مقاله و مبانی نظری رفتار درمانی دیالیکتیکی ,

مقاله و مبانی نظری رفتار درمانی دیالیکتیکی

در قالب word و در 12 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 2023 و 1402

فهرست مطالب::

رفتار درمانی دیالیکتیکی
D یا Dialectical به چه معناست؟
B یا Behavioral به چه معناست؟
تاریخچه و فلسفه رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
چارچوب نظری رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
مولفه‌های رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
نظریه زیستی-اجتماعی: ترکیب زیست‌شناسی و محیط اجتماعی
نظریه‌های یادگیری اجتماعی و رفتاری
مکاتب فلسفی مبتنی بر پذیرش
فلسفه دیالکتیکی: قلب تپنده DBT
اصول رفتاردرمانی دیالکتیکی
منابع

رفتار درمانی دیالیکتیکی
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)، توسط مارشا لینهان (1980) ابداع شده و به عنوان یکی از رویکرد‌های روان‌درمانی مبتنی بر شواهد  مورد استفاده‌ی بسیاری از روان‌درمانگران جهان است. رفتاردرمانی دیالکتیکی در درجه اول برای مداخلات درمانی حوزه‌ی اختلالات شدید عاطفی و رفتاری، به ویژه در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (رفتاردرمانی دیالکتیکی) طراحی شد. چارچوب درمانی رفتاردرمانی دیالکتیکی متشکل از علوم رفتاری، ذهن‌آگاهی و فلسفه دیالکتیکی است و رویکرد متعادلی به حساب می‌آید که بر پذیرش و تغییر تأکید دارد(عرب زاده، 1399).
رفتاردرمانی دیالکتیکی یک مداخله روانی-اجتماعی فشرده، جامع و چندوجهی است که مارشا لینهان آن را در اصل برای درمان افرادی که تمایل به خودکشی دارند یا سابقه‌ی اقدام به خودکشی داشته‌اند، ابداع کرد. رفتاردرمانی دیالکتیکی نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم در روان‌درمانی است. این روش که بر اساس تکنیک‌های شناختی، رفتاری و مبتنی بر ذهن‌آگاهی ساخته شده است، اصول رفتارگرایی و فلسفه ذن‌بودیسم را در چارچوبی از دیالکتیک ترکیب می‌کند. لینهان مدعی است که هدف اصلی این درمان کمک به مراجعان برای ساخت یک زندگی ارزشمند است تا دیگر نیازی به رفتارهای خودکشی نباشد(بوریتز، مک مین، واز و روسمانیره، 2023).
D یا Dialectical به چه معناست؟
جنبه‌ی دیالکتیکال این روش به معنای «ترکیب» یا «ادغام اضداد» است. استراتژی‌های دیالکتیکی به درمانگر و درمان‌جو کمک می‌کنند تا از موقعیت‌های زیادی که غالباً با هم در تضاد هستند، رها شوند(بریگنز، 2024).
B یا Behavioral به چه معناست؟
بعد رفتارگرایی این نظریه بدین معنی است که ما موقعیت‌ها و رفتارهای مرتبط با اهداف مراجع خود را ارزیابی می‌کنیم تا چگونگی حل مشکلات زندگی آن‌ها را بیابیم(سولز، 2024).
تاریخچه و فلسفه رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
در دهه 1980، روانشناسی به نام مارشا لینهان شروع به کار با بیمارانی کرد که «دلایل گمشده» تلقی می‌شدند. دکتر لینهان بر اساس تجربه شخصی خود در حوزه اختلالات عمیق روانی، برای افرادی که به اصطلاح در «جهنم عاطفی» قرار داشتند، به دنبال یک درمان منحصربه‌فرد بود. افرادی که تلاش می‌کنند تا با احساسات خود کنار بیایند، رفتارهای تکانشی را کنترل کنند و روابط سالمی داشته باشند. بسیاری از مراجعین او چندین بار سابقه‌ی اقدام به خودکشی داشته و تشخیص اختلال شخصیت مرزی (BPD) دریافت کرده بودند(فهلینگ و وینر، 2023).
دکتر لینهان در ابتدا تصمیم گرفت رفتاردرمانی شناختی (CBT) را امتحان کند، به این امید که حل مشکل به صورت مستقیم، دقیقاً کمکی باشد که مراجعینش برای تغییر زندگی خود نیاز داشتند. اما مراجعان او از تاکید CBT بر تغییر افکار و رفتارشان متنفر بودند. آنها احساس می‌کردند که لینهان به آنها می‌گوید که مشکل دقیقاً خودشان هستند. بنابراین، دکتر لینهان فقط به استفاده از اعتبارسنجی روی آورد و به مراجعین خود فضایی را برای شنیدن کامل و پذیرفتن واقعیات آنها فراهم کرد. مراجعین او این تمرکز روی پذیرش را نیز دوست نداشتند چرا که «گفتگودرمانی اولیه» قبلاً هم کمکی نکرده بود و آنها ناامید از تغییر زندگی خود بودند(استنلی، برادسکی و گرچ، 2021).
لینهان متوجه شد که ادغام پذیرش و تغییر، راه‌حل اصلی است. وی با استفاده از ابزارهای CBT و برخی «مهارت‌های مقابله‌ای» که خود طراحی کرده بود، و سپس متعادل کردن آن‌ها با اعتبارسنجی و تمرین‌های ذن بودیسم، دست به ابداع نوعی روش درمانی کرد که کارساز بود! او آن را رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) نامید که بر اساس مفاهیم دیالکتیک است. یکی از این مفاهیم این فلسفه اذعان دارد که دو چیز به ظاهر متضاد و مخالف (مثلاً پذیرش و تغییر) می‌توانند هم‌زمان درست باشند. فراتر از تعادل پذیرش و تغییر، DBT به روشی که بر مهارت‌ها در چهار زمینه اصلی تأکید می‌کند و آموزش می‌دهد منحصربه‌فرد است(بوهوس، 2022). این چهار «ماژول» همان مولفه‌های DBT هستند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

منابع
مک کی، متیو،وود، جفری، برنتلی،جفری(۱۴۰۲).تکنیک های رفتار درمانی دیالکتیکی.مترجم: دکتر حسن حمیدپور، حمید جمعه‌پور، دکتر زهرا اندوز. انتشارات ارجمند.تهران. تاریخ تألیف اثر به زبان اصلی۲۰۰۷.
عرب زاده، احمد(۱۳۹۹). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر تاب‌آوری و بهزیستی روان‌شناختی زوج‌های مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره. رساله دکترا مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
پروچاسکا، جیمز، نورکراس، جان سی. (۱۹۹۹). نظریه‌های روان‌درمانی. ترجمه یحیی سیدمحمدی (۱۳۹۸). تهران: انتشارات روان/ ارسباران.
کیب الهی ،طلوع(۱۴۰۱). فرا تحلیل و مقایسه اثربخشی‌های رفتاردرمانی دیالکتیکی و طرحواره درمانی بر مؤلفه‌های کیفیت زناشویی. رساله دکترا روانشناسی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
جمشیدی عفت(۱۴۰۲).مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر رضایت زناشویی و تاب‌آوری زنان متقاضی طلاق. رساله دکترا روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد.
حبیب اله زاده،حسین(۱۴۰۰).مقایسه اثربخشی زوج درمانی خودتنظیمی با رفتاردرمانی دیالکتیک بر کاهش دل‌زدگی زناشویی زوج‌های متقاضی طلاق.رساله دکترای راهنمایی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

https://nazaninhabibi.ir/philosophical-foundations-of-dialectical-behavior-therapy/
Linehan, M. M. (2020). Dialectical behavior therapy in clinical practice. Guilford Publications.
Valentine, S. E., Smith, A., Stewart, K., & Bedics, J. (2020). The Handbook of Dialectical Behavior Therapy.
Boritz, T., McMain, S., Vaz, A., & Rousmaniere, T. (2023). Deliberate practice in dialectical behavior therapy. American Psychological Association.