مقاله و مبانی نظری هیجان خواهی ,

مقاله و مبانی نظری هیجان خواهی

در قالب pptx و در 14 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 2024 و 1403

هیجان خواهی
مفهوم هیجان خواهی
واژه هیجان به هنگام توصیف احساس‌هایی چون عشق، نفرت، غم، شادی، امید، کنجکاوی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. این احساس‌ها در زندگی انسان نقش بسیار مهمی را به عهده دارند و نه تنها در خوشبختی مؤثرند، بلکه در سلامت حافظه و نیروی عقل و ادراک ما نیز تأثیر دارند؛ به تجربه‌ها معنا می‌بخشند و در تصمیم و کردار هم نفوذ انکارناپذیری دارند به عقیده داروین هیجان‌ها جلوهای از رفتارهای سازش‌پذیر قبلی هستند، هیجان روشنگر پاسخی است که موجود زنده از نظر: 1- برانگیختگی بدنی -2 واکنش‌های میانی -3 تجربه آگاه در برابر محرک‌ها از خود نشان می‌دهد. هیجان‌ها پدیده‌های احساسی، انگیختگی، هدفمند و بیانگر کم‌دوام هستند که به ما کمک می‌کنند با فرصت‌ها و چالش‌هایی که هنگام رویدادهای مهم زندگی مواجه می‌شویم، سازگار شویم(چابکی، 1401).
هیجان وضعیت پیچیده‌ای است در پاسخ به تجربه‌های دارای بار احساسات. هر هیجان شش مؤلفه دارد که عبارتند از: 1- تجربه شخصی و ذهنی هیجان 2- پاسخ‌های جسمانی درونی، به‌ویژه آن‌هایی که با دستگاه عصبی خودمختار ارتباط دارند. 3- شناخت‌های شخص درباره هیجان و موقعیت‌های مرتبط با آن 4- جلوه‌های چهره 5- واکنش‌های شخص به هیجان 6- گرایش به اعمال معین (رویت، 1399).
هيجانپاسخخواهي یک ویژگي شخصيتي است که اولين بار توسط زاکرمن، نظریه‌پرداز زیست‌شناختی که متأثر از دیدگاه آیزنگ بود مطرح و توصيف شد. زاکرمن هیجانپاسخخواهی را به عنوان یک نیاز با منشأ عصبی – زیستی، به داشتن احساسات و تجربهپاسخهای متنوع، جدید و پیچیده تعریف نموده است (بیتس، الکساندر، سکومب و مک لین، 2024).
هدف اصلی هیجان آن است که تعادل از میان رفته فرد را در اثر اضطراب و اختلال به او برگرداند و سعادت او را که عبارت از حفظ و تعادل و سازگاری با محیط است تأمین کند. به‌بیان‌دیگر، هیجان‌ها معمولاً وقتی عارض می‌شوند که شخص نتواند خود را متناسب با اوضاع پیش‌آمده تازه هماهنگ سازد (صمدیپاسخفرد، نریمانی، آقاجانی و بشرپور، 1400). به عبارتي، هيجانپاسخخواهي نوعي تمایل ارثي برای شروع یک فعاليت مشتاقانه در پاسخ به محرک‌های جدید است. افراد با هيجانپاسخخواهي بالا معمولاً افرادی تنوع‌طلب، کم‌حوصله، تکانشي در رسيدن به پاداش، ناتوان از پذیرش ناکامي و عموماً نظم ناپذیر هستند (نامنی و نجفی، 1397).
ابعاد هیجانپاسخخواهی
ماجراجویی: تمایل پرداختن به فعالیت‌های جسمانی و ماجراجویی است که این فعالیت‌ها شامل فعالیت‌های بیرونی و غیررقابتی است که چالش شخصی و خطرپذیری در آن است این فعالیت‌ها از نظر اجتماعی قابل‌قبول هستند، مانند پرواز کردن، پرش با چتر نجات، موتورسواری، غواصی، رانندگی با سرعت بالا، کوهنوردی و. عده زیادی از افرادی که این مقیاس را پر می‌کنند، هرگز به فعالیت‌هایی همچون چتربازی دست نزده‌اند، اما میل به انجام چنین کاری چنان قوی است که بتواند رفتار آینده‌ی فرد را پیش‌بینی کند (کیانفر، محمدپور، محمدپور و اسکندریپاسخزاده، 1397).
جستجوی تجربهپاسخهای جدید: فرد هیجانپاسخخواه همواره به دنبال تجربه‌های جدید است. هیجانپاسخخواهان در مقایسه با هیجانپاسخگریزها، فعالیت جنسی بیشتر و متنوع‌تری دارند، هیجانپاسخخواهان در مقایسه با هیجان-گریزها، داشتن رابطه و درگیری عاطفی را شرط لازم روابط جنسی نمی‌دانند. به‌علاوه، هیجانپاسخخواهان در مقام پدر یا مادر ملاک‌های آسانپاسخگیرانهپاسختری برای فعالیت جنسی فرزندانشان تعیین می‌کنند. جستجوی تجربه‌های جدید به انحرافاتی چون ویرانگری، پرخاشگری، دزدی و تبهکاری گسترش می‌یابد؛ تأثیر هیجانپاسخخواهی بر مصرف مواد، رابطه بین هیجانپاسخخواهی و انحراف نوجوانی را توجیه می‌کند به طوری که هیجانپاسخخواهی مصرف مواد را پیش‌بینی می‌کند و مصرف مواد انحراف کلی را پیش‌بینی می‌نماید (دمیرول و گورر، 2024).
بازداری زدایی: تمایل به تکانشی بودن، سرکشی در برابر هنجارهای اجتماعی و ترجیح دادن موقعیت‌های غیرقابل‌پیش‌بینی. میل به رها کردن خود از قیدوبندهای اجتماعی به خاطر لذت‌جویی است. مصرف الکل به عنوان وسیله‌ای برای بازداری زدایی و شرکت در قماربازی، تنوع جنسی و مهمانپاسخهای بی‌بندوبار بازداری زدایی را نشان می‌دهد (غریب، 1398).
حساسیت نسبت به یکنواختی و ملال (BS): حساسیت نسبت به یکنواختی و ملال به معنی بیزاری از هر گونه کارهای یکنواخت است؛ مانند یکنواختی در کار، تکرار تجربه و یا مواجه شدن با افراد کسالت‌آور. وقتی‌که اوضاع تغییر نمی‌کند، آدم حساس نسبت به یکنواختی بی‌قرار و بی‌تحمل می‌شود (سامری، 1395).
جنبهپاسخهای فیزیولوژیکی هیجان: از نظر فیزیولوژیکی هیجان بیشتر واکنشی زیست‌شناختی است، هنگامی‌که به زیست‌شناختی هیجان می‌نگریم، هیجان‌ها عواملی هستند که بدن را برای عمل خاصی به تحریک وامی‌دارند، نظیر دویدن یا جنگیدن. به فعالیت‌های دستگاه عصبی خودمختار، در ترس توجه کنید. اگر چیزی شما را بترساند، تغییرات بدنی پیش‌بینی پذیری رخ می‌دهد. زمانی که می‌ترسیم قلبمان می‌تپد، کف دستمان عرق می‌کند و تنفسمان سریع‌تر می‌شود. همین‌طور هنگامی‌که عاشق می‌شویم، تغییرات بدنی پیش‌بینیپاسخپذیری رخ می‌دهد. درباره این که ترس و عشق به صورت متفاوتی احساس می‌شوند، تردید کمی وجود دارد. ولی این سؤال قابل‌توجه است که آیا ترس و عشق واکنش‌های بدنی منحصربه‌فردی دارند؟ آیا قلب طحال، چشم، معده ما زمانی که ترسیده‌ایم و هنگامی‌که عاشق شده‌ایم یکسان عمل می‌کنند؟ این سؤال که آیا هیجان‌های خاص، واکنش‌های جسمانی به خصوصی دارند. اولین سؤال اصلی پژوهش‌های نخستین درباره هیجان‌ها بوده است همین سؤال مطالعه فیزیولوژیکی هیجان‌ها را آغاز کرد (کانتارلیس، 2024).

فهرست منابع
آقازاده، اکبر، حسینی، بهزاد و عبادی باربین، حامد (1400)، پژوهشی خشونت ورزشی در هواداران فوتبال: نقش هیجان خواهی و هوش فرهنگی با میانجی گری آستانه تحمل، مطالعات روان شناسی ورزشی، دوره دهم، شماره ۳۷، ص ۱۰۹-۸۵.
پرزور، پرویز و اشرفی، رضا (1399)، پیش‌بینی رفتار پرخطر نوجوانان بر اساس سبک‌های دل‌بستگی هویت و هیجانپاسخخواهی، اولین همایش ملی روان‌شناسی بالینی کودک و نوجوان، اردبیل.
سامری، رضیه (1395)، رابطه علی شیوه‌های فرزند پروری و جو عاطفی خانواده با گرایش به رفتارهای خرابکارانه با میانجی‌گری سبک‌های مقابله‌ای و هیجانپاسخخواهی در دانش آموزان پسر دبیرستانی در شهرستان آبادان، پایان-نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
صمدیپاسخفرد، حمیدرضا، نریمانی، محمد، آقاجانی، سیفپاسخاله و بشرپور، سجاد (1400)، بررسی رابطه هیجانپاسخخواهی و همجوشی شناختی با سلامت جنسی در مردان متأهل، مجله روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت، دوره هشتم، شماره 5، ص 162-152.

Boyer, P. (2023). The naturalness of religious ideas: A cognitive theory of religion. Univ of California Press.‏
Gabunia, T. (2023). Schachter-Singer Theory–Examples and Definition. Zugriff am, 12, 2023.‏
Lac, A., & Donaldson, C. D. (2021). Sensation seeking versus alcohol use: Evaluating temporal precedence using cross-lagged panel models. Drug and Alcohol Dependence, 219, 108430.‏