مقاله و مبانی نظری برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری ,

ادبیات نظری و پیشینه تحقیق برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری

در قالب word ودر 77 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب

مقدمه17
2-2) سیر و سفر از دیدگاه قر18
2-3) سخنان بزرگان دین در مورد سفر20
2-4) تعریف و مفهوم نظام گردشگری20
    2-4-1) تعریف گردشگری20
2-5) پیشینه جهانگردی در استان کرمان22
2-6) تاریخچه و منشأ برنامه ریزی استراتژیک25
    2-6-1) تاریخچه برنامه ریزی استراتژیک25
    2-6-2) تاریخچه برنامه ریزی استراتژیک در غرب28
      2-6-3) تاریخچه برنام ریزی استراتژیک در ایران31
2-7) مدل های نظری برنامه ریزی استراتژیک32
    2-7-1) مدل برنامه ریزی استراتژیک پایه32
      2-7-2) مدل برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر هدف33
      2-7-3) مدل برنامه ریزی استراتژیک تعدیلی34
        2-7-4) مدل برنامه ریزی استراتژیک سناریویی35
        2-7-5) مدل برنامه ریزی استراتژیک ارگانیک36
        2-7-6) مدل برنامه ریزی استراتژیک استونر و فریمن38
        2-7-7) مدل برنامه ریزی استراتژیک برایسون41
        2-7-8) مدل برنامه ریزی استراتژیک دانکن43
        2-7-9) مدل برنامه ریزی استراتژیک دیوید46
        2-7-10) مدل برنامه ریزی استراتژیک هکس47
      2-7-11) مدل برنامه ریزی استراتژیک پیرس و رابینسون48
      2-7-12) مدل برنامه ریزی استراتژیک گود اشتاین49
      2-7-13) مدل برنامه ریزی استراتژیک وایتمن50
      2-7-14) مدل برنامه ریزی استراتژیک دفت51
    2-7-15) مدل برنامه ریزی استراتژیک گلوئیک53
2-8) ابعاد برنامه ریزی54
      2-8-1) بعد زمان در برنامه ریزی54
      2-8-2) بعد کاربرد در برنامه ریزی55
          2-8-2-1) برنامه های تک کاربردی55
            2-8-2-2) برنامه های دائمی56
        2-8-3) بعد وسعت در برنامه ریزی56
            2-8-3-1) برنامه ریزی استراتژیکو 56
            2-8-3-2) برنامه ریزی تاکتیکی57
            2-8-3-3) برنامه ریزی عملیاتی57
2-9) اهمیت برنامه ریزی جهانگردی58
2-10) نظام دهی گوناگون مدل برنامه ریزی استراتژیک جهانگردی62
2-11) مزایا و معایب الگوی استراتژیک برنامه ریزی جهانگردی65
          2-11-1) مزایا65
          2-11-2) معایب66
2-12) برنامه ریزی توسعه گردشگری66
2-13) سیر تحول برنامه ریزی گردشگری68
2-14) مراحل توسعه و تکامل گردشگری70
2-15) سطوح برنامه ریزی توسعه گردشگری73
          2-15-1) سطح بین المللی برنامه ریزی گردشگری73
          2-15-2) برنامه ریزی گردشگری در سطح ملی73
          2-15-3) برنامه ریزی گردشگری در سطح منطقه ای74
          2-15-4) برنامه ریزی در سطح زیر منطقه ای74
          2-15-5) برنامه ریزی در سطح پهنه توسعه و کاربری زمین75
            2-15-6) برنامه ریزی در سطح سایت75
          2 -15-7) طراحی تسهیلات76
2-16) بررسی تحقیقات انجام شده76
        2-16-1) تحقیقات انجام شده در داخل76
          2-16-2) تحقیفقت انجام شده در خارج78
2-17) ارائه مدل 79
          2-17-1) ملاحظات خاص در طراحی مدل برنامه ریزی استراتژیک جهانگردی79

منابع

2-1- مقدمه:
در وضعیت حاضر، یکی از چالش های بزرگ فراروی بازاریابی گردشگری، ضرورت اتخاذ راهبرد(برنامه استراتژیک) موثر برای جایگاه یابی مقصد است برای اینکه یک مقصد به نحو مؤثری در بازار هدف مورد تبلیغات پیشبردی قرار گیرد، یک مقصد باید به نحو مطلوبی نسبت به رقبای خود متمایز گردد یا به عبارت دیگر جایگاه مثبتی در ذهن مصرف کننده اشغال کند کلیدی ترین مسئله در فرآیند جایگاه یابی ایجاد و مدیریت یک ادراک یا انگاره متمایز و جذاب از مقصد است( کالانتونه و همکاران، 1989) ( بیرلی و مارتین، 2004)
دولت ها روز به روز بیشتر به این واقعیت پی می‌برند که جهانگردی نه تنها طیفی بسیار گسترده از اثرگذاری را دارد، بلکه به صورت بالقوه موجب تجدید حیات اجتماعی و فرهنگی می‌شود از این رو، در صحنه توسعه جهانگردی، برنامه ریزی نقشی مهم تر پیدا می‌کند زیرا انتظارات و هدف های دولت ها از توسعه جهانگردی به فراسوی منافع اقتصادی می‌رسد، و برای دستیابی به این هدف ها و تأمین انتظارات و خوسته ها، برنامه ریزی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند( جهانگردی در چشم اندازی جامع، ص 395)
هر چند توسعه ی گردشگری منافع اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه دارد، اما اثرات منفی زیادی نیز می‌تواند به همراه داشته باشد بنابراین برنامه ریزان بایستی راه هایی را برای توسعه در نظر گیرند که باعث رفاه و سعادت جامعه میزبان شود( گلدنر و ریچی، 2009، ص 444)در اين فصل از تحقيق به بررسي نظريات مطرح شده در باب گردشگري پرداخته مي¬شود حال آنکه نظريات مطرح شده در هر رشته و به طور اختصاصي¬تر در هر شاخه ارزشمندترين سرمايه آن رشته مي¬باشند
2-2- سیر و سفر از دیدگاه قرآن
      اسلام، دین کامل و جامعی است که به تمام نیاز های فطری انسان توجه کامل داشته و برای تمام نیاز های جسمی و روحی، ابعاد مختلف، زوایای پیدا و پنهان بشر برنامه و شیوه کار ارائه کرده است سیر و سفر از جمله نیاز های روحی و فطری انسان است که در بسیاری از جنبه های حیاتی وی نقش موثری ایفا می‌کند وجود آیات متعدد در قرآن کریم و به طور کلی متون دینی حاکی از اهمیت این موضوع در اسلام است درباره ی اهمیت سیر و سفر و جایگاه آن در تعالیم دینی همین بس که مفهوم سیروسفر با الفاظ مختلف در قرآن کریم آمده است
واژه سیر در قرآن در تکاپوی زندگی به ویژه در ابعاد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی، سفر و گردشگری و سیر و جهانگردی دارای نقشی تعیین کننده و سرنوشت ساز است از دیر زمان مردمان خردمند برای سیر و سفر جایگاه ویژه ای قائل بوده اند و آن را بخشی از زندگی اجتماعی و انسانی خویش می‌شمرده اند قرآن مجید، با به کارگیری واژه «سیر» در اشکال و هیبت های گوناگون، دستور به جهانگردی و گردشگری می‌دهد: (قد خلت من قبلکم سنن فسیروا فی الارض) پیش از شما سنت هایی بوده است، پس به روی زمین بگردید و بنگرید(فسیرو فی الارض فانظرو کیف کان عاقبة المکذبین) پس در روی زمین بگردید و بنگرید که عاقبت کار آنان که پیامبر (ص) را به دروغ نسبت می‌دادند، چگونه بوده است
(قل سیروا فی الارض کیف کان عاقبة المجرمین) بگو در زمین سیر کنید و بنگرید که پایان کار مجرمان چگونه بوده است
