مقاله و مبانی نظری و پیشینه پژوهش خوشبینی ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه پژوهش خوشبینی

در قالب word و در 30 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع سالی 1402 و 2023

فهرست مطالب
3-2-: خوشبینی 
1-3-2-خوش‌بینی سرشتی یا گرایشی: 
2-3-2-خوش‌بینی تبیینی یا اسنادی: 
3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی: 
1-3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی سرشتی یا گرایشی 
2-3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی تبیینی یا اسنادی 
4-3-2-رویکردهای خوش‌بینی: 
5-3-2-رویکرد روانکاوی: 
6-3-2-رویکرد انسان‌گرایی: 
7-3-2-رویکرد شناختی: 
8-3-2-رویکرد هوش هیجانی: 
9-3-2-اجزا و مؤلفه‌های خوش‌بینی 
1-9-3-2-مؤلفه زیستی(بیولوژیکی) 
2-9-3-2 مؤلفه‌ی یادگیری: 
3-9-3-2-مؤلفه‌ی شناختی: 
10-3-2-منشأ خوش‌بینی(ارثی یا اکتسابی) 
11-3-2-خصوصیات کلیدی خوش‌بینی و بدبینی 
1-11-3-2-پایداری در مقابل ناپایداری: 
2-11-3-2-کلیت در مقابل اختصاصی بودن: 
3-11-3-2-درونی بودن در مقابل بیرونی بودن: 
12-3-2-خوش‌بینی و راه‌های مقابله با استرس 

پیشنه تحقیق

منابع فارسی

منابع لاتین

3-2- خوشبینی
خوش بینی نگرش مثبت نسبت به دنیای اطراف است که منجر به نتایج مثبت در زندگی دانش آموزان می‌شود. یک فرد خوش بین با چنین نگرشی در تلاش است تا دنیا را بهتر ببیند. افراد خوش‌بین می‌دانند که دنیا کامل و ایده‌آل نیست و هیچ‌کس نمی‌تواند همه ویژگی‌های خوب و عالی را داشته باشد، اما سعی می‌کنند جنبه‌های مثبت چیزها را ببینند و امیدوارند که دنیا به سمت خوبی حرکت کند. فرهنگ لغت خوش بینی را به عنوان "تمایل به پیش بینی و انتظار بهترین نتایج ممکن" تعریف می‌کند. رابرت اورنشتاین و دیوید سوبل خوش‌بینی را از دیدگاه روان‌شناختی این‌گونه تعریف کرده‌اند: «تمایل به جستجو، یادآوری و انتظار داشتن تجربیات لذت‌بخش. این میل یکی از اولویت‌های فعال فرد است، نه فقط یک واکنش منفعلانه که او را تشویق به تمرکز در سمت روشن و آفتابی زندگی می‌کند (رینکن اریب و همکاران، 2022).
بر این اساس، دو رویکرد اصلی راجع به خوش‌بینی وجود دارد:
1-خوش‌بینی سرشتی یا گرایشی
2-خوش‌بینی تبیینی یا اسنادی (همان).

1-3-2-خوش‌بینی سرشتی یا گرایشی:
در این رویکرد، خوش بینی به عنوان یک ویژگی شخصیتی گسترده که با انتظارات خوش بینانه مشخص می¬شود، مفهوم سازی می‌شود. خوش بینی تمایلی یک انتظار عمومی است که اتفاقات خوب در آینده بیشتر از اتفاقات بد رخ دهد (کیریتاناونگ و همکاران، 2022).
2-3-2-خوش‌بینی تبیینی یا اسنادی:
مارتین سلیگمن در سال 1998مطرح می‌کند که خوش‌بینی یک شیوه‌ی تبیین است تا یک صفت شخصیتی گسترده. در این رویکرد افراد خوش‌بین وقایع منفی یا تجربیات منفی را به عوامل و علت‌های خارجی، ناپایدار و بخصوص نسبت می‌دهند و در مقابل افراد بدبین وقایع و تجربیات منفی و بد را به علت‌های درونی، پایدار ثابت و کلی مانند شکست شخصی نسبت می‌دهند(شهبازیان و همکاران،1397).
3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی:
1-3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی سرشتی یا گرایشی
خوش بینی یک گرایش عمومی به انتظار رخ دادن اتفاقات خوب در آینده بیشتر از اتفاقات بد است. افراد خوش بین به دنبال اهداف ارزشمند خود در مواجهه با ناملایمات ادامه می‌دهند و حالت های شخصی و استراتژی های خودکارآمدی خود را برای رسیدن به اهداف خود تنظیم می‌کنند. خوش بینی گرایشی به الگوهای خاص و موقعیتی باورهای خوش بینانه اشاره دارد که اغلب با پیامدهای هیجانی مثبت همراه است (نیبل و همکاران، 2022).
یک آزمون خودگزارشی به نام تست جهت گیری زندگی (LOT) برای ارزیابی تفاوت بین خوش بینان و بدبینان طراحی شده است. این خوش بینی شخصیتی است که با امیدهای شخصی برای آینده ای مطلوب مشخص می‌شود (آتر، 2022).
2-3-3-2-ارزیابی خوش‌بینی تبیینی یا اسنادی
رویکرد دیگر خوش بینی بر این فرض تکیه دارد که انتظارات مردم از آینده از دیدگاه آنها نسبت به علل رویدادهای گذشته ناشی می‌شود. خوش بینی به جای یک ویژگی شخصیتی گسترده به عنوان یک سبک توضیحی مفهوم سازی شده است. اساس مثبت اندیشی و خوش بینی در ابراز امیدواری همراه با تجسم موفقیت نیست، بلکه در طرز فکر مردم در مورد علل است. هر یک از ما در نسبت دادن چیزها به علل مختلف عادت های خاصی داریم و سلیگمن این ویژگی شخصیتی را «سبک توضیح» نامیده است. سبک تبیین در هر فردی در دوران کودکی شکل می‌گیرد و اگر دخالتی از بیرون نباشد، در طول زندگی دست نخورده باقی می‌ماند. هر فردی توضیح می‌دهد که چرا هر اتفاق خوب یا بدی برای او اتفاق می‌افتد از سه بعد تداوم، فراگیری و شخصی سازی (ویلافلر و همکاران، 2022).
به طور خلاصه، افراد خوش بین رویدادهای دارای تجربیات منفی را به عوامل و علل بیرونی، ناپایدار و خاص و رویدادها و تجربیات مثبت را به عوامل و علل درونی، پایدار و کلی نسبت می‌دهند. از سوی دیگر افراد بدبین وقایع و تجربیات منفی را به علل درونی، پایدار و کلی مانند شکست شخصی نسبت می‌دهند و رویدادهای مثبت را مربوط به علل بیرونی، ناپایدار و خاص می‌دانند (بلانکو و لورنسو، 2022).
شیوه تبیین خوش‌بینانه توسط پرسشنامه شیوه اسنادی (ASQ) دیکما و همکاران و تحلیل محتوایی از بیانات شفاهی (CAVE)پترسون و همکاران (1985) سنجیده می‌شود در ASQ پاسخ‌هایی به یک سری وقایع فرضی که هرکدام نتایج مثبت و منفی دارند داده می‌شود. در CAVE توضیحات و عباراتی که برای رویدادهای منفی و مثبت گفته می‌شود به عنوان خارجی یا داخلی، پایدار یا موقت، کلی یا جزئی درجه بندی می‌شود. رتبه بندی ها برای وضوح با هم اضافه می‌شوند (ونگ و همکاران، 2023).
4-3-2-رویکردهای خوش‌بینی:
برای اندازه‌گیری خوش‌بینی، رویکردهای متفاوتی وجود دارد که هریک مفهوم متفاوتی از خوش‌بینی ارائه کرده¬اند. نظریه‌پردازانی چون لازاروس، بک، تیلر، تایگر و فروید خوش‌بینی را به‌عنوان طبیعت بشر دانسته‌اند. در رویکردی دیگر خوش‌بینی به‌عنوان یک صفت شخصیتی گسترده که مشخصه آن انتظارات خوش‌بینانه کلی است، مفهوم شده است و در رویکرد دیگر خوش‌بینی سبک تبینی ساختار یافته است(قلباش و همکاران، 2020).
5-3-2-رویکرد روانکاوی:
از نظر فروید، خوش بینی بخشی از طبیعت انسان است که برای حل تعارض بین غریزه و جامعه ایجاد می‌شود که در قالب باورهای مذهبی و اعتقاد به زندگی پس از مرگ برای کمک به افراد برای کنترل غرایز ظاهر می‌شود، اما از سوی دیگر باعث بروز اعصاب و اختلالات عصبی می‌شود. به گفته فروید، در واقع خوش بینی است که به تمدن کمک می‌کند از هم نپاشد. این خوش بینی اغلب در قالب باورهای مذهبی است. یعنی در قالب باورهای دینی درباره زندگی پس از مرگ که اگر میل جنسی و پرخاشگری در این دنیا کنترل شود، خداوند در آن دنیا به هر فردی پاداش اعمالش را می‌دهد و دیگر مشکل و غم و اندوهی وجود نخواهد داشت. این باور به افراد کمک می‌کند تا با این موضوع کنار بیایند. تصور غیر واقعی خوشبینانه از اینکه بتوانیم با هم در یک جامعه زندگی کنیم. در واقع، فروید اشاره می‌کند که خوش بینی بخشی از طبیعت انسان است (الام و موهانتای، 2023).

نمونه ای از پیشنه ها

مطالعه گلستانی بخت و همکاران (1401) با هدف بررسی رابطه شفقت به‌خود و خوش‌بینی در دانش‌آموزان، نقش واسطه‌ای سازگاری اجتماعی انجام شد. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت کاربردی و طرح پژوهش، همبستگی بود. جامعه‌آماری پژوهش، شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع اول متوسطه شهرستان اسلام شهر در سال تحصیلی 1401-1400 بود که با توجه به فرمول کوکران 378 نفر به صورت نمونه‌گیری در دسترس برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه شفقت به‌خود نف (2003)، خوش‌بینی گترسوم (1982) و پرسشنامه سازگاری ‌اجتماعی بل (1961) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل ‌مسیر در معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که شفقت به‌خود، خوش‌بینی و سازگاری‌ اجتماعی دارای همبستگی مثبت معنادار هستند. همچنین سازگاری ‌اجتماعی در رابطه بین شفقت به‌خود و خوش‌بینی دارای نقش واسطه‌ای بود. بر اساس یافته¬های پژوهش از طریق طراحی برنامه‌های مبتنی بر بهبود خوش‌بینی و شفقت به‌خود می‌توان سازگاری‌ اجتماعی را ارتقاء داد.

بنابه مطالعه چان و همکاران(2022)با عنوان «تأثیر شفقت از سوی دیگران و شفقت به خود بر پریشانی روانی، شکوفایی و معنای زندگی در میان دانشجویان دانشگاه» تحلیل‌های میانجی‌گری سریالی نشان داد که شفقت دیگران به طور مثبت با شفقت به خود مرتبط است، که به نوبه خود با انعطاف‌پذیری بیشتر و در نتیجه سطوح پایین‌تر پریشانی روان‌شناختی و سطوح بالاتر شکوفایی و معنای زندگی مرتبط است.
بنابه مطالعه ایگان و همکاران(2021) با عنوان« مروری بر خود شفقت به عنوان یک عنصر فعال در پیشگیری و درمان اضطراب و افسردگی در جوانان» متاآنالیزهای قبلی نشان داده است که شفقت بیشتر با خود با اضطراب و افسردگی کمتر مرتبط است. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی شفقت به خود به عنوان یک عنصر فعال در درمان و پیشگیری از اضطراب و افسردگی در جوانان بود. این از طریق (1) بررسی سیستماتیک ادبیات و (2) مشاوره کیفی با جوانان و محققان در شفقت به خود انجام شد. پنجاه مطالعه معیارهای ورود ما را برآورده کردند. هشت مطالعه مداخلات شفقت به خود را در بین جوانان 14 تا 24 ساله ارزیابی کردند و مطالعات باقیمانده ارتباط بین شفقت به خود و اضطراب و/یا افسردگی را در این گروه سنی اندازه‌گیری کردند. مصاحبه های کیفی با چهار محقق خود شفقت ورزی انجام شد. مصاحبه ها همچنین در دو دور مشاوره با 20 جوان (محدوده سنی 14-24 سال) انجام شد. خود شفقت ورزی بیشتر با علائم کمتر اضطراب مرتبط بود. مشاهده هايي مبنی بر مداخلات خود شفقت ورزی در کاهش اضطراب و افسردگی در جوانان وجود داشت. مشاوره با جوانان نشان داد که آنها به مداخلات خود شفقت ورزی علاقه مند هستند. با این حال، درمان باید در طیف وسیعی از قالب‌ها و متناسب با تنوع موجود باشد. کارشناسان شفقت به خود بر اهمیت کاهش انتقاد از خود به عنوان دلیلی برای مؤثر بودن مداخلات خوددلسوزی تاکید کردند. اهمیت هدف قرار دادن انتقاد از خود با ترجیحات جوانان پشتیبانی می‌شود که می‌گویند احتمال بیشتری دارد که در درمان کاهش انتقاد از خود شرکت کنند تا افزایش مهربانی به خود. تحقیقات آینده برای افزودن به شواهد در حال ظهور برای مداخلات شفقت به خود که علائم اضطراب و افسردگی را در جوانان کاهش می‌دهد، مورد نیاز است.

قسمتی از منابع:
اسماعیلی، لیلا؛ امیری، شعله و عابدی، محمد رضا.(1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش وتعهد با تمرکز بر شفقت، بر اضطراب اجتماعی دختران نوجوان. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالينی دانشگاه علامه طباطبائی سال هشتم، شماره 30، صص 117-138.
اصالتی پریدخت، عرب علی، مهدی‌نژاد ولی. (1398). تاثیر معنادرمانی فرانکل بر بهزیستی روانشناختی و شفقت خود دانشجویان. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری ۵ (۳) :۷-۱
اصالتی،پریدخت؛عرب، علی؛ مهدی نژاد، ولی(1398). تاثیر معنادرمانی فرانکل بر بهزیستی روانشناختی و شفقت خود دانشجویان، نشریه علمی-پژوهشی پژوهش توانبخشی در پرستاری،دوره 5، شماره 3،بهار،صص 7-2.
امانی, احمد, احمدی, سرور, حمیدی, امید. (1397). اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی، بر عزت نفس و بهزیستی روانشناختی دانشجویان دختر دارای نشانگان ضربه عشق. پژوهش نامه روانشناسی مثبت, 4(3), 71-86. .
امیدعلی باپیری ،امیدعلی؛ کلانتری ،مهرداد؛ نشاط دوست،حمیدطاهر؛ عریضی، حمیدرضا(1399). «تدوین الگوی معنا در زندگی و مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر الگو با مفاهیم معناداری فرانکل بر ناامیدی و افکار خودکشی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه»،مجله علمی-پژوهشی علوم شناختی، دوره 19، شماره 94،زمستان،دی،صص 1256-1243
آرمانی،کامدین(1398).« اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر تاب آوری و کیفیت زندگی دانشجویان»، فصلنامه ایده های نوین روانشناسی،دوره 3، شماره 7،پاییز،صص 16-1.
آسایش علی، دخت محمد سحر، سررشته دار آرزو.(1400). اثربخشی آموزش شفقت به خود بر کاهش سطوح خودانتقادی و بهبود وضوح تصور از خود در دانش‌آموزان دارای معلولیت جسمانی. رویش روان شناسی ۱۰ (۵) :۱۲۸-۱۱۹
آقاسی, محبوبه. (1400). مقایسه شفقت به خود و خودکارآمدی در افراد با و بدون عمل جراحی زیبایی. فصلنامه روانشناسی سلامت و رفتار اجتماعی, 1(2), 89-104.
بریمانی, ابوالقاسم, دنیوی, رضا, تقی‌زاده, شهره. (1399). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر خوش‌بینی و ناگویی هیجانی معلمان زن بازنشسته مضطرب. پژوهش نامه روانشناسی مثبت, 6(2), 49-64.
بهاروندی، بهناز؛ کاظمیان مقدم، کبری و هارون رشیدی، همایون.(1399). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت به خود بر توانایی تحمل ابهام و اضطراب در سالمندان. روانشناسی پیری. دوره ششم، شماره 1، 13-26.
پاکزاد, مریم, علی اصغری, امیر, و ملازاده, امیر. (1401). اثر بخشی معنا درمانی بر استرس و شفقت بر خود و احساس تنهایی درزوجین.. رویکردی نو در علوم تربیتی, (), -.
پورحسین لزرجانی، زهرا؛ نویدی مقدم، مسعود(1400).«ارتباط تاب آوری و خودشفقت ورزی با سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر کلاچای»،دوماهنامه علمی- پژوهشی سلامت اجتاعی،بهمن و اسفند،دوره 9، شماره 1،صص 81-73.
پورعبدل، سعید(1398).« اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت بر بهبود بهزیستی اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص»، فصلنامه علمی-پژوهشی ناتوانی های یادگیری،دوره 9، شماره 1،پیاپی 32، صص52-32.
ترخان, مرتضی. (1390). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر افسردگی و پرخاشگری افراد وابسته به مواد. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی, 6(24), 19-38.
جوادی ارزنق ژیلا، خدابخشی کولایی آناهیتا.(1398). بررسی وضعیت شفقت به خود و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت در زنان مبتلا و غیرمبتلا به دیابت نوع دو. پژوهش های سلامت محور ۵ (۳) :۲۴۵-۲۳۵
چنانی، فاطمه ؛سلیمانی، مرضیه ؛ مهدی زاده، حدیث ؛ محمدیاری، مهتاب(1400).«افسردگی در دانش آموزان مقطع ابتدایی و راه های کاهش آن»،نخستین کنفرانس ملی آینده پژوهی، علوم تربیتی و روانشناسی،شیراز
حاجی سید جوادی، طاهره؛ رضوی، لیلا؛ باقری پناه، مریم و خروشی، مریم(1398). اثربخشی درمان متمرکز بر شفقت ورزی بر تنظیم شناختی هیجان مادران کودکان مبتلا به سرطان. پنجمین کنفرانس ملی نوآوری های اخیر در روانشناسی،کاربردها و توانمندسازی با محوریت روان درمانی.تهران.