مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق پرخاشگری ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق پرخاشگری

در قالب word و در 26 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع سال 1402 و 2023

فهرست مطالب
2-1- مقدمه    
2-2- پرخاشگری    
2-2-1- تعاریف پرخاشگری    
2-2-2- پیامدهای پرخاشگری    
2-2-3- عوامل موثر بر پرخاشگری    
2-2-4-رفتارهای پرخاشگری در مدرسه    
2-6- سوابق پژوهشی    
2-6-1-پژوهشهاي داخلي    
2-6-2- پژوهشهاي خارجي    
2-7- خلاصه و جمعبندی 

منابع فارسی

منابع لاتین

2-1- مقدمه
در سال های اخیر علاقه رو به رشدی در درمانهای مبتنی بر پذیرش ایجاد شده است که یکی از این برنامهها، برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی است. ذهن آگاهی پتانسیلی برای تنظیم استرس و بهبود عملکرد شناختی، عاطفی و بین فردی است و ازآنجاییکه تفکر مثبت هم یکی از کارکردهای شناختی است، میتوان نتیجه گرفت ذهن آگاهی با تفکر مثبت در ارتباط است. کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی یک مداخله مبتنی بر شواهد و مبتنی بر گروه است که بر بهبود آگاهی و پذیرش افکار و احساسات، ازجمله ناراحتی فیزیکی و احساسات منفی تمرکز دارد. اجزای اصلی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی شامل تمرین های مدیتیشن است که باعث افزایش آگاهی از احساسات، عواطف و افکار می‌شود. هدف این پژوهش بررسی اثر بخشی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس برخود تنظیمی و کاهش قلدری و پرخاشگری دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه است. این فصل به بیان مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختصاص یافته است. در این فصل مبانی نظری و پیشینه تحقیق در دو بخش داخلی و خارجی و خلاصه و جمع بندی مورد بحث قرار گرفته شده است.