دسته ی دیگر از آیات قران، به صورت پرسش های سرزنشی و تحریکی به مساله گردشگری پرداخته و آنانی که از این مهم سر بر می‌تابند مورد نکوهش و پرسش قرار داده است(افلم یسیروا فی الارض فینظروا کیف کان عاقبة من قبلهم ) آیا در روی زمین نمی‌گردند تا بنگرند که پایان کار پیشینیانشان چه بوده است؟(افلم یسیروا فی الارض فتکون اهم قلوب یعقلون بها) آیا در زمین سیر نمی‌کنند تا صاحب دل هایی شوند که بدان تعقل کننددر جای دیگر قرآن به سنت های تاریخی و نوامیس طبیعی مانند عزتها و ذلتها، پیروزی ها و شکست ها، خوشبختی ها و بدبختی ها اشاره می‌کند و می‌فرماید (قد خلت من قبلکم سنن فسیروا فی الارض) پیش از شما سنت ها و قانون هایی عملاً به وقوع پیوسته است پس در زمین و آثار تاریخی گذشتگان گردش و کاوش کنید
از مجموع این آیات و مانند آن می‌توان دریافت که: اصل مساله گردشگری و سیر و جهانگردی نیز برداشت و دریافت ژرف و عمیق از این سیروسفر، مورد عنایت و توجه خداوند متعال در قرآن مجید است در زمانی که هنوز نوشته و کتابی در زمینه شناخت تاریخ و سنن اجتماعی تدوین نشده بود مدرسه و دانشگاهی در این رابطه وجود نداشت و یا در دسترس عرب و مسلمان جزیرةالعرب نبود، خداوند، مسلمانان را به سیر و نظر در این مقوله ها فرا می‌خواند و از آنان می‌خواهد که در این باره به تفکر و تدبر بپردازند روشن است که فراخوانی خود به خود نوعی دستور به جهانگردی و سیرو سفر به مکان های تاریخی و جغرافیایی را به دنبال دارد در آیات قرآن کریم به بسیاری از نقاط جغرافیایی و تاریخی اشاره شده که همواره مورد توجه باستان شناسان قرار گرفته است (یاوری،1390)
2ـ3ـ سخنان بزرگان دین در مورد سفر
بزرگان دین در مورد سیر و سفر و نقش و اهمیت و چگونگی آن، سخنان گُهربار را فرموده اند که به برخی از آنان اشاره می‌شود:
ـ مسافرت کنید تا تندرست بمانید و جهاد کنید تا غنیمت به دست آورید(پیامبر اکرم (ص))
ـ هر گاه سه نفر همسفر شدند، از میان خود یک نفر را به سالاری انتخاب کنند(پیامبر اکرم (ص))
ـ مسافرت کنید تا تندرست بمانید و روزی کسب کنید(پیامبر اکرم (ص))
2-4- تعریف ومفهوم نظام گردشگری
گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال حاضر، در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است، افزون بر این بسیاری از برنامه ریزان و سیاستگذاران توسعه نیز از صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می‌کنند
2-4-1- تعریف گردشگری
تعاریف زیادی از گردشگری از صاحب نظران مطرح شده است که در زیر به چند مورد اشاره می‌شود:
1    مکین(1977)تعریف خود از گردشگری را چنین بیان میکند:
      خواست عمیق انسان برای شناخت دیگران به صورت دو جانبه؛ همان گونه که ممکن است بخواهیم خودمان را بشناسیمبه عبارتی تمایل به دیدن، شنیدن و درک همه ی پدیده های جالب در دنیا
2    رایان (1991)گردشگری را این گونه تعریف میکند:
      اساسا گردشگری تجربه مکانهاستمحصول گردشگری صرفا مقصد گردشگر نیست، بلکه کسب تجربه از مکان و آنچه در آنجا اتفاق می‌افتد استگردشگری مجموعه ای از تعاملات بیرونی ودرونی است
3    میدلتون(1998)گردشگری را چنین تعریف میکند:
اگرچه مسافرت وگردشگری یک صنعت توصیف می‌شود، بهتر است آن را به عنوان یک بازار کل درک کنیم که مجموعه ای از تقاضای مصرفی ملاقات کنندگان را با دامنه ای گسترده از محصولات برآورده می‌کند (برنز،1999:30-29)
از دیدگاه میل و موریسون، گردشگری به مجموع فعالیتی اطلاق می‌شود که در جریان مسافرت یک گردشگر اتفاق می‌افتد این فرآیند شامل هر فعالیتی نظیر برنامه ریزی، سفر، مسافرت به مقصد، اقامت، بازگشت و حتی یادآوری خاطرات آن نیز می‌شود همجنین فعالیت هایی را که گردشگر به عنوان بخشی از سفر انجام می‌دهد نظیر خرید کالاهای مختلف و تعامل میان میزبان و مهمان را نیز در بر می‌گیرد به طور کلی می‌توان هرگونه فعالیت و فعل و انفعالی را که در جریان سفر یک سیاحتگر اتفاق می‌افتد گردشگری، تلقی کرد(میل و موریسون، 1992م)
