مقاله و مبانی نظری خودکارآمدی ,

مقاله و مبانی نظری خودکارآمدی

در قالب word و در 10 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 2024 و 1403

فهرست مطالب::

خودکارآمدی
منابع خودکارآمدی
دستاوردهای
عملکرد
تجربۀ جایگزینی
  ترغیب کلامی
حالت‌های فیزیولوژیایی
فرآیندهای روان‌شناختی خودکارآمدی
تعیین‌کننده‌های باورهای خودکارآمدی در دانش‌آموزان
استرس و فشار روانی
نظریه‌های خودکارآمدی
تأثیر زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی بر روی باورهای خودکارآمدی
منابع

خودکارآمدی
      خودکارآمدی یکی از عوامل مهم در توانایی‌های افراد است. انجام وظایف توسط افراد در شرایط مختلف به تفاوت آنها در باورهای خودکارآمدی‌شان بستگی دارد. احساس خودکارآمدی فرد را قادر می‌سازد تا با استفاده از مهارت‌های خود، کارهای بزرگی را در برخورد با موانع انجام دهد. عملکرد مؤثر نه تنها به کسب مهارت‌های متناسب با موقعیت بستگی دارد، بلکه باور فرد نیز مستلزم توانایی انجام آن مهارت‌هاست (دینس مور، 2018).
    برای اولین بار بندورا (1977) اصطلاح خودکارآمدی را مفهوم‌سازی کرد. این محقق سعی نمود با به کار بردن مفهوم خودکارآمدی، فهم نظریه یادگیری- اجتماعی را تسهیل کند. بندورا برای توضیح خودکارآمدی از اطلاعات مبتنی بر عملکردهای ویژه، تجربۀ جانشینی، حالت‌های فیزیولوژیایی و متقاعد شدن کلامی توسط دیگران بهره برد (شمسی و یغمایی، 1393). به این ترتیب خودکارآمدی به معنای احساس توانمندی فرد در کنار آمدن با زندگی است که با سطح ادراک فرد از شدت کنترل بر زندگی‌اش تعریف می‌شود. محققان خودکارآمدی را به عنوان توانایی فرد برای به دست آوردن یا انجام موفقیت‌آمیز یک رفتار یا کار خاص تعریف می‌کنند (جلالی فرد، 1402).
    باورهای خودکارآمدی ادراک شده در سنجش خودکارآمدی مهم هستند و از نظر سطح، قدرت و کلیت متفاوت هستند. دومین تفاوت خودکارآمدی درک شده در قدرت آنهاست. باورهای ضعیف خودکارآمدی به راحتی با تجارب ناموفق بی اعتبار می‌شوند، در حالی که کسانی که به توانایی‌های خود در مواجهه با مشکلات اعتقاد قوی دارند، آن را حفظ می‌کنند و رابطه بیشتری با رفتار پیدا می‌کنند. عمومیت یکی دیگر از ابعاد خودکارآمدی است که حس کارآمدی تعمیم یافته‌تری را به فرد القا می‌کند و به یک موقعیت خاص تعمیم می‌یابد (ماخسوتووا، 2024).
منابع خودکارآمدی
  به نظر بندورا (1986) اکتساب انتظارات سطوح مختلف خودکارآمدی، چهار منبع اصلی دارد:
  دستاوردهای عملکرد
    انتظارات خودکارآمدی ناشی از تجربیاتی است که فرد در آنها مهارت دارد. وقتی انتظارات کارآمدی قوی شکل می‌گیرد، شکست‌های موقتی کمتر بر قضاوت‌های توانایی فرد تأثیر می‌گذارد و برعکس، زمانی که انتظارات کارآمدی پایین شکل می‌گیرد، موفقیت‌ها در قضاوت افراد درباره توانایی‌هایشان چندان مؤثر نیستند. اما توقعات سطح پایین را می‌توان با موفقیت های زیاد و مکرر تغییر داد (جلیل نصرآباد سفلی، 1399).
تجربۀ جایگزینی
    منبع دوم تجربه جایگزینی است. وقتی افراد تکالیف دیگران را رعایت می‌کنند، مشاهده شکست‌ها و موفقیت‌های دیگران به باورهای آنها کمک می‌کند و رفتار و الگوهای آنها به ویژه در زمینه خودکارآمدی آنها مؤثر بوده است. در شرایطی که افراد تجربیات کمی برای شکل دادن به قضاوت‌های خود دارند، مدل‌ها مفید و کارآمد هستند. فرد توانایی‌های خود را در مقایسه با دیگران قضاوت می‌کند و نظر مثبت دیگران نسبت به فرد تشویق کلامی محسوب می‌شود (حریری زاده، 1402).
  ترغیب کلامی
    پیام‌های شفاهی و تشویق‌های اجتماعی به افراد کمک می‌کند تا تلاش بیشتری انجام دهند و پشتکار لازم برای موفقیت را حفظ کنند و منجر به توسعه مستمر مهارت ها و کارآمدی شخصی شوند. البته می‌توان از پیام‌ها برای تحلیل باورهای خودکارآمدی نیز استفاده کرد و از این مورد زمانی استفاده می‌شود که هدف متقاعد کردن افراد با توانایی‌های پایین باشد. به عنوان مثال، هنگامی که زنان پیام‌های اجتماعی دریافت می‌کنند مبنی بر اینکه به یک رشته مرد محور مانند ریاضیات تعلق ندارند، ممکن است به‌ویژه در برابر این باور که صلاحیت ندارند و نمی‌توانند کارآیی داشته باشند آسیب‌پذیر باشند (اژدری، 1400).
حالت‌های فیزیولوژیایی
    منبع چهارم اطلاعات حالات عاطفی و فیزیکی است. تنش و استرس غالباً به عنوان شاخص‌های آمادگی برای شکست تفسیر می‌شوند. همچنین خلق و خوی فرد می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر باورهای خودکارآمدی داشته باشد، به نظر می‌رسد خوش‌بینی و خلق مثبت، خودکارآمدی را افزایش و ناامیدی و افسردگی، خودکارآمدی را کاهش می‌دهد. باورهای خودکارآمدی محصول فرآیند پیچیده خود متقاعدسازی است (باقری، 1401).
      به نظر می‌رسد به واسطه این چهار منبع، تنظیم رفتار با اهداف از پیش تعیین شده و آگاهانه صورت می‌گیرد. این تعیین هدف فرد تحت تأثیر خود ارزیابی فردی است. انسان‌ها سعی می‌کنند اهدافی را انتخاب کنند که می‌دانند می‌توانند به آن دست یابند و از انتخاب اهدافی که خارج از توانایی‌شان است اجتناب می‌کنند (جلالی فرد، 1402).
   

