مقاله و مبانی نظری بازی‌ درمانی ,

مقاله و مبانی نظری بازی‌ درمانی

در قالب word و در 21 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 1402 و 2022

فهرست مطالب
2-8. بازی‌درمانی 
2-8-1. تعریف بازی‌درمانی 
2-8-2. انواع بازی‌درمانی 
2-8-3. تاریخچه بازی‌درمانی 
2-8-4. بازی‌درمانی و اختلال یادگیری 
2-8-5. بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی 
2-9. مرور سوابق تجربی و نظری پژوهش 
2-9-1. پیشینه‌های پژوهش داخلی  
2-9-2. پیشینه‌های پژوهش خارجی 

منابع

2-8-2. انواع بازی‌درمانی
•    بازی‌درمانی فعال
      نوعی از بازی‌درمانی که در آن به کودک تعداد محدودی اسباب‌بازی داده می‌شود و درمانگر نیز همراه کودک بازی می‌نماید. در این نوع بازی‌درمانی، موقعیت ویژه‌ای به‌عنوان «موقعیت محرک» طراحی می‌شود، این موقعیت، محرک و جهت دهنده‌ی کودک به‌سوی یک بازی است مثلاً در این بازی‌درمانی کودکی که در رابطه با نوزاد تازه متولدشده مشکل دارد به سمت بازی‌های ساخت خانه و یا ماز و ... هدایت نمی‌شود بلکه در جهت تعامل با نوزاد و ... جهت داده می‌شود (آرین، 1370).

•    بازی‌درمانی غیرفعال
      در بازی‌درمانی غیرفعال محدودیت خاصی در بازی کودک اعمال نمی‌شود و کودک از طریق مختلف به دنبال کاری است که اجازه‌ی انجام آن را داده‌اند و درمانگر ضمن عدم دخالت بیش‌تر در بازی، وسایل بازی را محدود نمی‌کند و تلاش دارد که بخشی از بازی کودک گردد. بازی درمانگر غیرفعال معتقد است که مهم‌ترین عامل برای تغییر رفتار کودک این است که گفته‌های او را درک و احساسات او را بشناسیم و قبول نماییم که اجازه‌ی انتخاب راه در دست کودک است (همان).

2-8-3. تاریخچه بازی‌درمانی
•    فرويد
      اولین مورداستفاده از بازی به‌عنوان نوعی درمان توسط زیگموند فروید اتریشی صورت گرفت. فروید در این شیوه با استفاده از سؤالاتی که از کودک می‌کرد او را به سمت معینی سوق می‌داد، میل و علاقه‌مندی فروید به روانکاوی در سال‌های اول زندگی مهم‌ترین منبع درمانی در بازی‌درمانی مدرن است. به‌تدریج کودک کاوی با تحلیل روانی کودک مطرح گردید و در آن، بازی در حکم تداعی آزاد عمل می‌نمود، در کودک کاوی معمولاً به‌طور غیرمستقیم یعنی از طریق والدین نسبت به شناخت کودک از طریق بازی اقدام می‌شد و بعد بر اساس معیارهای بزرگ‌سالان نسبت به تفسیر آن اقدام می‌گردید. اولین مورداستفاده بازی در درمان مربوط به هانس کوچولو است که در آن فروید به درمان ترس مرضی این کودک پرداخت (روزه و احمدی، 1394).
      آنا فروید از بازی کودکان به‌مانند روش خواب برای بزرگ‌سالان استفاده نمود، وی در ورای بازی‌های تخیلی، نقاشی و رنگ کردن به دنبال انگیزه‌های ناخودآگاه بود. به نظر وی ایجاد رابطه‌ی هیجانی و عاطفی بین کودک و درمانگر بسیار مهم و اساسی است. وی اعتقاد داشت با توجه به این‌که فراخود کودک به‌طور کامل رشد نکرده است اگر احساس همدلی و رابطه‌ی عاطفی ایجاد گردد تعبیر و تفسیر بازی کودک نتیجه خواهد داد. آنا فروید در هنگام بازی‌درمانی، وسایل بازی محدودی در اختیار کودک قرار می‌داد (آرین، 1370).

