مقاله و مبانی نظری امید به زندگی، شادکامی، تنظیم هیجانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در جانبازان ,

مقاله و مبانی نظری امید به زندگی، شادکامی، تنظیم هیجانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در جانبازان

در قالب word و در 62 صفحه و قابل ویرایش و منابع سال 1402

فهرست مطالب

1-2. مبانی نظری
1-1-2. جانبازان
2-1-2. امید به زندگی
1-2-1-2. متوسط امید به زندگی
2-2-1-2. نظریه‌های مرتبط با امید به زندگی
آلپورت
نظریه الیس
مازلو
اریکسون
3-2-1-2. ذهن‌آگاهی و امید به زندگی
2-1-3. شادکامی
1-3-1-2. تاریخچه شادکامی
2-3-1-2. سطوح شادکامی
3-3-1-2. شاخص‌ها و مولفه‌های شادکامی
4-3-1-2. تعیین کننده‌های شادکامی
5-3-1-2. عوامل مؤثر بر شادکامی
اوقات فراغت
ثروت و وضعیت اقتصادی
جنسیت
سن
6-3-1-2. فواید شادکامی
در رابطه با وضعیت اشتغال، افراد شاد:
در محدودۀ روابط اجتماعی، افراد شاد:
در مورد سلامت روانی، افراد شاد:
در زمینه سلامت فیزیکی، افراد شاد:
6-3-1-2. نظریه‌های شادکامی
دیدگاه لذت گرایی
نظریه داینر
نظریه آرگایل
نظریه فروید
نظریه الیس
نظریه فاوا
نظریه مزلو
نظریه گایزل
نظر سلیگمن
7-3-1-2. روش‌های افزایش شادکامی
2-1-4. تنظیم هیجانی
2-1-4-1. تاریخچه تنظیم هیجان
1-1-4-1-2. نظریه روان‌تحلیل‌گری
2-1-4-1-2. سنت استرس- مقابله
3-1-4-1-2. خودتنظیمی
2-1-4-2. راهبردهای تنظیم هیجان
2-1-5. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
1-5-1-2. فرایندهای اصلی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
گسلش شناختی
خود به عنوان زمینه
ارتباط با زمان حال
ارزش¬ها
عمل متعهدانه
2-5-1-2. هدف درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
2-5-1-2. آسیب شناسی روانی طبق درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
انعطاف ناپذیری روان¬شناختی
آمیختگی شناختی
اجتناب تجربه¬ای
آمیختگی
ارزشیابی
دلیل آوری
3-5-1-2. مکانیسم اثر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
2-2. پیشینه پژوهش
1-2-2. پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور
2-2-2. پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور
3-2. خلاصه و جمع‌بندی فصل
منابع
منابع داخلی
منابع خارجی

مقدمه
      این فصل در قالب سه بخش ارائه شده است؛ در بخش اول مبانی نظری شامل مطالبی پیرامون امید به زندگی، شادکامی، تنظیم هیجانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، در بخش دوم پیشینه پژوهش به تفکیک داخلی و خارجی و در نهایت خلاصه و جمع‌بندی فصل ارائه شده است.

1-2. مبانی نظری
1-1-2. جانبازان
    جنگ ایران و عراق حادثۀ مهمی در تاریخ زندگی مردم ایران است. ایـن واقعیـت اجتماعی، خسـارت‌هاي مادي، انسـانی و اجتماعی زیادي را به دنبال داشته است. به وجود آمدن آسیب‌هاي جسمی و روحی براي بسیاري از جوانان و مردم این مرز و بوم پیامد واقعی این جنگ است. تحقق چنین وضعیت‌هایی مسیر طبیعی زندگی افراد را دچار اختلال می‌کند و نیاز آنها را به برخی خدمات خاص بهداشتی، رفاهی و اجتماعی مضاعف می‌سازد (محمدخانی و همکاران، 1398).
    از جملـه خسارات جبران ناپذير جنگ، شهيد، مجروح و مفقود شدن جمع کثيري از بهترين اقشار مردم ایران بود. آسيب‌های روحي و رواني خانواده‌هاي اين عزيزان نيز خسارات جبران ناپذيري بود که به بدنه ملت وارد کرده و اثرات سوء آن نيز همچنان ادامه دارد. به عبارتی جنگ یکی از عوامل تاثیرگذار بر میزان شیوع، زمان شروع و سیر اختلالات روانی رفتاري است (موسیسی و کینیاندا، 2020). جانبازان نسبت به عموم افراد جامعه دچار مشکلات روانی و رفتاري بیشتر و حادتري هستند، تحقیقات نشان می‌دهد که تقریبا از هر چهار سربازي که از جنگ باز می‌گردند یک نفر دچار مشکلات شدید روانی است (کرامر، آیرز، میشکیند و نورم، 2011؛ بارنول، جورتیک، هورستر، واندپلاش و ولکر، 2012).
  طی هشت سال جنگ ایران و عراق، بیش از 200 هزار نفر کشته و بیش از 400 هزار نفر مجروح شدند و در حال حاضر هم بیش از 400 هزار نفر جانباز نخاعی، شیمیایی، روانی و دارای قطع عضو در ایران در قید حیات هستند (قهرمانی، قائدرحمت، صابری، قانعی قشلاق، دالوند و همکاران، 1401). بر اساس آمار سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان، این استان با تقدیم ۴۷ هزار و ۸۸۰ جانباز طلایه‌دار تعداد جانبازان در بین استان‌های کشور است که از این تعداد، ۶ هزار و ۷۰۰ نفر، جانباز بالای ۲۵ درصد و یک‌هزار و ۲۰ نفر، جانبازان ۷۰ درصدی هستند. شهرستان خمینی‌شهر نیز دارای 3 هزار و ۷۰۰ نفر است که با توجه به جمعیت این شهرستان، آمار بالایی را به خود اختصاص داده است.
    در ایران وجود هشت سال جنگ و استرس‌هاي ناشی از آن موجب گردیده، اختلالات روانی به عنوان مشکلی شایع در رزمندگان، جانبازان و خانواده‌هاي آنان مطرح گردد. مطالعات نشان می‌دهد که بازماندگان جنگ و خانواده‌هاي آنها مبتلا به طیف وسیعی از آسیب‌هاي روانی همچون اختلال استرس پس از حادثه، اختلالات خلقی و اضطرابی، پرخاشگري، تعارض و افسردگی هستند (اویسی فردویی و همکاران، 1400؛ رنارد و همکاران، 2021).
    در این بین، جانبازان دچار آسیب نخاعی در زمره گروه همواره در معرض خطر و آسیب‌پذیر هستند که از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. آسیب نخاعی از عوامل مهم اختلالات حسی، حرکتی، دستگاه ادراری و ترکیبی از این موارد است (اویسی فردویی و همکاران، 1400). با گذشت زمان جانبازان قطع نخاعی اعم از نخاعی گردنی و نخاعی از کمر در زمینه‌های مختلف فردی، اجتماعی و مسائل خانوادگی با دشواری و تنگناهای زیادی مواجه هستند (آزاد ارمکی، 1392).
    جانبازان قطع نخاعی یا ضایعات به دلیل محدودیت‌های شدید حرکتی که همواره آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد، نسبت به سایر جانبازان از جایگاه خاصی برخوردارند. ایران با داشتن مجروحان جنگی یکی از کشورهایی است که دارای بیشترین تعداد بیماران قطع نخاع در جهان است (اویسی فردویی و همکاران، 1400). این جانبازان در زمینه‌های مختلف فردی، اجتماعی و مسائل خانوادگی با دشواری و تنگناهای زیادی رو به رو می‌شوند (آزاد ارمکی، 2013) و فشار جسمانی و روانی ناشی از این مشکلات، وضعیت روانشناختی این گروه را به خطر می‌اندازد و امید به زندگی این گروه را کاهش می‌دهد (رنارد و همکاران، 2021؛ دوگان و همکاران، 2016).

2-1-2. امید به زندگی
      امروزه امید به زندگی و ناامیدی نسبت به آینده از مهمترین مقولات فرهنگی-اجتماعی به شمار می‌آید که می‌تواند در حرکت و پویایی یک جامعه به سمت پیشرفت و تعالی مؤثر باشد. امید به زندگی یکی از شاخص‌های اندازه گیری سلامت و بهداشت فرد و جامعه است که از عوامل متعددی ناشی می‌شود (بیرامی، هاشمی نصرت آبادی، پاک و جوربنیان، 1398). متخصصان بر این باورند که امید به زندگی مفهومی چند بعدی بوده و ابعاد آن را می‌توان با بازنگری این واژه از نظر علم واژه‌شناسی، روانشناسی، الهیات، فلسفه و جامعه شناسی کشف نمود (زارع زاده، علیوندی، طباطبایی و اقدسی، 1400). امید از ریشه لاتین spear به معنای امید داشتن گرفته شده و به صورت اسم و فعل بکار می‌رود. وقتی امید به صورت اسم باشد، معنای احساس فرد به یک امر واقع شدنی، امری که امید به آن معطوف است، عاملی که امید به آن وابسته است و منتظر چیزی بودن را می‌رساند. وقتی به صورت فعل باشد، طبق لغت‌نامه وبستر به عنوان اعتماد، توکل، چشم داشت همراه با انتظار یا اعتقاد به وقوع یک امر معنی می‌شود (میسو، 2013).
    در سال‌های اخیر روانشناسان، امید را نقطه قوت روان شناختی می‌دانند و معتقدند که امید هیجانی است که تخیل را به سمت موارد مثبت هدایت میکند (لیو، جوی، کامر و سابرامانیان، 2020). امید به ما انعطاف‌پذیری، نشاط و توانایی خالصی از ضرباتی را که زندگی بر ما تحمیل می‌کند، می‌دهد و باعث افزایش رضایت از زندگی می‌شود. امید بخش اساسی تکامل انسان است (زارع زاده و همکاران، 1400).
    در تئوری روانشناسی اریکسون، امید در اولین مرحله تکاملی انسان به عنوان نتیجه اعتماد در برابر عدم اعتماد مطرح می‌شود؛ بر این اساس، تشکیل امید و انتظار در دوران شیرخواری بنیان نهاده می‌شود و بر اساس اولین تجارب اعتماد و امنیت شکل می‌گیرد؛ به طوری که کیفیت تجارب اولیه منجر به ایجاد بعدی امید و یأس می‌شود (سولبرگ، توماس، یانگ، کاپهان، داسکی ویچ و همکاران، 2020).
    فروم معتقد است امید آمادگی برای لحظات واقع نشده است. به بیانی دیگر، امید نسبت به چیزی که وجود ندارد و یا نمیتواند وجود داشته باشد، هرگز پدید نمی‌آید. افراد امیدوار افرادی قوی‌تر بوده و برای کمک رسانی آماده‌اند و تمام علایم حیات را نشان می‌دهند، حیاتی که مملو از تولد و وقوع است (فرحی و خلعتبری، 2019).
  امید تجربه انسانی پیچیده است که باعث رهایی از رنج و معنادار شدن لحظات باقیمانده بیماران رو به مرگ میشود. با توجه به این امر که یکی از ویژگی‌های آدمی این است که با اتکا به امید و آینده زندگی می‌کند؛ لذا فردی که به آینده امید ندارد، محکوم به فناست. با از بین رفتن امید، اتکا درونی فرد از دست رفته و تجربه‌ی سقوط و پوسیدگی روحی و جمعی بسیار محتمل است. همچنین، امید رفتار شناختی آگاهانه‌ای است که به فرد انرژی داده؛ و منجر به عمل برای دستیابی به هدف، تبدیل بحران‌ها به فرصت و سبب تحریک سیستم انگیزشی فرد می‌شود. اشنایدر بنیانگذار نظریه امید و درمان مبتنی بر آن، امید را به‌عنوان سازه‌ای شامل دو مفهوم اینگونه تعریف می‌کند: توانایی طراحی گذرگاه‌هایی به سوی اهداف مطلوب به رغم موانع موجود و کارگزار یا عامل انگیزش لازم برای استفاده از این گذرگاه‌ها. در اصل، امید به جمع این دو مؤلفه اطلاق می‌شود. براساس این نوع مفهوم سازی، امید با هدف‌های ارزشی تقویت شده و با داشتن موانع چالش‌انگیز (ولی نه بر طرف نشدنی)، احتمال دستیابی به آن هدف‌ها را نزدیک می‌سازد. به زبان دیگر، زمانی‌که رسیدن به اهداف حتمی است، دیگر امید معنایی نخواهد داشت (سولبرگ و همکاران، 2020).
        ویسمن و هفلیک (2016) امید را به عنوان یک عامل مؤثر برای مقابله با موقعیت‌های چالش برانگیز تعریف می‌کنند که می‌تواند موجب تقویت اعتماد به نفس در افراد شود.