2-2- پرخاشگری
پرخاشگری به عنوان هر رفتاری تعریف می‌شود که با قصد آسیب رساندن به دیگران مشخص می‌شود. سه نوع پرخاشگری شناسایی شده است: قلدری، پرخاشگری ابزاری، و پرخاشگری رابطه ای. قلدری به رفتار پرخاشگرانه ای اشاره دارد که عمدی است، به طور مکرر رخ می‌دهد و به سمت افرادی هدایت می‌شود که نمی‌توانند به راحتی از خود دفاع کنند. پرخاشگری ابزاری به پرخاشگری هدفمند و فعالانه با هدف به دست آوردن اشیاء، قلمروها یا امتیازات خاص اشاره دارد. پرخاشگری رابطه‌ای به پرخاشگری اطلاق می‌شود که شامل استفاده از دیگران، شایعه پراکنی، شایعه‌پراکنی و کنار گذاشتن دیگران از گروه یا نادیده گرفتن آنها است (هنسومز و همکاران، 2023). به طور سنتی، پرخاشگری به عنوان رفتارهای ناسازگارانه ای در نظر گرفته می‌شود که از نقص ها یا ناتوانی های عملکردی در یک فرد نشات می‌گیرد. بر اساس چارچوب حل مسئله، رفتارهای پرخاشگرانه از نقص در عملکرد اجرایی مانند برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی ناشی میشود (ورلیندن و همکاران، 2022).
خشم و پرخاشگری، هیجان های جهان شمولی هستند که در همه فرهنگ-ها دیده می‌شوند و یکی از شایع ترین مشکلات رفتاری هستند که موجب ناراحتی و پریشانی دیگران می‌گردند و بهداشت روانی جامعه را مختل می‌کنند. هیجان ها، پدیده هایی ذهنی، زیستی، هدفمند، اجتماعی و فطری هستند که در افراد مختلف در شرایط یکسانی بروز می‌کنند و پاسخ های زیستی مشخصی را فرا خوانی می‌کنند. از جمله هیجان ها می‌توان به هیجان خشم اشاره کردکه یک هیجان ارضاکننده و در عین حال ویران کننده است، سامانۀ درونی ما را فعال می‌کند و ما را برای رویارویی با خطرهای بالقوه پیرامون آماده می‌سازد. به طور کلی خشم از ناکامی ناشی می‌شود؛ زمانی که چیزی یا کسی مانع از رسیدن ارگانیزم به هدفیش گردد، بروز پیدا می‌کند و به صورت فیزیکی، کلامی، خصومت، مخالفت، انتقاد، احساس رنجش، بارها دربارۀ چیزی حرف زدن، مصالحه کردن، دوری و اجتناب از مسائل و افراد ابراز می‌شود (حافظیان و همکاران، 1399). خشم به عنوان یک هیجان گذرا تجربه می‌گردد و برانگیختگی خشم به صورت مکرر می‌تواند مشکل ساز و فعال کنندۀ رفتار پرخاشگرانه باشد و به سازشیابی روانشناختی و سلامت فردی آسیب برساند. اگرچه ساختار خشم، مشترکاتی با پرخاشگری و خصومت دارد، اما این اصطلاحات مترادف نیستند و ساختارهای خشم، خصومت و پرخاشگری همپوشانی دارند. خشم به هیجان، خصومت به نگرش و پرخاشگری به رفتار اطلاق می‌گردد. خشم به عنوان حالت هیجانی توصیف می‌شود که می‌تواند زیربنای پرخاشگری و خصومت باشد. خصومت، به نگرش پرخاشگرانه ای اطلاق می‌شود که فرد را به سوی رفتارهای پرخاشگرانه سوق می‌دهد، در حالی که پرخاشگری به رفتار قابل مشاهده و با قصد آسیب رسانی اطلاق می‌گردد. (دلوکیوو الیری، 2009).
چارلز اشپیلبرگر معتقد است خشم، حالت هیجانی با شدت های متغیر است که مانند سایر هیجانات، با تغییرات فیزیکی و زیستی همراه است. رخدادهای درونی و رخدادهای بیرونی، هر دو می‌توانند باعث خشم گردند. خشم نه تنها با پیامدهای منفی روانشناختی همراه است، بلکه آسیب پذیری فرد را نسبت به بیماری افزایش می‌دهد و منجر به تضعیف سیستم ایمن، افزایش درد و افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی و عروقی می‌شود. آنچه که باعث توجه محققان شده است اثرات نامطلوب آن بر رفتار بین فردی و همچنین اثر ناخوشایند آن بر حالات درونی و روانی افراد است. عدم مهار رفتار پرخاشگرانه علاوه بر اینکه می‌تواند باعث ایجاد مشکلات بین فردی شود، می‌تواند درون ریزی شده و باعث انواع مشکلات جسمی و روانی، مثل زخم معده، سردردهای میگرنی و افسردگی گردد (الیس و همکاران، 1999) گروه تحقیق شوارتز و همکاران (2010) طی یک تحقیق طولی در آمریکا با بررسی 5305 نوجوان بیان کردندکه میزان قابل توجهی از رفتارهای خطرناک نظیر بزهکاری، مصرف الکل و رابطه جنسی آسیب پذیر در طول دوره نوجوانی آغاز  می‌شود. اگرچه شمار زیادی از جوانان، دوره نوجوانی را با موفقیت و بدون مواجه شدن با مشکلات مهم طی می‎کنند، ولی بقیه آنها با وارد شدن به دهه دوّم زندگی، با افزایش خطر بزهکاری و رفتار مخاطره‎آمیز از جمله پرخاشگری برای سلامتی مواجه می‌شوند. پرخاشگری مربوط به یک سن و دوره خاصی نیست. همان طور که در تحقیقات مختلف مشخص شده است، پرخاشگری و خشونت از سنین خردسالی وجود دارد و در طول زمان تداوم می‌یابد و در نوجوانی و بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند.(نلسن و ایزرائیل، ۱۳۷۶).
بیشترین بروز و ظهور پرخاشگری در سنین نوجوانی است. در یک زمینه یابی در دانش آموزان دبیرستانی آمریکا معلوم شد که ۲۸ درصد پسرها و ۷ درصد از دخترها در طول یک ماه مطالعه در نزاع فیزیکی درگیر بوده اند. تقریباً ۳۵ درصد از افراد مورد تحقیق گزارش کرده اند که حداقل در یکی از موارد نزاع فیزیکی، جراحات وارده نیازمند معالجه طبی بوده است. (کاپلان و سادوک، ۱۳۷۵) تحقیقات حکایت از وقوع میزان بالایی از جرم های خشونت آمیز بین جوانان و نوجوانان از جمله ضرب و جرح، دزدی، آتش سوزی، قتل و تجاوز دارد. این نوع جنایت ها به احتمال زیاد ماهیتی پرخاشگرانه و خشونت آمیز دارند. با توجه به اثرات ناخوشایند رفتار پرخاشگرانه، مدت مدیدی است که عصبانیت و خشونت به عنوان مشکل تلقی گردیده و نیاز به بررسی های بالینی و قانونی دارد. جوانانی که در مهار خشم خود دچار مشکل می‌شوند و اغلب رفتارهای خشن از خود بروز می‌دهند، هدف روش های درمانی متعددی قرار گرفته اند. محققان زیادی در پی یافتن تمهیدات و روش هایی برای مهار پرخاشگری و درمان آن بوده اند. (فیندلر و اکتول، ۱۹۸۶) توانایی مقابله باهیجان ها فرد را قادر می‌سازد تا هیجان ها را در خود و دیگران تشخیص دهد، نحوۀ تأثیر آنها بر رفتار را بداند و بتواند واکنش مناسبی به هیجان های مختلف نشان دهد. فیندلر و اکتول (1986) بر مؤثر بودن آموزش مدیریت پرخاشگری بر بسیاری از گروه ها از جمله بیماران روانی و مراکز اصلاح و تربیت و نوجوانان تأکید دارند. «برنامۀ مدیریت مهارپرخاشگری»، یک برنامۀ مداخله ای روانی-تربیتی سازمان یافته است که برای ایجاد توانش های مدیریت و مهار پرخاشگری و نیز کاهش آسیب پذیری افراد اجرا می‌شود. (تایلر و نواکو، 2005).

2-6- سوابق پژوهشی
    پژوهش های صورت گرفته بر اساس موضوع پژوهش شامل پژوهش های خارجی و پژوهش های داخلی می‌باشند. ابتدا پژوهش های داخلی و سپس پژوهش های خارجی ارائه خواهد شد
2-6-1-پژوهش هاي داخلي
نعمتی و همکاران (1402) در پژوهشی با عنوان"اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر فرسودگی و دلزدگی تحصیلی دانش آموزان دارای رفتار قلدری" به بررسی اثرات آموزش ذهن آگاهی بر فرسودگی و دلزدگی تحصیلی دانش آموزان دارای رفتار قلدری پرداختند. طرح پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسرو دختردارای رفتار قلدری مقطع دوره متوسطه دوم شهرستان بستان آباد، در سال تحصیلی 1401 -1400 بود که تعداد 30 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. تحلیل کواریانس چندمتغیره نشان داد که میزان تأثیر برنامه آموزش ذهن آگاهی بر فرسودگی تحصیلی85% درصد و بر دلزدگی تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال قلدری 78% بوده است. براساس نتایج، آموزش ذهن‌آگاهی توانسته است بر بهبود دلزدگی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان قلدر، موثر واقع شود

2-6-2- پژوهش هاي خارجي
بوکمن و یونگ یو (2022) در پژوهشی با عنوان"استفاده از مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی برای حمایت از خودتنظیمی در کودکان خردسال: مروری بر ادبیات" به بررسی اثرات مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی بر توسعه خود تنظیمی عاطفی، رفتاری و شناختی کودکان خردسال پرداختند. در مجموع 18 مطالعه تحقیقاتی انجام شده بین سال های 2010 تا 2021 شناسایی شدند. نتایج نشان داد که معلمان به طور کلی شیوه های ذهن آگاهی را در کلاس های درس خود عملی، قابل قبول و مؤثر میدانند. اگرچه مشخص شد که مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی اثرات متفاوتی بر خودتنظیمی در کودکان خردسال دارد، تأثیرات مثبت بر خودتنظیمی برای کودکانی که نیاز به حمایت اضافی دارند، از جمله آنهایی که در رشد مهارت‌های خودتنظیمی مشکل دارند یا تاخیر دارند، به طور قابل توجهی بیشتر است. بررسی کنونی طیف گسترده‌ای از مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی را در محیط‌های اولیه دوران کودکی در سطح جهان پیدا کرد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که آموزش شیوه‌های ذهن‌آگاهی به کودکان خردسال و مراقبان آنها می‌تواند هم از توسعه خودتنظیمی کودکان خردسال حمایت کند و هم محیط‌های سالم اجتماعی و عاطفی را که در آن این رشد می‌تواند رخ دهد، پرورش دهد.

قسمتی از منابع و مآخذ
الف- منابع فارسي:
اثربخشي آموزش کاهش تنيدگي مبتني بر ذهن آگاهي بر تعارض والد-فرزند و قلدري در نوجوانان مادرسرپرست، روانشناسی خانواده، 6(1): 80- 69.
حافظیان، مریم. شیردل، ملیحه. اصغری، دردانه. (1399). شناسایی مولفه های کنترل پرخاشگری و خشونت و تأثیر آموزش این مهارت ها بر اساس مولفه های شناسایی شده در بین جوانان. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان 19(47): 53- 78.
دادشنیا، هدیه. حسینی، فریبا. کشاورزی ارشد، فرناز. ( 1396). تأثیر ذهن آگاهی بر خود تنظیمی هیجانی در دانش آموزان دختر با نشانههای اضطراب، کنکره انجمن روان شناسی ایران.
رستمی، حسین. فتحی، آیتاله، خیری، ایاز (1398) بررسي اثربخشي آموزش ذهن آگاهي در کاهش پرخاشگري و افزايش سلامت رواني سربازان، آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت ايران، 7(1): 117- 109.
زاهدی راد، زهره. رضاخانی، سیمین‌دخت. وکیلی، پریوش. (۱۴۰۰ ). تأثیر آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر افسردگی و پرخاشگری پرستاران شاغل در بیمارستان‌های روان‌پزشکی. روان پرستاری. ۹ (۵) :۱۳۲-۱۲۲
صمدی فرد، حمیدرضا. نریمانی، محمد. (1397). نقش باورهای غیرمنطقی، خودکارآمدی و ذهن آگاهی در پیش‌بینی قلدری دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه 7(3): 138- 158.
عابدی، فاطمه. منادی، مرتضی. خادمی اشکذری، ملوک. (1396). گسترش فرهنگ کنترل پرخاشگری با روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، کنفرانس بين المللي فرهنگ آسيب شناسي رواني و تربيت.
غلامی، سمیه. رضائی، پرویز. (1397). شیوههای مدیریتی رفتار قلدری در کلاس تربیت بدنی. مطلاعات روان شناسی ورزشی 25: 29- 48.
فرمانیان، الناز. (۱۴۰۱). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش / تعهد و ذهن‌آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر پرخاشگری ارتباطی پنهان و فرسودگی زناشویی زنان دارای تعارضات زناشویی. پیشرفت های نوین در علوم رفتاری. ۷ (۵۵) 95- 111.
کاظمی دلیوند، فردوس. حاتمی، منيژه. (1398). رابطه ذهن آگاهی با خودتنظیمی هیجانی و اضطراب امتحان در دانش آموزان دبيرستاني. فصلنامه روانشناسی و علوم رفتاری ایران 18 (5): 114- 121.
نعمتی، شهروز. بدری گرگری، رحیم. کاظمی، سپیده. (1402) اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر فرسودگی و دلزدگی تحصیلی دانش آموزان دارای رفتار قلدری. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی. مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده.