مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق سبکهای فرزندپروری ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق سبکهای فرزندپروری

در قالب word و در 27 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 2024 و 1403

فهرست مطالب

- سبکهای فرزندپروری 
  2-4-1- مفوم سبکهای فرزندپروری 
  2-4-2- سبک‌های فرزندپروری و عوامل موثر بر آن 
  2-4-3- برنامه فرزندپروری مثبت
  2-4-4- تاثیر برنامه فرزندپروری مثبت و منفی برکارکردهای اجرایی سرد (حافظه فعال، توجه پایدار، کنترل مهاری و انعطاف‌پذیری شناختی) 
  2-4-5- نقش سبک‌های فرزندپروری در کارکردهای اجرایی 
  2-4-6- سبک‌های فرزندپروری در طول زندگی

پیشینه تحقیق

منابع

2-4- سبک‌های فرزندپروری
2-4-1- مفهوم سبک‌های فرزندپروری
شیوه‌های پرورشی کودک درگذر سال‌ها تغییرکرده‌اند تا نیم قرن پیش خیلی از والدین انتظار داشتند فرزندان آنها بی‌چون و چرا از دستورات آنها پیروی کنند درحال حاضر بسیاری از والدین، دیگر چنین انتظاراتی ندارند با توجه به گسترش اطلاعات در مورد سبک‌های فرزندپروری، نگرش والدین در بسیاری از زمینه‌ها تغییر کرده است در قرن حاضر والدین نسبت به نیاز‌های فرزندان آگاه‌تر، هوشیار‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند (کاستین و همکاران، ٢٠04) منظور از سبک‌های فرزندپروری، روش‌هایی هستند که والدین برای تربیت فرزندان خود استفاده می‌کنند و بیانگر نگرش‌هایی هستند که آنها نسبت به فرزندان خود دارند و شامل معیار‌ها و قوانینی می‌شوند که برای فرزندان خود وضع می‌کنند و در رشد و تکامل فرد در دوران کودکی و ویژگی‌های شخصیتی او تاثیر فراوان و عمیقی دارند باید پذیرفت که سبک فرزندپروری بواسطه فرهنگ، نژاد و گروه‌های اقتصادی تغییر می‌کند (ماش و بارکلی، ٢٠١٢)
برای شکل‌گیری شخصیت و رفتارهای انسان‌ها، بستر خانواده و روابط بین مراقبین و کودک در کسب موفقیت‌ها و شکست‌ها بسیار اهمیت دارد (فرناندزآلکانترا و همکاران، 2017) محیط خانواده نخستین و بادوام‌ترین عاملی است که در تحول شخصیت فرد تاثیر می‌گذارد والدین سالم و بالغ در مقایسه با والدین نابالغ و ناسالم معمولا با حساسیت و مهربانی بیشتری به نیازها و اشارات کودکان توجه می‌کنند و این نوع فرزندپروری امنیت عاطفی، استقلال، توانش اجتماعی و موفقیت هوشی را تشویق می‌کند این شیوه‌ها فرزندپروری نامیده می‌شوند که متاثر از عوامل مختلفی از‌جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی هستند (رابین، ٢٠١٧) هدف اصلی فرزندپروری، رشد و پیشرفت بهینه کودک است رابطه بین کودکان، والدین و سایر اعضای خانواده را می‌توان بعنوان نظام یا شبکه‌ای دانست که در کنش متقابل با یکدیگر هستند و این نظام به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق شیوه‌ ها و روش ‌های مختلف فرزندپروری بر شناخت‌ها و رفتارهای کودکان تاثیر می‌گذارد (پینکورات و کوزر، 2018) براساس مفهوم بامریند انواع شیوه‌ های فرزندپروری شامل: سهل‌گیرانه، استبدادی و قاطع هستند و هرکدام از این شیوه‌های والدینی، ارزش‌های تربیتی، ارتباطی و رفتاری متفاوتی را دربرمی‌گیرند و از نظر میزان پاسخگری متفاوت هستند فرزندپروری فعالیتی پیچیده شامل روش‌ها و رفتارهای ویژه است که در تعامل با یکدیگر و یا بصورت مجزا در رشد کودک تاثیرمی‌گذارند به عبارتی پایه و اساس سبک فرزندپروری نشانگر تلاش‌های والدین برای کنترل و اجتماعی کردن فرزندانشان است (شفیع پور و همکاران، ١٣٩۴)
2-4-2- سبک‌های فرزندپروری و عوامل موثر بر آن
نقش خانواده بعنوان مهمترین رکن جامعه که شالوده اساسی شخصیت کودک را می‌سازد بسیار مهم است اطلاع نداشتن از شیوه‌های درست تربیتی، مهمترین مشکل خانواده‌ها است والدین معمولا از نتایج برخورد‌های خود با فرزندان‌شان بازخوردی دریافت نمی‌کنند یا نمی‌دانند در هر سنی چه انتظاری باید از آنان داشته باشند والدین نقش بسیار قدرتمندی در رشد فرزندان خود دارند و سبک فرزندپروری بر توانایی‌های اجتماعی کودک تاثیر می‌گذارد دیانا بامریند اولین کسی بود که سبک فرزندپروری را بعنوان فرآیندی که والدین برای تربیت فرزندان خود با استفاده از روش‌های استاندارد استفاده می‌کردند، معرفی کرد سبک‌های فرزندپروری را می‌توان بعنوان مجموعه یا سیستم رفتاری تعریف کرد که تعامل والد/ کودک را در طیف گسترده‌ای از موقعیت‌ها توصیف می‌کند و یک فضای تعامل موثر را ایجاد می‌کنند این شیوه می‌تواند در پیشگیری یا پیدایش اعتیاد و اختلالات روانی/ عاطفی در فرزندان نقش داشته باشد فقدان ارتباط با والدین در زندگی نوجوانان به فعل و انفعالات والد/ فرزندی ضعیف‌تر و سطحی‌تر منجر خواهد شد و این مساله به نوبه خود سبب بروز مشکلات پیچیده در آینده خواهد شد (فرزانه جاجرمی و همکاران، ١٤٠٠)