1-2-1-2. متوسط امید به زندگی
    افزایش چشمگیر متوسط امید به زندگی تعداد سال‌هایی که فرد انتظار دارد زندگی کند به انعطاف پذیری پیری زیستی کمک زیادی می‌کند. کاهش مستمر مرگ و میر کودکان علت اصلی امید به زندگی طولانی است. اما میزان مرگ و میر در بزرگسالان نیز کاهش یافته است؛ برای مثال بیماری قلبی که علت اصلی مرگ و میر بزرگسالان در ایالات متحده است در 30 سال گذشته تقریباً 50 درصد کاهش یافته است. اگر تمام علت‌های مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی را بتوان بر طرف کرد 12 سال به امید به زندگی افزوده می‌شود. تفاوت‌های گروهی در امید به زندگی از دخالت مشترک وراثت و محیط در پیری زیستی حکایت دارد. زنان به طور متوسط می‌توانند 4 تا 7 سال بیشتر از مردان امید به زندگی داشته باشد و این تفاوت جنسی تقریباً در همه فرهنگ‌ها یافت شده است. امتیاز زنان در امید به زندگی را می‌توان در چند گونه حیوانی از جمله موش‌ها و سگ‌ها یافت و گمان می‌رود که کروموزوم x در زن مسبب آن باشد. با این حال اوایل دهه 1970 در برخی از کشورهای صنعتی این اختلاف جنسیتی به علت کند شدن افزایش امید به زندگی در زنان در مقایسه با مردان از نظر عوامل مخاطره آمیز برای تندرستی است. عواملی همچون استرس محیط کار – سیگار کشیدن و مصرف الکل، طول عمر را می‌توان با کیفیت مراقبت بهداشتی، مسکن و خدمات اجتماعی که کشور فراهم می‌آورد پیش بینی کرد. در بین کشورهای دنیا ایالات متحده از نظر زندگی مقام نوزدهم را دارد. میانگین امید به زندگی در حال توسعه که فقر، سوء تغذیه، بیماری و برخوردهای مسلحانه در آن وجود دارد در حدود 50 سال گاهی کمتر است (پارسامهر، 1397).

2-2-1-2. نظریه‌های مرتبط با امید به زندگی
فروم
    به اعتقاد فروم تلاش برای سلامت عاطفی و بهبود،گرایش با استعدادی فطری، برای زندگانی بارور، و برای هماهنگی و عشق در نهاد همه‌ی ماست. تأثیرات ژرف و وسیع نیروها و عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی باید سبب تغییرات عظیمی در شخصیت آداست. نظریه‌ی شخصیت فروم دارای دو نظام فکری است که شخصیت انسان را شکل می‌دهد:
نیروهای اجتماعی که در دوران کودکی بر فرد تأثیر می‌گذارد.
عوامل تاریخی که در تحول بشر اثر می‌گذارد.
    شناخت ماهیت جامعه کلید درک شخصیت متغیر انسان است. فروم شخصیت انسان را بیشتر محصول فرهنگ می‌داند در نتیجه به اعتقاد وی سلامت روان بسته به این است که جامعه تا چه اندازه نیازهای اساسی افراد جامعه را برآورده است. نه اینکه فرد تا چه اندازه خود را با جامعه سازگار کرده است. می‌توان اینگونه استفاده کرد که احساس امیدواری و یا ناامیدی-در جهت تغییر دادن اوضاع خود-به عنوان بخشی از شخصیت انسان مثل جنبه‌های دیگر شخصیت انسان در دید فروم بسته به شرایط اجتماعی است. یعنی جامعه امیدوار، پرتلاش، دارای هدف و تلاشگری و رو به رشد، چنین شخصیت‌های فردی نیز می‌سازد از نظر فروم احساس خوشبختی، دلیل موفقیت شخص در هنر زیستن و بزرگترین توفیـق آدمی است (شولتز و شولتز، 1401). از نظر فروم انسان‌های امیدوار، قوی‌تر هستند و برای کمک‌رسانی آماده‌ترند و تمام علائم حیاتی را نشان می‌دهند. حیاتی که سرشار از تولد و وقوع است. وی بیان می‌کند که امید به زندگی عاملی ذاتی و باطنی شالوده زندگی و عامل پویا و دینامیک روان انسان است (بیرامی و همکاران، 1398).