آورد. مدیریت نوآوری در این پارادایم، کار دشواری است.
پارادایم دوم بر توسعه ی تکنولوژیکی به عنوان فرآیند اصلی نوآوری تأکید دارد و می‌توان آن را پارادایم اقتصادی – تکنولوژیکی نامید. معمولاً فرآیند نوآوری در این پارادایم، در واحد تحقیق و توسعه که بینش علمی بر آن حاکم است، سازماندهی می‌شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که این فرآیند ممکن است در تیم های پروژه به صورت موردی شکل بگیرد و یا نوآوری ها می‌توانند به عنوان بخشی از یک فرآیند بی نظم، توسعه یابد. شبکه ها و مشتریان خارجی نیز در فرآیند نوآوری نقش دارند.
بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، مناسب ترین نظریه برای شرکت های خدماتی، نظریه سوم است که بر اساس تحقیقات نوآوری اخیر، می‌توان آن را به عنوان یک پارادایم به شمار آورد. این نوع نوآوری از بازاریابی ناشی شده و سپس در نوآوری های استراتژیک توسعه یافته است. بنابراین می‌توان به آن پارادایم نوآوری استراتژیک گفت، چرا که بر استراتژی شرکت به عنوان تصمیم گیرندة اصلی نوآوری تأکید دارد. نوآوری ها اغلب از بازار گرفته شده و در چار چوب یک استراتژی فرموله شده اند. تمامی نوآوری ها باید با استراتژی بنگاه تطابق داشته باشند، در غیر این صورت ممکن است فعالیت های سازمان غیر قابل کنترل شوند. مدیران ارشد سازمان، فرآیند نوآوری را مدیریت می‌کنند، اما ایده های نوآوری می‌توانند از تمام قسمت های سازمان و یا از شبکه های خارجی سازمان، گرفته شود.
دو پارادایم دیگر، حالت خاصی را نشان می‌دهند. پارادایم کارآفرینی در مورد استقرار یک شرکت جدید حتی در صنایع خدماتی، مناسب ترین پارادایم است. با در نظر داشتن این واقعیت که اغلب نوآوری ها درون سازمان توسعه می‌یابند، بنابراین تأسیس یک شرکت در رابطه با نوآوری بیشتر یک استثناء است تا یک قاعده. پارادایم اقتصادی – تکنولوژیکی نیز مناسبترین پارادایم برای توصیف نوآوری های تکنولوژیکی است، که البته این نوع نوآوری در خدمات به ندرت اتفاق می‌افتد. در مواردی نوآوری های تکنولوژیکی اغلب در قالب نوآوری های فرآیندی در خدمات اتفاق می‌افتد که بهتر است توسط پارادایم استراتژیک بیان شوند تا پارادایم اقتصادی- تکنولوژیکی. به خاطر داشته باشیم که تکنولوژی می‌تواند یک واسطه برای خدمت جدید باشد که در خدمات حرفه ای و تخصصی شکل می‌گیرد (نصیرزاده و ناجی، 1387).