2-9. مرور سوابق تجربی و نظری پژوهش
2-9-1. پیشینه‌های پژوهش داخلی
      در پژوهشی که ناظریه و نیکنام (1402) تحت عنوان حافظه کاری کودکان دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی: مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر توان بخشی شناختی با بازی های رایانه ای شناختی انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که بازی‌های رایانه‌ای شناختی و بازی‌درمانی مبتنی بر توان‌بخشی شناختی بر حافظه کاری کودکان دارای نقص توجه- بیش‌فعالی مؤثر هستند و مداخله بازی‌های رایانه‌ای شناختی مؤثرتر از بازی‌درمانی مبتنی بر توان‌بخشی بود.
      کرمی و لرستانی (1401) در پژوهش خود با عنوان اثربخشی مداخله بازی‌درمانی شناختی رفتاری بر آلکسیتایمیا و فرسودگی تحصیلی در کودکان با اختلال ناتوانی یادگیری خاص دریافتند که این مداخله موجب کاهش آلکسیتایمیا و فرسودگی تحصیلی در سطح (001/0>p) در این کودکان شد.
      در پژوهشی که حسنی پور فلاح بهدانی و برادران (1401) با عنوان تأثیر بازی‌درمانی بر میزان توجه، تمرکز و حافظه کاری در کودکان مبتلا به باختلال بیش فعالی/نقص توجه انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که بازی‌درمانی اثربخش لازم را بر افزایش حافظه کاری و توجه کودکان مبتلا به نقص توجه بیش فعالی داشته است (001/0P<).
      جوهری و همکاران (1401) در پژوهش با عنوان تأثیر بازی‌درمانی آدلری بر حافظه فعال دانش آموزان دختر 7 تا 12 سال با اختلال هوش ضعیف به این نتیجه رسیدند که باین نوع بازی‌درمانی بر حافظه فعال کودکان با اختلال هوش ضعیف تأثیر ماندگاری دارد (001/0P<).

2-9-2. پیشینه پژوهشی خارجی
      استوارت و همکاران (۲۰۲۲) در پژوهشی با عنوان علوم اعصاب و جادوی بازی‌درمانی به این نتیجه رسیدند بازی‌درمانی روشی قدرتمند و مناسب برای هدایت توجه کودک به محیط، گسترش آگاهی و دگرگونی کودکان و نوجوانان است.
      هالیمن و همکاران (۲۰۲۲) در پژوهشی با عنوان بازی‌درمانی و پیشرفت تحصیلی دریافتند که میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تحت بازی‌درمانی از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون بسیار زیاد بوده است و دراین‌بین، دخترها نسبت به پسرها پیشرفت بیشتری داشتند.
      نورسانا و آدی (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان بازی‌درمانی برای کودکان مبتلابه اختلالات اضطرابی دریافتند بازی‌درمانی در کاهش اضطراب کودکان با سنین آسیب‌پذیر ۳ تا ۱۶ سال مؤثر است این مداخله علاوه بر کاهش اضطراب می‌تواند احساسات منفی را کاهش داده و توانایی‌های اجتماعی و عملکرد تحصیلی کودکان مبتلابه اختلال اضطرابی را بهبود بخشد.
      اسلایلی و همکاران (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان تأثیر بازی‌درمانی پازل بر حافظه کاری کودکان پیش‌دبستانی به این نتیجه رسیدند که سطح حافظه کاری کودکان پیش‌دبستانی پس از انجام بازی‌درمانی با افزایش معناداری پیدا می‌کند.
      ولت و همکاران (۲۰۲۰) در پژوهشی تحت عنوان هنر و بازی‌درمانی مبتنی بر تروما: نتایج مطالعه آزمایشی برای کودکان و مادران در پناهگاه‌های خشونت خانگی در ایالات‌متحده و آفریقای جنوبی به این نتیجه رسیدند که در پایان علائم افسردگی به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت (01/0=p) و روند غیرقابل توجهی به سمت بهبود PTSD(21/0=p) وجود داشت. همچنین کودکان فاش کردند که این هنر به آنها کمک می‌کند تا احساسات و تجربیات دشوارشان را با مادران خود بیان کنند. این مداخله گروهی هنر و بازی‌درمانی مبتنی بر تروما نویدبخش کاهش اثرات آی پی وی برای کودکان و مادران در پناهگاه‌های خشونت خانگی است.
      شوتلکرب و همکاران (۲۰۲۰) در پژوهشی با عنوان بازی‌درمانی فشرده کودک محور برای کودکان اوتیسم به این نتیجه رسیدند که کودکانی که تحت درمان این مداخله قرار گرفتند در مقایسه با کودکان گروه کنترل کاهش معناداری را در علائم ASD و علائم رفتاری مانند مشکلات بیرونی سازی، مشکلات توجه و حافظه نشان دادند.

فهرست منابع و مآخذ

ابراهیمی شاهد، امید؛ قادری، داود (1399). اختلالات یادگیری (تشخیص، سبب‌شناسی و درمان). تهران: آزمون یار پویا.
آذریان، آلما؛ اکبری، بهمن، کریمی لیچاهی، رقیه (1398). تأثیر بازی‌درمانی بر عملکرد خواندن، مهارت‌های سازشی و مشکلات رفتاری دانش آموزان نارساخوان. مجله سلامت روان کودک، 6(3)، 201-214.
اوبالاسی، آناهیتا؛ حسینی نسب، سید داوود (1393). بررسی تأثیر آموزش روش مونته سوری بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی 4 و 5 ساله شهر تبریز. آموزش و ارزشیابی )علوم تربیتی)، 7(28)، 98-71.
آقابابائی، سارا؛ ملک پور، مختار؛ عابدی، احمدی (1390). مقایسه کنش‌های اجرایی در کودکان با و بدون ناتوانی یادگیری املا: عملکرد نسبی در آزمون عصب-روان شناختی نپسی. نشریه روانشناسی بالینی، 4(3)، 40-35.
اعتمادزاده، مژگان، هومن، فرزانه؛ ماکوندی، بهنام (1402). اثربخشی بازی‌درمانی در بهبود توجه و حافظه کاری دانش آموزان با اختلالات یادگیری خاص. مجله بین المللی بهداشت مدارس، 10(1)، 33-26.
اکبری، اکرم؛ منیرپور، نادر؛ میرزاحسینی؛ حسن (1400). اثربخشی بازی‌درمانی والد محور بر پرخاشگری و علائم اختلال نافرمانی مقابله‌ای. فصلنامه سلامت روان کودک، 8(1)، 140-126.
اصل فتاحی، بهرام؛ تقی پور معصومی، حکیمه (1399). بررسی تأثیر بازی‌درمانی بر روی شادکامی و خلاقیت کودکان پیش‌دبستان در تبریز. فصلنامه مطالعات پیش‌دبستان و دبستان، 3(10)، 128-109.
امیری مورچگانی، امیر؛ لهرابی، بهاره (1399). بررسی بازی‌درمانی کوتاه‌مدت ساختاری بر کاهش علائم اختلال ADHD و اختلال کاستی توجه و بیش فعالی در شهرستان لاران. فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی، 2(1)، 108-95.
امیدوار، علی؛ دانا، احمد.، حمزه سبزی، امید و پورپناهی کل تپه (۱۳۹۷). تأثیرآموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش آموزان مقطع ابتدایی. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، ۷(۱)، ۱۰۱-۸۳.
انجمن روانپزشکی آمریکا (۲۰۱۳). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی، ویرایش پنجم (ترجمه فرزین رضاعی، علی فخرایی، آتوسا فرمند، علی نیلوفری، یانت هاشمی آذر، فرهاد شاملو). تهران: ارجمند.
بارلو، دیوید اچ؛ مارک دیورند، وی؛ هافمن، استفان جی (1398). آسیب شناسی روانی (ترجمه مهرداد فیروزبخت). تهران: رسا
بیسی، وحید؛ غلامی، عاطفه (1400). راهکارهای پیشنهادی جهت بهبود اختلال نوشتن. فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی، 4(2)، 33-27.
بهتجی اردکانی، فاطمه؛ فلاح، فاطمه؛ رضاپور میرصالح، یاسر (1400). اثربخشی بازی‌درمانی آدلری بر مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی. مجله پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 11(24)، 16-1.
بهرامی، شاهو (۱۳۹۸). شرح مختصری بر اختلالات یادگیری. پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، سال دوم، شماره ۲۱، ۴۹-۴۰.
بهری، رقیه؛ شالچی، بهزاد؛ بافنده گرمالکی، حسن (1398). مقایسه حل مسئله و حافظه کاری(مقوله‌های کارکردهای اجرایی) پس از زایمان در زنان افسرده و سالم. مجله شناخت، 6(4)، 12-1.
تاد، جودیت؛ بوهارت، آرتور (1379). اصول روانشناسی بالینی و مشاوره، چاپ چهارم (ترجمه مهرداد فیروزبخت). تهران: رسا.
تبریزی، مصطفی (1390). درمان دیکته نویسی. تهران: فروزان.
تقی زاده هیر، سارا؛ آقاجانی، سیف اله؛ خوش سرور، سرور (1401). اثربخشی بازی‌درمانی شناختی رفتاری بر بهبود توجه و برنامه‌ریزی دانش‌آموزان با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی. روان شناسی مدرسه و آموزشگاه، 11(4)، 16-29.
جلیلوند، احمد؛ سوری، رضوان (1399) اثربخشی آموزش کارکردهای مبتنی بر فعالیت‌های حرکتی بر حافظه کاری و توجه پایدار کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی. مجله تازه‌های علوم شناختی، (88)، 93-85.
جوهری، نویدا؛ میرزایی، هوشنگ؛ حق گو، حجت الله؛ حسین زاده، سمانه (2022). تأثیر بازی‌درمانی آدلرین بر حافظه فعال دانش‌آموزان دختر 7 تا 12 سال با اختلال هوش خفیف. فصلنامه آرشیو توانبخشی، 23(2)، 240-255.‎
حسنی‌پورفلاح‌بهدانی، ‌منیژه؛ برادران، مجید (1401). تأثیر بازی‌درمانی بر میزان توجه، تمرکز و حافظه کاری در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (مرکز توسعه آموزشهای نوین ایران)، 39(8)، 153-163.‎
خلفی، اکرم (1394). کارکردهای اجرایی مغز در اختلالات یادگیری. تهران: لوح محفوظ.