مقاله و مبانی نظری تعاریف و علل تکانشگری ,

مقاله و مبانی نظری تعاریف و علل تکانشگری

در قالب word و در 21 صفحه و قابل ویرایش دارای منابع جدید سال 1403 و 2024

فهرست مطالب

تعاریف تکانشگری
علل تکانشگری
زمینه های زیست شناختی تکانشگری
ساختارهای مغزی
انتقال دهنده های عصبی
تفاوت های ژنتیک
جنبه های تحولی تکانشگری
عوامل عصبی- رشدی
عوامل جامعه شناختی
تکانشگری و جنسیت
رویکردهای مختلف در تحلیل رفتارهای تکانشی
رویکرد شخصیت منشانه
رویکرد رفتارگرایانه
دیدگاه روان شناختی
رویکرد زیستی
رویکرد اجتماعی
اختلال های مرتبط با تکانشگری
نظریه های تکانشگری در مجرمان
اختلال های مرتبط با تکانشگری
درمان تکانشگری
درمان دارویی     
درمان شناختی- رفتاری
تنظیم هیجان به عنوان درمانی برای تکانشگری
منابع

تعاریف تکانشگری
تکانه اصرار و میل شدید به انجام یک عمل در پاسخ به یک محرک درونی یا بیرونی است، تکانشگری طیف گسترده ای است از رفتارهایی که روی‌ آنها کمتر فکر شده، به صورت رشد نایافته برای دست یابی به یک لذت یا پاداش بروز می‌کنند، با خطر بالایی همراه اند و پیامدهای ناخواسته مهمی را در پی دارند (اوندن، 1999؛ به نقل از دژکام،1402).
تکانشگری و رفتار تکانشی دارای سه ویژگی اساسی است که آن را از اصطلاحات مشابهی مانند بیش واکنشی جدا می‌کند. این رفتارها، شتاب زده، برنامه ریزی نشده، بدون فکر و مستعد اشتباه هستند، در حالی که در بیش واکنشی به جای تاکید بر سرعت بروز عکس العمل، تاکید بر شدت و طول زمانی است که عکس العمل رخ میدهد. رفتارهای تکانشی هم چنین بر خلاف رفتارهای جبری است که فرد بر وجود رفتار آگاهی دارد و هدف از رفتار، نه کسب لذت، بلکه عموما دوری از اضطراب است. هم چنین متفاوت از رفتارهایی که ناشی از نارسایی در داوری و تصمیم گیری می‌باشند و فرد در حقیقت در مرحله قضاوت اختلال دارد (سوان و هلندر، ۲۰۰2 ؛ به نقل از دو و همکاران، 2024).
رفتارهای تکانشی باید دارای سه ویژگی زیر باشد: الف) برگزیدن یک گزینه از میان دو یا چند گزینه با پاداش احتمالی، ب) همراهی یکی از گزینه ها با احتمال پیامدهای ناگوار و ج) روشن نبودن احتمال پیامد ناگوار در زمان رخداد رفتار (عکاف زاده، 1403).
در میان محققان درباره تعریف واحدی از تکانشگری اتفاق نظر وجود ندارد. تکانشگری از دیدگاه رفتاری به معنای سود کوتاه مدت هرچند کم ارزش در برابر پیامدهای بلند مدت ولی با ارزش است رویکرد اجتماعی، تکانشگری را به صورت یک رفتار آموخته شده در نظر می‌گیرد که تحت تاثیر محیط است و فرد براساس تجربیات خود برای به دست آوردن پاداش، واکنش های ناگهانی و شتاب زده نشان می‌دهد ،سایر دیدگاه ها، تکانشگری را به سبک پردازش اطلاعات افراد مربوط می‌دانند (صبری، 1401).
باس و پلامین (۱۹۷۵) فقدان کنترل بازدارنده را به عنوان هسته مرکزی تکانشگری مطرح کرده اند وعواملی مانند زمان اندک صرف شده برای تصمیم گیری، فقدان اصرار و پافشاری و نیاز به حس جویی را از جنبه های مهم موثر در تکانشگری دانسته اند (فتحی، 1402).
کلونینگر (۱۹۸۷) شخصیت های تکانشی را افرادی معرفی کرده است که ۱) دارای میزان بالایی از نوجویی هستند به طوری که پیوسته برای دستیابی به هوس های زودگذر دست به عمل می‌زنند، ۲) کمتر از خطر پرهیز می‌کنند یعنی هنگام رویارویی با موقعیت هایی که نیازمند توجه است، کمتر دقت می‌کنند و ۳) پیش از انجام تلاش کافی در یک زمینه، از آن دست می‌کشند یعنی اصرار و پافشاری لازم را ندارند(دیکسیت، فالسوال، راتی و دیوی، 2024).

منابع
اصغری، مرضیه(۱۴۰۰).نقش تکانشگری، کارکردهای اجرایی و بهوشیاری زمینه‌ای در بروز رفتارهای پرخطر جوانان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه خوارزمی.
جوادی، سارا (1400). اثربخشی درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور, درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد بر تکانشگری هیجانی نوجوانان دختر دارای مشکلات رفتاری از طریق آموزش مادران. رساله دکترا روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
دژکام، نجمه (۱۴۰۲). مدل ساختاری گرایش به اعتیاد دانشجویان براساس مولفه های تحمل پریشانی, تمایزیافتگی و دشواری تنظیم هیجان با میانجی گری تکانشگری. رساله دکترا روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن.
صبری، وحید (۱۴۰۱). تاثیر رفتاردرمانی دیالکتیک و طرح واره درمانی هیجانی در تکانشگری, بد تنظیمی هیجانی و طرح واره های هیجانی بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی. رساله دکترا روانشناسی بالینی دانشگاه شاهد تهران.
عکاف زاده، مجید(۱۴۰۳).ثربخشی مداخله قصه درمانی بر تکانشگری و کنترل خشم دانش آموزان مبتلا به اختلال رفتاری برون نمود. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران.