مقاله و مبانی نظری سواد رسانه ای و اسیب اجتماعی وبیماریهای روانی ,

مقاله و مبانی نظری سواد رسانه ای و اسیب اجتماعی وبیماریهای روانی

در قالب word و در 34 صفحه و قابل ویرایش با منابع سال 1402 و 2022

فهرست مطالب
2-1-1.تعاریف سواد رسانه ای 
2-1-2.کار کردهای سواد رسانه ای 
2-1-3.سواد رسانه ای از دیدگاه های مختلف 
2-2-1. مفهوم آسیب اجتماعی 
2-2-2. مولفه های آسیب های اجتماعی 
2-2-3. پیشگیری از آسیب های اجتماعی 
2-2-4. روش های پیشگیری از آسیب های اجتماعی 
2-2-5. اهمیت آسیب شناسی اجتماعی 
2-2-6. نظریه های آسیبهای اجتماعی 
2-3-1. تاریخچه و زمینه تاریخی آسیب شناسی روانی 
2-3-2. نظریه‌های اولیه و خرافی درباره بیماری‌های روانی 
2-3-3. نظریه‌های جسمانی درباره بیماری‌های روانی 
2-3-4. نظریه‌های مطرح شده در سده‌های میانه 
2-3-5. رفتار نابهنجار و ویژگی‌های آن 
2-3-6. طبقه‌بندی اختلال‌های روانی 
2-3-7. DSM-IV-TR و ویژگی‌های آن 
2-3-8. مولفه های آسیبهای روانی 
2-4-1. تحقیقات داخلی 
2-4-2. تحقیقات خارجی 

منابع
 

2-1. مبانی نظری آسیب اجتماعی
2-1-1. مفهوم آسیب اجتماعی
آسیب شناسی اجتماعی مفهوم جدیدی است که از علوم زیستی گرفته شده و مبتنی بر تشابهی است که دانشمندان بین بیماری های عضوی و آسیب های اجتماعی(کجرویها) قائل می‌شوند. واژه آسیب شناسی از دیدگاه پزشکی به فرایند ریشه یابی بیماری ها گفته می‌شود آسیبهای اجتماعی به عنوان اموری که نظم عمومی جامعه را به هم می‌زنند و هنجارهای آن را مورد تعرض قرار می‌دهند بسیار حایز اهمیت می‌باشند. چراکه افزایش ناهنجاریها نشانه ای از وجود بحران محسوب می‌شود و نظم اجتماعی را تهدید می‌کند. با توجه به اهمیت آسیب های اجتماعی و روند رو به رشد آن بی شک مداخله در آسیبهای اجتماعی نیاز به تفکری جامع دارد که فعالیت آن در سطوح مختلف پیشگیری مراقبت و حمایت قابل پیشگیری باشد (پیتر، 2022).
آسیب شناسی اجتماعی به بررسی انواع مشکلات می‌پردازد که در سطح اجتماعی مطرح هستند و سعی می‌کنند علل مختلف آنها را از جنبه های فردی، اجتماعی و غیره مورد بررسی قرار دهد.هر جامعه متناسب با شرایط خود، فرهنگ، رشد و انحطاط خود با انواعی از انحرافات و مشکلات روبروست که تأثیرات مخربی روی فرآیند ترقی دارد شناخت چنین عواملی می‌تواند مسیر حرکت جامعه را به سویی ترقی و عامل هموار سازد به طوری که علاوه بر درک عمل آنها و جلوگیری از تداخل با ارائه راه حلهایی به سلامت جامعه کمک نماید (بارت، 2021).
مسئله مربوط به آسیبهای اجتماعی از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است. همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها، محرومیتهای ناشی از عدم امکان برآورده شدن خواستها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه دار فساد، عصیان، تبهکاری، سرگردانی، دزدی و انحراف جنسی و دیگر آسیبها شده است. هر چند اکثر مشکلات اجتماعی انواعی تکراری در طول نسلهای مختلف هستند، اما چنانکه مشاهده می‌شود برخی از این انواع در برخی نسلها اهمیت بیشتری پیدا کرده است و حتی برخی انواع این آسیبها در نسلهای بعدی زاده شده اند. از سوی دیگر از آنجایی که یکسری علل غالب در هر جامعه وجود دارند که نسبت به سایر علل اهمیت بیشتری در بروز آسیبها دارند، هر چند از انواع متمایز آسیبها سخن می‌رود، اما عمدتا همپوشیهایی بین آنها دیده میشود (لاتینن و سارکلا، 2021).
آنچه روشن است اینکه بحث آسیب شناسی اجتماعی عمدتا با مسائل و مشکلات سر و کار دارد. پژوهشها و تحقیقات متعدد برای شناخت انواع این آسیبها و علل بروز آنها صورت می‌دهد و نظریاتی را برای حل آن مسائل پیشنهاد می‌کند. بر این اساس زمینه هایی چون فرهنگ و هنجارهای یک جامعه، ویژگیهای اقتصادی و سیاسی و جغرافیایی یک جامعه نیز در حوزه مطالعات آسیب شناسی اجتماعی قرار می‌گیرد. چرا که بررسی آسیبهای اجتماعی بدون در نظر گرفتن شرایط زمینه ای یک جامعه میسر نخواهد بود. چه چیزی به عنوان آسیب شناخته می‌شود؟ حدود و شخور آن چقدر است؟ عوامل زمینه ساز و علل آشکار کننده آن کدامها هستند؟ در کدام طبقات گسترش بیشتری دارند؟ در کدام سنین گسترش بیشتری دارند؟ توانایی جامعه برای کنترل و نظارت بر آنها چقدر است؟ از چه راههایی می‌توان به کاهش آنها مبادرت کرد؟ همه اینها سوالاتی هستند که در حوزه آسیب شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرند (لانامان و همکاران، 2020).
هر جامعه ای متناسب با شرایط خود، فرهنگ، رشد و انحطاط خود با انواعی از انحرافات و مشکلات روبروست که تاثیرات مخربی روی فرآیند ترقی آن جامعه دارد. شناخت چنین عواملی می‌تواند مسیر حرکت جامعه را بسوی ترقی و تعامل هموار سازد، بطوری که علاوه بر درک عمل آنها و جلوگیری از تداوم آن عمل با ارائه راه حلهایی به سلامت جامعه کمک نماید. به عنوان مثال مسأله اعتیاد را در نظر بگیریم. این مساله هم به عنوان یک مشکل فردی و هم یک معضل اجتماعی مطرح است. روشن است در سطح اجتماعی منجر به از بین رفتن نیروها و انرژی بار آور جامعه می‌شود. شناسایی علل اساسی و کنترل آنها می‌تواند بسیاری از نیروهای از دست رفته جامعه را تجدید نموده، در مسیر کار سالم جامعه هدایت کند (وروسک، 2019).
2-1-2. مولفه های آسیب های اجتماعی
خودکشی
خودکشی هر چند در وهله اول یک مشکل فردی به شمار می‌رود ولی از آنجایی که فرد در اجتماع زندگی می‌کند و تأثیرات متقابلی همواره بین آنها برقرار است، به عنوان یک معضل اجتماعی مورد بررسی قرار می‌گیرد. آمار خودکشی معمولا با سایر جرایم و آسیبها ارتباط پیدا می‌کند، بطوری که در میان گروههای مبتلا به اعتیاد خودکشی بیشتر دیده می‌شود. همچنین در آسیبهای مربوط به انحرافات جسمانی بویژه در میان قربانیان این انحراف خودکشی پدیده شایعی است. در میان بیماران روانی بویژه افسردگیهای شدید نیز اغلب خودکشی مسأله قابل توجهی است (واردل و همکاران، 2019).

2-3. مبانی نظری سواد رسانه ای
2-3-1.تعاریف سواد رسان

تقریبا طی ده سال گذشته، علم درباره نقش رسانه ها در زندگی نکات بسیاری را کشف کرده است. پژوهشگران متوجه شده اند که هوشیاری عاطفی و توانایی فرد در برخورد با رسانه ها، حتی بیشتر از بهره هوشی او در موفقیت و خوشبختی وی در همه زمینه های زندگی و از جمله روابط خانوادگی موثر است (توهارا،2021).سواد رسانه ای یعنی آنکه بتوانید حالات، احساسات و احساسات درونی خود را تشخیص دهید و واقعیت‌ آنها را درک کنید. مرحله اول رابطه عاطفی ماهیتا دارای ویژگی های زیر است: در شروع رابطه و در مرحله اول، هیجان فرد به دلیل تغییرات بیوشیمی خون متفاوت است؛ یعنی روزهای اول سطح نوراپی نفرین و دوپامین خون افزایش می‌یابد و چون رابطه جدید است هیجان جدیدی برای فرد ایجاد می‌شود و در نتیجه نوراپی نفرین و دوپامین که هورمون عشق نام دارند افزایش می‌یابند (آلورمان و همکاران، 2018).
برای مثال فرد بیان می‌کند که بسیار خرسند است، هیجان زیادی دارد و به محض خداحافظی دلتنگ می‌شود، به بهانه های متفاوت تماس می‌گیرد و تمایل دارد با هم باشند. اما این ویژگی مرحله ی اول رابطه ی عاطفی است و اگر دختر و پسر سواد رسانه ای لازم را نداشته باشند متوجه نمی‌شوند که این هیجانات به دلیل آن است که مغز در حالت کار کرد شدید قرار دارد و مانند موتور ماشین کار می‌کند. اما این ویژگی بیشتر از 6 ماه دوام نخواهد داشت، زیرا مغز طبیعت برای دفاع از سلامت خود، خودش را با وضعیت تطبیق می‌دهد و به تدریج هیجان فروکش می‌کند؛ یعنی درست است که هنوز هم در بدن نوراپی نفرین و دوپامین زیاد ترشح می‌شود اما بدن با این سطح هورمون دیگر به آن هیجان نمی‌رسد زیرا جسم فرد عادت کرده تا مغز بتواند از سلامت خودش دفاع کند (جانگ و کیم،2018).
در نگاه کلی این اصطلاح را به اشکال مختلفی تعریف کرده اند اما على الأصول به آن توانایی ای اتلاق می‌شود که فرد به وسیله ی آن قادر به اندیشیدن، تشخیص دادن، اداره کردن، دريافتن و انتقال احساسات خود به طور مناسب و درک و فهم این مطلب هست که این عوامل چگونه رفتارها و مناسبات ما را شکل می‌دهند و بر اندیشیدن فرد تأثیر می‌گذارند. در عرصه ی آموزش و در ارتباط با برنامه هر کودک خاص، سواد رسانه ای می‌تواند در برگیرنده ی مجموعه ای از عوامل دخیل بهزیستی کودکان باشد. در این حوزه سواد رسانه ای، بعید است که بتواند فعالیتی برنامه ریزی شده و منفرد باشد، بلکه بخشی از فعالیتی هماهنگ و سیستماتیک است که استراتژی به روشنی مدیریت شده ای دارد که به برنامه اختصاصی هر کودک ارتباط پیدا می‌کند و ممکن است دربرگیرنده؛ ارتقاء بهداشت (از جمله بهداشت روانی)، فراگیری (از جمله رفتار فراگیری فعالیت های شهروندی، اجتماعی، هنری، فرهنگی، اخلاقی، برابری فرصت ها و تکامل شخصی باشد. واقعیت آن است که در جهان پر شتاب کنونی فضای کافی برای زندگی عاطفی وجود ندارد. بنابراین مهم است که همه ی آموزگاران آگاهی لازم را در مورد سواد رسانه ای داشته باشند و علاقه مند به لحاظ کردن آن در چهارچوب زندگی روزمره اشان باشند، خواه از طریق دوره های درسی، خواه از طریق ایفای نقش های مدیریتی که بر عهده دارند (استروبار و همکاران، 2015).
2-3-2.کار کردهای سواد رسانه ای
سواد رسانه ای به ما کمک می‌کند تا احساسات و هیجانات را به نفع خود به کار گیریم و نگذاریم علیه فرد وارد میدان شوند. سواد رسانه ای روابط مبتنی بر عشق و دوستی را در میان مردم خلق می‌کند، همکاری و تعاون را ممکن می‌سازد، و موجب تسهيل جریان احساسات در جامعه می‌شود (بهمنی و بوستانی،1394). احساسات با عمل کردن به مثابه یک صافی به توجه فرد جهت می‌دهند و به نظامی از واکنش های شرطی تبدیل می‌شوند. اکثر مردم، به خصوص مردها، با شنیدن کلمه احساسات و احساسات معذب می‌شوند. مردها به گونه ای از این موضوع هراس دارند که انگار اگر احساسات شان را بروز دهند همه راز های عمیق و دردناک خود را بر ملا ساخته اند. اکثر مردم فکر می‌کنند که با آموزش سواد رسانه ای، کنترل خود را بر زندگی شخصی و حرفه ای از دست می‌دهند. البته این ترس کمی قابل توجیه است زیرا برداشتن سدها و موانعی که مانع از جاری شدن احساسات می‌شوند می‌تواند فرد را دچار دردسر کند. اما سواد رسانه ای فقط به معنای رها کردن احساسات و احساسات نیست. بلکه نکته مهم تر این است که یاد بگیرد احساسات خود را درک کند، و آنها را کنترل و اداره کند. اغلب افراد جامعه باید مهارت های لازم را در زمینه احساسات و هیجانات بیاموزند. بعضی افراد در سطح عالی از سواد رسانه ای رشد می‌کنند، اما بخش قابل توجهی از افراد از چگونگی به کارگیری این مهارت مطلع نیستند. اکثر مردم بر این باورند که با آموزش سواد رسانه ای، کنترل خود را بر زندگی شخصی و حرفه ای از دست می‌دهند. البته این ترس کمی قابل توجیه است، زیرا برداشتن سدها و موانعی که مانع از جاری شدن احساسات می‌شوند، می‌تواند افراد را دچار مشکل کند. اما سواد رسانه ای فقط به معنای رها کردن احساسات و احساسات نیست، بلکه به افراد چگونگی درک، کنترل و اداره احساسات را می‌دهد (لاری منفرد و خدایاری،1401).

2-3-3.سواد رسانه ای از دیدگاه های مختلف
١- گولمن:
دانیل گولمن، روان شناس و نویسنده هوش عاطفی می‌نویسد: زندگی خانوادگی نخستین آموزشگاه فرد برای آموختن درباره عاطفه است. فرد در این فضای خصوصی باد می‌گیرد که چه احساسی درباره خودش داشته باشد و دیگران چه واکنشی به احساس های فرد نشان می‌دهند. درباره این احساس چگونه فکر کرد و چه واکنش هایی را می‌توان انتخاب کرد. این آموزش عاطفي فقط از طریق گفتار و رفتار مستقیم پدر و مادر با فرزندان رخ نمی‌دهد بلکه رفتار پدر و مادر در واکنش، احساسات خود با همسر نیز سر مشق فرزندان می‌گردد. برخی والدها، آموزگارانی با استعداد درخشانی در زمینه احساسات به شمار می‌آیند و برخی دیگر بسیار ضعیف هستند. گولمن والدهایی را که در جریان احساسات فرزندانشان قرار می‌گیرند راهنمایان عاطفه می‌خواند (ریس، 2016). وي والدهای راهنمای عاطفه را به مربیان ورزش تشبیه می‌کند که روش های رویارویی با افت و خیزهای زندگی را به فرزندانشان یاد می‌دهند.‌ آنها به ابزار خشم، اندوه یا ترس فرزندشان اعتراض نمی‌کنند اما‌ آنها را نادیده نیز نمی‌گیرند.‌ آنها احساسات منفی را به عنوان واقعیت زندگی می‌پذیرند و از لحاظات احساسی به عنوان فرصت هایی برای آموزش درس های مهم زندگی به فرزندان و ایجاد روابط صمیمانه تر با‌ آنها استف اده می‌کنند (سعیدی و رضایی،1399).
٢- مفهوم راهنمای عاطفی:
مفهوم راهنمایی عاطفه مفهوم ساده ای بر مبنای شعور است که در عمیق ترین احساس عشق و همدلی برای فرزندان سرچشمه دارد، اما متاسفانه فقط دوست داشتن فرزندان موجب نمی‌شود که هر پدر و مادری راهنمای عاطفه باشد. به علاوه تصمیم آگاهانه پدر یا مارد مبنی بر رفتار مثبت و مهربانه با فرزند نیز الزاما به راهنمایی عاطفه نمی‌انجامد بلکه راهنمایی عاطفه هنری است که به هوشیاری عاطفی و مجموعه خاصی از رفتارهای حل مشکل و خوب گوش دادن نیاز دارد. این رفتارها از طریق مشاهده خانواده های سالم و کار آمد؛ خانواده هایی که می‌توان‌ آنها را دارای هوش عاطفي خواند قابل تشخیص است گولمن در میان والدهایی که در آموزش هوش عاطفی به فرزندانشان موفق نیستند سه دسته تشخیص می‌دهد: والدهای بی اعتناء والدهای ناراضی و والدهای بی عنان (علیقارداشی و همکاران، 1401).

2-4. پیشینه تحقیقات
2-4-1. تحقیقات داخلی
مقصودی و تقوی پور (1401) به راهبردهای رسانه ای افزایش همدلی اجتماعی با تاکید بر منابع دینی پرداختند. مهم ترین راهبردهای رسانه ای حاصل از پژوهش عبارت بودند از: تاکید بر استفاده آگاهانه از فرایند مقایسه اجتماعی با اجتناب از پیامدهای منفی آن؛ برنامه سازی با بهره گیری از آداب اقوام ایرانی که در درون خود دارای عنصر همدلی هستند؛ پرداختن به مقوله همبستگی در رسانه به شکل زیرساختی، مردمی و خانوادگی؛ بهره گیری از پژوهش های متعدد انجام گرفته در مراکز تحقیقاتی مرتبط با رسانه ملی و سیاست گذاری کلان صداوسیما برای ارتقاء جایگاه پژوهش در برنامه سازی؛ استفاده از فضای مجازی به منظور تحقق رسانه تعاملی با مخاطبان؛ بهره گیری از فعالان حوزه فضای مجازی به منظور نشر و توزیع منابع دینی مرتبط با همدلی در فضای مجازی.
ایمانزاده و همکاران (1398) در پژوهشی تحت عنوان اثربخشی آموزش سواد رسانهای بر کاهش اضطراب اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه تبریز به این موارد اشاره کردند: کاهش معنادار میانگین نمرات پسآزمون اضطراب اطلاعاتی گروه آزمایشی در مقایسه با نمرات گروه کنترل مشاهده گردید. آموزش سواد رسانهای در سطح معناداری سبب کاهش اضطراب اطلاعاتی و مولفههای آن شده است. از اینرو پیشنهاد میشود که آموزش سواد رسانه بیش از پیش مورد توجه مسئولان و سیاستگذاران آموزشی قرار گیرد.
راثی و امامی (1398) در پژوهشی تحت عنوان بررسی تأثیر رسانهها و شبکههای اجتماعی بر آسیبهای روانی – اجتماعی دانشآموزان به این نتایج اشاره کردند: استفاده از رسانهها بر افزایش آسیبهای روانی – اجتماعی مانند اضطراب، افسردگی، انزوای اجتماعی، بحران هویت، اعتقاد به اینترنت، پرخاشگری و رفتارهای خشونتآمیز، افت تحصیلی، اختلالات جنسی و رفتارهای ناهنجار اجتماعی موثر است.
سالاریان و همکاران (1398) در پژوهشی تحت عنوان بررسی چگونگی آموزش سواد رسانهای برای دانشآموزان اول ابتدایی به این نتایج اشاره کردند: استفاده از روش رویکرد تلفیقی در کتابهای درسی سال اول ابتدایی نشان داد که سیستم آموزش و پرورش باید با استفاده از روشهای نوین آموزشی، تکنولوژیهای آموزشی، استفادهی شبکههای اجتماعی، تشکیل کارگاههای آموزشی، شرکتدادن دانشآموزان در بحث و تبادل نظر در زمینه نقد رسانه و دیگر عوامل شناسایی شده، ماهیت رسانه و لزوم یادگیری سواد رسانهای را با دانشآموزان القا کنند.

2-4-2. تحقیقات خارجی
یانگ و همکاران (2022) به فعالیت‌های سواد رسانه ای، استراتژی‌های تنظیم هیجان و تعاملات آن‌ها بر سلامت روان افراد پرداختند. نتایج نشان داد سواد رسانه ای بر استراتژی تنظیم هیجان و در نهایت بر سلامت روان افراد اثر گذار است.
اسپاتارو و همکاران (2022) به رابطه بین سواد رسانه ای و پرخاشگری را در نوجوانان با نقش واسطه ای رفتار جامعه پسند پرداختند. نتایج نشان داد که سواد رسانه ای با افزایش رفتار اجتماعی، اثرات منفی غیرمستقیم (و نه مستقیم) بر پرخاشگری دارد.
تارلو و لاگرسا (2021) به نقش سواد رسانه ای و اضطراب اجتماعی در پرخاشگری غیرمستقیم همسالان نوجوانان لاتین تبار در دوران گذار به دبیرستان پرداختند. نتایج نشان می‌دهد که مداخله سواد رسانه ای اضطراب اجتماعی را کاهش می‌دهد ممکن است به کاهش پرخاشگری غیرمستقیم و سایبری نوجوانان نسبت به همسالان در طول دوره انتقال دبیرستان کمک کند.

بلگر و دویسون (2020) در پژوهشی تحت عنوان وعده، چالش و آینده سواد رسانهای به این نتایج اشاره کردند: سواد رسانهای امروزی تمایل به سازماندهی حدود 5 موضوع دارد: مشارکت جوانان، آموزش معلمان و منابع آموزشی، حمایت از والدین، طرحهای سیاستگذاری و ساختار مدارک پایه. در مورد واکنش سریع به شکستن وقایع خبری، اتصال تفکر انتقادی با تغییر رفتار و ارزیابی محتوای حزبی نتایج مثبت بوده است.
اشینار و همکاران (2019) در پژوهشی تحت عنوان ساختار درست فکری و عقلانی سواد رسانهای به این نتایج اشاره کردند: سواد رسانهای یک میدان غنی و میانرشتهای است که در حوزهی رسانه، سواد به هفت رشتهی فرعی به عنوان انتقادی در آموزش سواد رسانه، روانشناسی اجتماعی، پرورش و ... شهروندی و مشارکت دموکراتیک است. یافتههای این پژوهش میتواند توسط محققان با استفاده از مربیان این رشته در راه ساختن یک شناخت جمعی این زمینه مفید باشد.

قسمتی از منابع:

احمدوند، م. (1392). بهداشت رواني ،تهران :دانشگاه پیام نور.
اصغری، ف؛ سعادت، س؛ قاسمی جوبنه، ر. (1393).بررسی سلامت روانی معتادان به شیشه مراجعه کننده به مراکز درمانی، فصلنامه سلامت اجتماعي اعتياد
اقتصادی فرد، س؛ رهروان، ع. (1398). سلامت روانی و عوامل موثر بر آن، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی
ایمانزاده، ع.؛ کریمی، ج.؛ فرجپوربناب، ف. (1398). اثربخشی آموزش سواد رسانهای بر کاهش اضطراب اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه تبریز. فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، سال بیست و ششم، شماره 4، پیاپی 10، 173-207.
آقایی، ع. ا.؛ تیمورتاش، ح. (1390). بررسی رابطه و فرآیند آسیب اجتماعی و امنیت اجتماعی. نشریه دانشنامه، شمارهی 78، 3-22.
باقری نژاد، سیده ثریا و علوی تبار، سیدسلیمان و شکوهی زاده، معصومه و یزدان بخش، سیده جمیله. (1400). بررسی مشکلات و آسیب های اجتماعی پیرامون دانش آموزان و تعلیم و تربیت،نخستین همایش ملی ایده های کاربردی در علوم تربیتی، روانشناسی و مطالعات فرهنگی،بوشهر،
برون، مهرداد(1398). نقش خانواده در سلامت روان، پنجمین همایش ملی تازه های روانشناسی مثبت نگر
بهمنی، لیلا و بوستانی، داریوش. (1394). سواد رسانه ای و مصرف گرایی (مطالعه موردی: زنان ساکن شهر شیراز)، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره: 10، شماره: 1
تقیزاده، ع. (1396). نقش سواد رسانهای بر دانشآموزان در شهر کرمان. فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، سال بیست و چهارم، شمارهی 4، پیاپی 92، 153-174.
تقیزاده، ع.؛ تقیزاده، م. (1393). نقش سواد رسانهای در کاهش آسیبهای اجتماعی اینترنت محور. سومین دوره همایش ملی هجوم خاموش، تهران، ایران.
توده رنجبر، محسن؛ عراقی، فاطمه(1397). بررسی وضعیت سلامت روانی زنان دارای همسر معتاد، مجله پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 1(2).
حبی، محمدباقر(1393). سلامت روانی در چشم اندازی گسترده تر، روش شناسی علوم انسانی.
حسینی، ابوالقاسم(1395). اصول بهداشت روانی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ دوم،
حیدری، م. (1397). نقش سواد رسانهای در کاهش آسیبهای اجتماعی دانشآموزان دختر مدارس ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد رشتهی علوم مطالعات ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق.
خدارحیمي، سیامک(1394). مفهوم سلامت روان شناختي،مشهد:نشر جاودان فرد،چاپ اول.
خلیلی مقدم، آنیتا. (1401). رواشناسی اجتماعی و آسیب های اجتماعی،پانزدهمین همایش ملی علمی پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی،شیروان
دهقان شاد، ح.؛ محمودی، س. م. (1391). بررسی ضرورت آموزش سواد رسانهای کودکان و نوجوانان از نگاه متخصصان آموزش و پرورش شهر تهران. مطالعات رسانهای، سال هفتم، شماره شانزدهم، 69-82.
راثی، م.؛ امامی، س. (1398). بررسی تأثیر رسانهها و شبکههای اجتماعی بر آسیبهای روانی – اجتماعی دانشآموزان. فصلنامه علوم اجتماعی، سال چهاردهم، شماره هفتم، 198-214.
رسولی، ز.؛ حسیننژاد، ف. (1392). نقش رسانههای جمعی در بروز و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی. دومین همایش سراسری هجوم خاموش، تهران، ایران.
رعیت نژاد، سمیرا؛ عرفانی، محمدرضا(1397). سلامت روان از دیدگاه قرآن، همایش ملی سلامت از دیدگاه قرآن کریم.