مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختلال خواندن ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختلال خواندن

در قالب word و در 24 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 1402 و 2023

فهرست مطالب
2-2- اختلال خواندن 
2-2-1- خواندن 
2-2-2- خواندن و يادگيري آن 
2-2-3- مراحل يادگيري خواندن 
2-2-4- اختلال خواندن 
2-2-5- تبیینهای اختلال یادگیری از نوع خواندن 
2-2-6- رویکردهای بهبود اختلال خواندن 
2-2-7- برنامه ی بهبود خواندن 

2-5 پيشينه تحقيق 
2-5-1پژوهش‌هاي داخلی  
2-5-2پژوهش‌هاي خارجی 

منابع فارسی

منابع لاتین

2-2- اختلال خواندن
2-2-1- خواندن
«خواندن» به معناي عرفي کلمه، همان روخواني است اما «سواد خواندن» درک مطلب است، يعني اولاً صحيح خواندن و فهميدن وسپس تحليل، تفسير، استنتاج و پردازش است تا به توليد فکري بينجامد. تعريف سواد خواندن و ابعاد آن يکي از مهم ترين توانايي هايي است که دانش آموزان در طول يادگيري هاي خود در سال هاي اوليه دبستان کسب مي کنند و اين توانايي ها در رشد عقلاني، اجتماعي و عاطفي هر کودک نقش مؤثر دارد و اساس يادگيري آنها را در ديگر موضوع ها فراهم مي سازد. توانايي و مهارت خواندن، کودکان را قادر مي سازد که بتوانند در جامعه خويش به طور فعال و آگاهانه مشارکت داشته باشند. بهره گيري از روش هاي خواندن فعال و درگير ساختن دانش آموزان در فرايند يادگيري خواندن از طريق متن هاي مورد علاقه و طرح سؤال هاي تفکر برانگيز، موجب مي شود تا دانش آموزان خواندن را، نه در حد يک تکليف درسي، بلکه به منزله ي يک نياز اساسي در زندگي خويش تلقي کنند(رضوي قمي، 1395).
بنابراين خواندن، اساسي ترين وسيله آموزش بوده و فرد با کسب مهارت و پيشرفت در آن بهتر قادر خواهد بود تا در هر يک از امور زندگي معلومات لازم را کسب کند. خواندن عملي است که با تفکر سر و کار دارد و موجبات پرورش و به کار انداختن تمام قواي فکري و اخلاقي چون قوه تميز، استدلال، تعميم، تجريد، حکم و قضاوت مي گردد. اگر خواندن با درک معني همراه باشد موجب پرورش شخصيت، کسب اطلاعات سودمند، برقراري رابطه حسنه با ديگران، لذت روحي و نشاط خاطر را مي شود. آموختن مهارت خواندن در واقع گشودن دروازه کتاب به روي فرد مي باشد. تمدن و فرهنگ بر کتاب مبتني است و جامعه مذهبي ما هم مذهبش بر کتاب استوار مي باشد و تنها مذهبي است که معجزه اش کتاب و نام کتابش «خواندنی» (قرآن) و نخستين کلمه اش «بخوان» (اقرا) است (ربانی، 1392).
پس چيزي که هنگام خواندن به خاطر داشت اين است که خواندن بايد فرايندي پويا و فعال باشد و اطلاعات جديدي را در زمينه ي موضوعي که مطالعه مي شود فراهم نمايد. همواره بايد به خاطر داشت اطلاعاتي که از طريق خواندن به دست مي آيد خيلي مهم است. اگر خواندن به عنوان يک شرط لازم تلقي شود خيلي کمتر از آنچه مي توان، ياد گرفته خواهدشد و وقت زيادي تلف خواهد شد. پس خواندن را بايد وسيله ي بهبود زندگي و تغيير ديدگاه در نظر گرفت. فراگيري خواندن با روش منتقدانه و تحليلي، فرد را قادر مي کند تا از مطالعه بهره ي بيشتري ببرد. سؤال کردن مورد پرسش و ترديد قرار دادن چيزي که خوانده مي شود به جاي پذيرفتن صرف ديدگاه يک نويسنده ي خاص، فهميدن را تعريف مي کند(پين، ويتاکر، 1397).
بايد گفت توانايي خواندن براي کودکان مهم است. چرا که خواندن فرصت هاي زيادي را براي کودکان فراهم مي آورد. خواندن به کودک کمک مي کند تا مهارت هاي بيشتري را ياد بگيرد و به دانش خود بيفزايد. يکي از دست آوردهاي مهم يادگيري خواندن اين است که کودک را به يک يادگيرنده ي مستقل تبديل کند. به جاي اينکه کودک براي دست يافتن به يادگيري هاي جديد دايماً به راهنمايي هاي بزرگسالان و کسب اطلاع از آنها وابسته باشد با يادگيري خواندن مي تواند نقش مستقل تر و فعال تري داشته باشد. او اکنون مي تواند اطلاعات تازه و جديد را خود بفهمد و دانش خود را بدون اينکه هميشه مجبور باشد به افراد ديگر همچون والدين يا معلمان خويش وابسته باشد، گسترش دهد( ميشل هو، 1396).
2-2-2- خواندن و يادگيري آن
يادگيري مهارت خواندن مستلزم کسب مهارتهاي زير است:
الف) بازشناسي ديداري عناصر زباني اعم از حروف، کلمه ها و جمله هاي زبان
ب)درک معناي اين عناصر و روابط معنايي موجود بين آنها که در نهايت به درک پيام جمله و متن منجر مي شود.
در سال نخست آموزش دبستاني معمولاً بيشتر به آموزش مهارت نخست يعني بازشناسي ديداري عناصر زباني مي پردازند و تأکيد کمتري بر درک پيام هاي زباني مي شود؛ ولي در سال هاي بعد، برنامه آموزش دبستاني بايد تاکيد اساسي خود را بر آموزش مهارت هاي مربوط به درک پيام معطوف دارد (زندی، 1396).
خواندن (درک مطلب)
تبلور درک مطلب خوانداري و انشاي نوشتاري به آموزش و پرورش انواع مهارت ها و فرايندهاي شناختي وابسته است. درک مطلب فرايندي است که در طول آن خواننده با استفاده از دانش قبلي خود، به استخراج معنا از متن نوشتاري اقدام مي کند.
مهارت درک مطلب به سه نوع لفظي، استنباطي و انتقادي تقسيم مي شود.
درک مطلب لفظي، عبارت ها يا جمله هاي بيان شده در متن عيناً، بازگويي و بازنمايي مي شود. در اين نوع مهارت استخراج معنا بر اساس اطلاعاتي است که مستقيماً در متن وجود دارد.
درک مطلب استنباطي، خواننده با استفاده از اطلاعات قبلي خود بين اطلاعات موجود در متن رابطه برقرار کرده و به معنايي فراتر از آنچه که نوشته شده است دست مي يابد.
درک مهارت انتقادي، خواننده مواد نوشتاري را مورد نقادي و ارزشيابي قرار مي دهد، خواننده ممکن است شيوه، اهداف و نيت نويسنده را مورد بررسي قرار دهد (حسيني نژاد، 1393).
مهارت درک مطلب مبتني بر چند فرايند اساسي يعني بازگويي، استنباط تحليلي، ترکيب، ارزشيابي و خلاصه کردن شکل مي گيرد. بازگويي به معناي توصيف رخدادها و اطلاعات متن است. استنباط، به توانايي استفاده از اطلاعات موجود در متن و دانش قبلي به منظور توليد اطلاعات اضافي در مورد متن اشاره دارد. تحليل، توانايي تشخيص اجزا و ارتباط دادن آن به کل است. ترکيب، توانايي سازمان دهي اطلاعات حاصل از منابع مختلف به منظور توليد يک مفهوم تازه مي باشد. ارزشيابي، به توانايي قضاوت در مورد داده ها اشاره دارد. خلاصه کردن، نيز به توانايي توليد عبارت هاي کوتاه با حفظ ايده هاي اساسي يک متن اشاره دارد. تبحر و تسلط در اين فرايندها است که خواننده را قادر مي سازد از انواع مهارت هاي درک مطلب براساس موقعيت ها استفاده کند (حسيني نژاد، 1393).
2-2-3- مراحل يادگيري خواندن
کودکان به تدريج با يادگيري مهارت هاي پيوسته و تکميل يک مرحله از رشد و حرکت به سوي مرحله ي ديگر، خواندن را فرا مي گيرند که بدين ترتيب هر مرحله بر روي مراحل پيشين بنا مي شود.
جرالد والاس رشد خواندن را در پنج مرحله ي زير خلاصه کرده است:
آمادگي: اين مرحله که براي رشد بعدي خواندن نقش اساسي دارد، دوره ي آن معمولاً از هنگام تولد تا 6 سالگي است. در اين مرحله شناسايي جهت هاي بالا و پايين و راست و چپ صفحه، هماهنگي ميان چشم و دست و درک توالي عناصر زباني و مسائلي از اين قبيل صورت مي گيرد.
آغاز يادگيري خواندن: اين مرحله معمولاً با آموزش رابطه ي آواها و نشانه هاي نوشتاري و کد برگرداني واژه ها و جمله ها و به طور خلاصه شناسايي ديداري عناصر زباني همراه است. اعتماد به نفس يا احساس ضعف در خواندن در اين مرحله متجلي مي شود.
رشد سريع مهارتهاي خواندن: پي ريزي کامل عادات و مهارت هاي پايه در خواندن در اين مرحله انجام مي شود. پيشرفت در شناسايي کلمات، افزايش قدرت درک خواندن، صامت خواني با سرعت مناسب، ايجاد علاقه به خواندن و ايجاد انگيزه به آغاز مطالعه ي مطالب متنوع در اين مرحله صورت مي گيرد.
مرحله ي گسترده خواندن: اين مرحله در سالهاي آخر دوره ي دبستان ظاهر مي گردد. تأکيد اصلي در اين مرحله در خواندن مستقل است که با افزايش ذخيره واژگاني، کسب سرعت زياد در صامت خواني، دستيابي به مهارت بيشتر در درک مطلب و تقويت مهارت هاي تحليل روابط کلمات تحقق مي يابد.
پالايش خواندن: اين مرحله که اکثر اوقات در مدارس راهنمايي و دبيرستان ديده مي شود با درک پيشرفته همراه است؛ همچنين در اين مرحله کارايي خواندن براي منظورهاي مختلف با سرعت هاي مختلف افزايش مي يابد (زندی، 1396).