منابع

جلیل نصرآباد سفلی، کرامت الله (۱۳۹۹). نقش واسطه گری خودکارآمدی در ارتباط بین سبک های  دلبستگی و سبک های اسنادی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی.دانشگاه خوارزمی
حریری‌زاده، فتانه(۱۴۰۲). بررسی رابطه بین چشم‌انداز زمان و درگیری تحصیلی با نقش میانجی خودکارآمدی در دانشجویان .پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی،دانشگاه یزد.
جلالی فرد،خاطره(۱۴۰۲).اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه.پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره مدرسه.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تیران.
اژدری،فاطمه(۱۴۰۰).نقش واسطه‌ای خودکارآمدی در رابطه بین ذهن‌آگاهی و درگیری تحصیلی.پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
باقری،محمدجواد(۱۴۰۱).تعیین رابطه خودکارآمدی و کیفیت‌زندگی با نقش میانجی بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان شهر تهران.رساله دکتری رشته روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات‌ تهران.
گرگین پور،فاطمه(۱۴۰۱).اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر تنظیم شناختی هیجان و استرس تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه. پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

Dinsmoor, K. (2018). An Altered Book Making Experience: Exploring Student Responses and Self-Efficacy in an Elementary School Setting (Master's thesis, Notre Dame de Namur University).
Makhsutova, A. (2024). Predictors of EFL pre-service teachers’ self-efficacy: Evidence from an MA in TEFL program in Kazakhstan. Suleyman Demirel University (Dissertation).
Wenninger, L. (2024). Emotions, Self-Efficacy, and Accountability for Antiracism in White Women Counselors.
Calden, A. (2024). IMPLICATIONS and IMPACTS OF MATHEMATICAL SELF-EFFICACY IN A LARGE CALCULUS CLASS: SPECIAL CONSIDERATIONS FOR GENDER, RACE, and MAJOR.
Hansen, K.(2024). INCREASING PHYSICAL ACTIVITY: PARENTING STYLE, PARENTAL PERCEPTIONS, and TEACHER USE and SELF-EFFICACY.
Nowland, L. A. (2024). Physical Educators’ Self-Efficacy to Teach Students with Disabilities Across Instructional Placements.
Seals, R. E. (2024). Pathways to Self-Efficacy & Collaboration: A Quantitative Comparative Study (Doctoral dissertation, Grand Canyon University).