والدین معمولا روش‌های تربیتی گذشته را ادامه می‌دهند و کمتر به فکر اصلاح هستند فرض این است اگر آنان متوجه اثرات قابل توجه فرزندپروری خود شوند، در بکارگیری روش‌های مناسب‌تر جدیت و دقت به خرج خواهند داد نگرش‌ها، اعتقادات و رفتار‌های والدین که درقالب الگوی خانوادگی یا سبک فرزندپروری نمود پیدا می‌کنند، عامل مهمی در تکامل شخصیت و تثبیت خصوصیات اخلاقی فرزندان و هویت آنها هستند هرکدام از این شیوه‌های تربیتی، می‌توانند در شکل‌گیری شخصیت و هویت کودک نقش اساسی داشته باشند (یازرلو و همکاران، ١٣٩٧)
خانواده بافت اصلی رشد کودک است و عوامل خانوادگی، ویژگی‌های فردی کودک، نشانگان قبلی، حوادث زندگی، بروز ناسازگاری رشدی و آسیب‌های روان‌شناختی را پیش‌بینی می‌کند پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یکی از مهمترین عوامل خانوادگی در تحول این مشکلات رفتاری، سبک فرزندپروری است به معنایی دیگر روش‌های فرزندپروری ترکیبی از رفتار‌های والدین هستند که درموقعیت‌های گسترده‌ای روی می‌دهند و جو فرزندپروری بادوامی را بوجود می‌آورند اولین تاثیرات محیطی که فرد دریافت می‌کند از محیط خانواده است و حتی تاثیر‌پذیری فرد از سایر محیط‌ها می‌تواند نشات گرفته از همین محیط باشد خانواده پایه‌گذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین خط‌و‌مشی زندگی آینده، اخلاق، سلامت و عملکرد فرد در آینده نقش بزرگی بر عهده‌ دارد عواملی مانند: شخصیت والدین، سلامت روانی و جسمانی آنها، شیوه‌های تربیتی اعمال شده در خانواده، شغل و تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی/ فرهنگی خانواده، محل سکونت خانواده، حجم و جمعیت خانواده، روابط اجتماعی و بی‌نهایت متغیر دیگر در خانواده وجود دارند و شخصیت فرد، سلامت روانی/ جسمانی او، آینده شغلی، تحصیلی، اقتصادی، سازگاری اجتماعی/ فرهنگی، تشکیل خانواده وغیره را تحت‌تاثیرقرارمی‌دهد عدم وجود سبک‌های فرزندپروری متعادل و مثبت، با آشفتگی هویت، پرخاشگری و اختلال رفتاری در نوجوانان رابطه دارد (شکرابی و صلاحی، ١٣٩٩) شیوه تربیتی والدین در تکوین شخصیت و سازگاری فرزندان با وضعیت مختلف اجتماعی موثر است روابط مطلوب والد/ فرزند در سلامت روان فرزندان تاثیر فراوان دارد شیوه‌های تربیتی فرصتی هستند که فرزندان بتوانند در شرایط موجود بوسیله ارزیابی روابط خود با دیگران تصاویری مثبت از خود ایجاد کنند وقتی انتظارات و توقعات والدین در مورد فرزندان با توجه به واقعیات وجودی آنان باشد، تصویری که کودک از خود می‌آفریند، بسیار غنی و سازنده است و همین عامل موجب ایجاد اعتماد‌به‌نفس در فرزندان می‌شود سطح انتظار کودک از خود و دنیای اطراف هم به شیوه‌های تربیتی خانواده برمی‌گردد با توجه به دو بعد پاسخدهی و تقاضا چهار سبک فرزندپروری را می‌توان عنوان کرد:
-    بعد پاسخدهی: به میزان تلاش والدین برای رشد ابراز وجود و استقلال درکودکان، حمایت و اطمینان- ‌بخشی و توجه به نیاز‌های آنها اشاره دارد
-     بعد تقاضا/ کنترل: به تلاش والدین برای یکپارچگی خانواده و جذب فرزندان در خانواده از طریق تقاضا‌های متناسب با توانایی‌های فرزندان، نظارت بر آنها و وضع مقررات اشاره دارد
1    سبک فرزندپروری مستبدانه: با کنترل سخت، سطح محدودیت بالا، انضباط ناپایدار و خشن، میزان پایین حمایت عاطفی و گرمی مشخص می‌شود والدین با این سبک فرزندپروری، فاقد گرمی و صمیمیت در روابط خود با فرزندان هستند و انتظار دارند که فرزندان خواسته‌ها و تقاضا‌های آنها را بی‌چون و چرا برآورده کنند والدین با سبک فرزندپروری مستبدانه، بیشتر از رویکرد تنبیهی مانند: تهدید، انتقاد و اعمال قوانین به‌صورت اجباری استفاده می‌کنند، خودپیروی کودکان‌شان را محدود می‌کنند و خودشان تصمیم می‌گیرند که چه رفتار‌هایی برای فرزندشان مناسب است
2    سبک فرزندپروری مقتدرانه: با ترکیبی ازکنترل و حمایت عاطفی بالا، سطح مناسب استقلال و روابط دوسویه بین والد/ کودک شناسایی می‌شود والدین با این سبک تربیتی به‌صورت افرادی گرم و صمیمی توصیف شده‌اند آنها درحالی‌که بر رفتار‌های کودکان‌شان کنترل دارند، برای خواسته‌هایی که از فرزندان خود انتظار دارند از دلایل و توضیحات منطقی استفاده می‌کنند و قواعد آشکاری را برای رفتار مناسب فرزندان خود تعریف می‌کنند این سبک فرزندپروری با پیامد‌های مثبت مانند: پیشرفت تحصیلی بالا، اتکا به خود بالا‌تر و روابط بهتر با همتایان رابطه دارد
3    سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه: با فقدان کنترل والدین و پاسخدهی به خواسته‌های کودک مشخص می‌شود والدین سهل‌گیر سعی دارند برای کودکان خود محیطی گرم، آرام و پذیرا بوجود آورند، با‌این‌حال بر اعمال فرزندان خود کنترل و نظارت ندارند والدینی که از سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه استفاده کنند، از قواعد ناپایدار یا فاقد ساختار استفاده می‌کنند؛ ممکن است این والدین با عاطفه باشند ولی شکست آنها در نظم‌دهی به رفتار کودکان‌شان می‌تواند باعث عزت‌نفس پایین شود، چون کودکان در یادگیری شکل‌های مناسب خود نظم‌بخشی با شکست مواجه می‌شوند
4    فرزندپروری مسامحه‌کارانه: در این شیوه تربیتی کنترل و محبت به فرزند در کمترین سطح است (نازپورمظاهری و قلی زاده، ١٤٠٠)

پیشینه پژوهش
توماسیان و همکاران (٢٠٢٣) در تحقیقی که با عنوان جلوگیری از سبک‌های دلبستگی به فرزندان در خانواده‌هایی با والدین افسرده انجام دادند، دریافتند که دلبستگی اجتنابی بین والدین و فرزندان ارتباط معنا‌داری دارد و متغیر‌های تعدیلی مانند: سن پایه و جنسیت والدین و فرزندان بر آن اثرگذار هستند میانگین نمرات دلبستگی اجتنابی باقی مانده والدین بطورمعنا‌داری با فرزندان همبستگی نشان می‌دهد
مهامید و همکاران (٢٠٢٣) در تحقیقی که با عنوان نژادپرستی، سبک‌های فرزندپروری و سلامت روان انجام دادند، دریافتند که سبک فرزندپروری مقتدرانه با نگرش‌های پذیرش (18/0=r )، (01/0p ≤) و سلامت روان (38/0=r )، (01/0p ≤) همبستگی مثبت دارد علاوه بر این، سبک فرزندپروری مستبدانه با نگرش‌های پذیرش (25/0- =r )، (05/0p ≤) و سلامت روان (29/0- =r )، (05/0p ≤) همبستگی منفی داشت سبک فرزندپروری مقتدرانه به شیوه‌ای آماری معنا‌دار در توضیح واریانس سلامت روان کمک می‌کند

قسمتی از منابع

- آشوری، م، افروز، غ ه ا، ارجمندنیا، ع ع، پورمحمدتجریشی، م، غباری ‌بناب، ب و جلیل آبکنار، س س (١٣٩٨) انطباق آموزش برنامه فرزندپروری مثبت براساس ارزش‌های فرهنگی و ارزیابی اثربخشی آن بر سلامت روانی و تعامل مادر با کودکان کندگام، تحقیق و سلامت، ٩ (۴)، ٢٨۴-٢٩٣
http://jrhgmuacir/article-1-996-enhtml
- برابادی، ب، حیدرنیا، ا و برابادی، ح (١٤٠٠) اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سبک‌های فرزند‌پروری مادران کودکان کم‌توان ‌ذهنی، مجله پژوهش‌های مشاوره، 80 (20)، ١٨۵-٢٠٩ 2010011271740014002080103
- جلیلوند، م، باقری، ف و نیک منش، ز (١۴٠٢) تاثیر آموزش فرزندپروری مثبت بر بهبود عملکرد رفتاری و تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی مجله بین‌المللی سم‌شناسی پزشکی و پزشکی قانونی، ١٢ (١)، ٣۵٧۴٠-٣۵٧۴٠ https://doiorg/1032598/ijmtfmv12i135740

- Agnew-Blais, J.C., Wertz, J., Arseneault, L., Belsky, D.W., Danese, A., Pingault, J.B., Polanczyk, G.V., Sugden, K., Williams, B. and Moffitt, T.E. (2022). Mother's and children's ADHD genetic risk, household chaos and children's ADHD symptoms: A gene-environment correlation study. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines, 63(10), 1153-1163. https://doi.org/10.1111/jcpp.13659
- Albulescu, I., Labar, A.V., Manea, A.D. and Stan, C. (2023). The Mediating Role of Anxiety between Parenting Styles and Academic Performance among Primary School Students in the Context of Sustainable Education. Sustainability, 15(2), 1539 DOI:10.3390/su15021539
- Alfano, C.A. and Gamble, A.L. (2009). The Role of sleep in Childhood Psychiatric Disorders. Child & youth care forum, 38(6), 327-340. https://doi.org/10.1007/s10566-009-9081-y
- Al‐Yagon, M. (2018). Models of child–parent attachment in attention deficit hyperactivity disorder: Links to exec utive functions. Personal Relationships, 25(2), 280-298. https://doi.org/10.1111/pere.12232