قسمتی از پیشینه ها

5- سوابق تحقیق
2-5-1- پیشینه داخلی
مقدم پور و ذبیحی حصاری (1401) پژوهشی با عنوان اثربخشی استفاده از ابزارهای هوشمند بر افزایش آگاهی واج‌شناختی و تقویت حافظه فعال در کودکان دارای اختلال خواندن انجام دادند؛ یافته‌های این پژوهش نشان داد آموزش با استفاده از ابزارهای هوشمند موجب بهبود در واج‌شناختی و حافظه فعال در کودکان ناتوان در خواندن می‌شود. از این رو می‌توان با استفاده از ابزارهوشمندی چون تبلت آگاهی واجی و حافظه فعال را در کودکان نارساخوان بهبود بخشید.
قاضی زاده (1401) پژوهشی با عنوان نقش عملکردی حافظه فعال، دیداری- فضایی و سرعت پردازش در پیش‌بینی عملکرد تحصیلی کودکان با اختلال یادگیری خاص ریاضی انجام داد؛ نتایج نشان داد که بین حافظه فعال دیداری- فضایی و سرعت پردازش با عملکرد تحصیلی دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص ریاضی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (001/0≥P). همچنین نتایج نشان داد که 48 درصد از واریانس عملکرد تحصیلی دانش آموزان توسط حافظه فعال دیداری- فضایی و سرعت پردازش تبیین می‌شود.
طباطبایی، پاک گوهر و محمدی (1400) پژوهشی با عنوان میزان اثر بخشی تقویت و ارتقاء حافظه فعال بر سرعت پردازش و بهبود عملکرد در روان خوانی دانش آموزان پسر دچار اختلالات خواندن در آموزش و پرورش ناحیه 2 یزد انجام دادند؛ یافته ها نشان داد که تقویت و ارتقاء حافظه فعال بر حافظه مستقیم و حافظه معکوس در روان خوانی دانش آموزان پسر دچار اختلالات خواندن مؤثر بوده است (01/0 P≤). همچین یافته ها نشان داد که برنامه آموزشی تقویت و ارتقاء حافظه فعال بر بهبود عملکرد در روان خوانی دانش آموزان پسر دچار اختلالات خواندن موثر بوده است (01/0 P≤). این یافته ها نقش حافظه فعال در سرعت پردازش و همچنین روان خوانی کودکان دارای اختلالات خواندن را مورد تأیید قرار می‌دهد. به طوری که تمرینات مبتنی بر بهبود حافظه فعال می‌تواند نقش مؤثری در این زمینه داشته باشد.

قسمتی ازفهرست منابع
آبکنار، سیده سمیه و عاشوری، محمد (1395). نکته های کاربردی برای آموزش دانش آموزان با اختلال یادگیری (اختلال در خواندن، نوشتن و دیکته)، تعلیم و تربیت استثنایی، 13 (3): 40-31
آقابابایی، سارا و امیری، شعله (1397). بررسی مؤلفه دیداری فضایی حافظه فعال و کوتاه مدت در دانش آموزان با اختلالات یادگیری و مقایسه آن با دانش آموزان عادی، فصلنامه روان شناختی شناختی، 2 (4): 9-1
آهنگرقربانی، زهره. حاجلو،نادر. سپهری نسب، زهرا و معزز، رقیه (1398). اثربخشی حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص: یک مطالعه فراتحلیل، ناتوانی های یادگیری، 8 (4): 26-7
ابوالقاسمي،عباس و جوانشيري، ليلا (1391) نقش مطلوبيت اجتماعي با سلامت رواني و خودکارآمدي در پيش بيني پيشرفت تحصيلي دانش آموزان دختر. مجله ي روان شناسي مدرسه. 1 (2): 6-20
اتکینسون، ریتا ال و همکاران (1394). زمینه روان شناسی هیلگارد، ترجمه محمدتقی براهنی و همکاران، تهران: انتشارات رشد
احدی، حسن و کاکاوند، علیرضا (1398). اختلال های یادگیری (از نظریه تا عمل)، تهران: نشر ارسباران
اخوان تفتی،مهناز. آذری خیابانی،مائده. هاشمی،زهرا (1395). آزمایش سودمندی یک برنامه توان افزای شناختی بر بهبود کارکرد اجرایی در دانش آموزان با اختلال یادگیری، مجله تحقیقات علوم رفتاری، 14 (3): 382-372
ارجمندنیا، علی اکبر و ملکی، سمانه (١٣٩٨). نقش حافظه فعال در اختلال یادگیری با تمرکز بر اختلال خواندن و مرور پژوهش هایی در این حیطه. رویش روان شناسی. 8 (3): 112-101
ارجمندنیا، علی اکبر (1396). حافظه فعال (از سنجش تا درمان در محیط های بالینی و آموزشی)، تهران: رشد فرهنگ
ارجمندنیا،علی اکبر. قاسم زاده، سوگند. شفیعی، الهام و مصباحی پور، نیره (1400). بررسی تأثیر مداخله حافظه فعال کلامی بر عملکرد حافظه فعال هیجانی دانش‌آموزان با اختلال خواندن، مطالعات آموزش و یادگیری، 13 (1): 180-163
استترنبرگ، رابرت. جی (2006). روان شناسی شناختی، ترجمه سید کمال خرازی و الهه حجازی (1390). تهران: سمت
اسدی، الهه. یزدان شناس، پریسا (1394). مروری بر درمان‌های اختلال یادگیری، اصفهان: نشر تولید علم
اسکندری، سجاد و همکاران(١٣٩٨).اثربخشی آموزش حافظه فعال بر بهبود مهارت های خواندن، برنامه ریزی و سازماندهی دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری خاص. فصلنامه علمی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی. 7 (3): 98-89
افروز، غلامعلی (1397). اختلالات یادگیری، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور
باپیرزاده،الهه. موسوی، سید ولی اله و حسین خانزاده، عباسعلی (1395). اثربخشی راهبردهای تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود عملکرد املاء در دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
باقری، فاطمه و همکاران(١٤٠٠). بررسی نارسانویسی در کودکان.
بشر دوست، نصراله. اسداللهی، قربانعلی و صهبا، هدایت اله (1396). بررسی نارسانویسی در دانش آموزان کلاس سوم ابتدایی مدارس شهر اصفهان، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اشفهان، 2 (1): 15-10
بیات شهبازی،فرزانه. ارجمندنیا، علی اکبر و نعمتی، ریحانه (1400). بررسی اثربخشی مداخله حافظه فعال بر عملکرد حافظه فعال دیداری- فضایی کودکان پیش دبستانی در معرض خطر مشکلات یادگیری، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 8 (6): 82-69
بهاری قره گوز، علی و سیف نراقی، مریم (1397). اثربخشی وسیله امزوشی سینا در کاهش خطاهای خواندن کودکان نارساخوان، فصلنامه روان شناسی ایران 4 (16)
پروانه، نرجس (1401). چالشها و راهکارهایی برای اختلالات یادگیری، اردبیل، انتشارات چشمه نور