2-5- پیشینه جهانگردی در استان کرمان
دیار کریمان از دیرباز به دلیل داشتن وضع خاص اقلیمی و نیز بناهای تاریخی و همچنین استعداد های باالقوه و باالفعل منطقه ای مورد نظر بزرگان وقت، محل عبور مسافران و جهانگردان و همچنین مورد هجوم لشکرکشی های گوناگون و بالاخره قهر طبیعت بوده است از گذشته تا به امروز جهانگردان بسیاری از این دیار گذشته و تحت تاًثیر زیبائیهای این سرزمین قرار گرفته اند این تاًثیر را می‌توان در نوشته ها و آثاری که از آنها بر جای مانده است می‌توان دید در زیر به نمونه هایی از این آثار و نوشته ها که در مورد دیار کریمان به کار رفته است اشاره می‌کنیم : از افراد مشهور ی که از کرمان در نوشته هایش یاد کرده است جغرافیدان معروف اسلامی اصطفری (340هق 951 میلادی) است می‌گوید :«ایالت کرمان قسمت عمده اش از بلاد«جروم» یعنی گرمسیر است و حدود یک چهارم آن کوهستانی است و محصول بلاد «صروم» یعنی سردسیر در آنجا بعمل می‌آید قسمت اعظم خاک این ایالت در کویر واقع شده است و بین شهر های آن بزرگ افتاده و آبادی های آن مثل آبادی های فارس به یکدیگر متصل نیست » علاوه بر اصطفری، مقدسی (375 هجری قمری، 975 میلادی ) درباره ی کرمان می‌گوید :«اگرچه کرمان شهر بزرگی نیست ولی شهر بسیار محکمی است بیرون شهر قلعه ای بزرگ است واقع بر فراز تپه ای شهر دارای چهار دروازه بود که سه تای آنها هر کدام به نام شهری که از آن دروازه به سوی آن شهر می‌رفتند موسوم بود به این قرار: دروازه ماهان، دروازه خبیص و دروازه زرند و دروازه ی چهارم مبارک نام داشت که ظاهراً منسوب به شخص مبارک بوده است » علاوه بر جغرافیدانان بالا، حمدا مستوفی یکی دیگر از جغرافیدانان مسلمان که در قرن هشتم هجری قمری (740 هق، 1340 میلادی ) می‌زیسته در مورد دیار کرمان می‌گوید :« در عهد عبدالعزیز به دست صفوان فتح شد و به فرمان عمر عبدالعزیز در آن مسجد جامع عتیق ساختند و امیر علی الیاس در و باغ شیرجانی ساخت که اکنون آن نیز عمارتیست و قلعه کوه هم او ساخت و جامع تبریزی تورانشاه سلجوقی ساخت و در گواشیر کارامور براولیاء شاه شجاع کرمانی است » مارکوپولو نیز بدقت از توتیائی که در آن شهر ساخته می‌شده، که برای چشم سودمند بوده سخن رانده است در قرن نوزدهم میلادی با افزایش ارتباط دربار ایران با دول اروپایی و مخصوصاً انگلستان هر از گاه چند مستشرق، در قالب جهانگردی و برای آشنایی با این مرز و بوم به ایران می‌آمدند که حاصل کار آنها به صورت نوشته هایی موجود است از جمله مستشرقین معروفی که مدت زیادی در کرمان ساکن بوده و با مناطق مختلف کرمان آشنایی کامل داشته است « ژنرال سرپرسی سایکس» یکی از افسران انگلیسی است که در تاریخ1893 به ایران مسافرت کرد مواردی که مطرح شد گوشه ای از، مدارک تاریخی است که نشان دهنده اهمیت منطقه کرمان از لحاظ جهانگردیست کرمان منطقه ای است که نه در عصر کنونی بلکه در تمام دوران تاریخی از اهمیت ویژه ای از لحاظ جهانگردی برخوردار بوده است به طوری که هر جهانگردی که به ایرانگردی در هر دوره از تاریخ می‌پرداخته، گذری هم به این دیار پاک می‌انداخته تا از زیباییهای آن لذت ببرد