مقاله و مبانی نظری و پیشینه پژوهش موسیقی درمانی ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه پژوهش موسیقی درمانی

در قالب word و در 22 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع سال 1402

فهرست مطالب
5-2- موسیقی درمانی 
1-5-2- تعریف موسیقی درمانی 
2-5-2- انواع موسیقی درمانی    
3-5-2- تاریخچه موسیقی درمانی 
4-5-2- استفاده از موسیقی درمانی 
5-5-2- سطوح کاربردی دیگر موسیقی درمانی 
6-5-2- شرایط اجرای موسیقی درمانی 
6-2- بخش پنجم: تحقیقات پژوهش 
1-6-2- تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع 
2-6-2- تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع    53

منابع فارسی

منابع لاتین

5-2-بخش چهارم: موسیقی درمانی
2-5-1- تعریف موسیقی درمانی
موسیقی درمانی استفاده منظم از موسیقي به منظور بروز و ایجاد تغییرات مثبت در علائم رفتاري و جسمی بوسیله کاهش ضربان قلب، تنفس، فشار خون، سطح متابولیسم، مصرف اکسیژن و سفتي عضلات است (نیکول و اسکاپ ،2017). موسیقی درمانی یک نوع استفاده نظام مند از موسیقی به منظور توانبخشی و بهداشت جسم و روان و دارای سه سطح است:
الف -سطح اول: در این سطح فرد نیازمند توانبخشی است و موسیقی درمانی جهت از بین بردن آثار به جا مانده از بیماری و تخلیه هیجانی و جلوگیری از استرس انجام می‌گردد.
ب- سطح دوم: در این سطح موسیقی به عنوان درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند درمان افسردگی بدون استفاده از داروی شیمیایی.
ج - سطح سوم: در این سطح موسیقی برای بهبود کیفیت زندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای نمونه میتوان از اثرات موسیقی درمانی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی (شاردا و همکاران، 2018) استفاده کرد.
موسیقی درمانی روشی است در جهت برخی اهداف درمانی با کمک موسیقی که می‌تواند مواردی از جمله تقویت و ساماندهی سلامت روحی و جسمی افراد را به دنبال داشته باشد(پنجه علی و بهراد، 1399). موسیقی درمانی برای بازیافت، نگهداری و تقویت سلامت جسمی و روحی و عاطفی استفاده می‌شود و از موسیقی درمانی می‌توان به تنهایی و یا همراه با درمان‌های دیگر استفاده نمود و موسیقی درمانگرها با تمام سطوح سنی از اطفال کم سن و سال گرفته تا افراد مسن کار می‌کنند (خانجانی وخاکنژاد، 1395).
موسیقی تقویت کننده‌ای مؤثر در ایجاد پاسخ های شفاهی، افزایش تماس چشمی، رشد آگاهی‌های محیطی و رفتارهای مناست اجتماعی، بهبود بخشیدن به کارگردانی زیروبمی صدا و افزایش حساسیت به تغییرات زیروبمی صدا، قویتر شدن حافظه شفاهی و یادآوری لغات بیشتر از فهرست خوانده شده، کاهش واکنش‌های اکولالی، کاهش رفتارهای کلیشه‌ای، سهولت درک مفاهیم، افزایش مهارت رمزگشایی هیجانات به خصوص رمزگشایی همراه با موسیقی زمینه با به کاربردن متن شعری خاص درباره هیجانات است (امانی و تقی نژاد، 1397). از سوی دیگر، با مروری بر تحقیقات گذشته این نکته روشن میشود که همواره از موسیقی درمانی به عنوان یک عامل درمانی برای بسیاری از اختلات روانشناسی استفاده می‌شده است. در این رابطه، نتایج پژوهشی که در مدرسه ای در بروکلین نیویورک انجام شد نشان داد در صورتی که موسیقی و هنرهای دیگر در جریان روند آموزش قرار گیرد تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر روی خواندن دانش آموزان خواهد داشت (شه پناه و همکاران، 1396).

2-5-2- انواع موسیقی درمانی
موسیقی به دلیل انرژی زایی، تحرک، امکان انتزاع زیاد و جاذبه ذاتی بسیار نافذ بوده و به طرز فوق‌العاده‌ای بشر را به خود جلب کرده است. انوان گوناگونی از موسیقی وجود دارد که هر کدام تاثیرات متفاوتی روی ذهن و جسم می‌گذارد که با توجه به این تاثیرات، از موسیقی می‌توان برای کارهای درمانی در حوزه مشاوره و روان‌درمانی استفاده کرد. در واقع موسیقی درمانی کاربرد درمانی موسیقی برای دستیابی به اهداف درمانی متناسب با نیازهای روانی، اجتماعی، هیجانی و معنوی بیمار تعریف شده است و مثل سایر درمان‌های آفرینشی به شیوه های مختلفی اجرا می‌شود و موسیقی درمانگرها به کمک موسیقی بیماران خود را تحریک یا آرام می‌کنند. براین اساس، موسیقی هایی چون آواز دسته جمعی، آهنگ های ملی و موسیقی رقص نیز کارکرد اجتماعی دارند. به طور کلی دو نوع موسیقی درمانی وجود دارد که با توجه به نوع فعالیت درمانجو، شامل فعال و غیرفعال می‌شود. موسیقی درمانی فعال شامل آواز خواندن، نواختن یا آهنگ سازی است و موسیقی درمانی غیرفعال شامل گوش دادن به موسیقی است (شه پناه و همکاران، 1396).

2-5-3- تاریخچه موسیقی درمانی
تاریخچه استفاده از موسیقی به عنوان روشی برای درمان به زمان ارسطو و افلاطون بازمی‌گردد. از آن زمان به بعد رگه هایی از استفاده از اصوات و آهنگ‌ها برای درمان بیماری‌های مختلف بکار رفته است. در سال 1944 اولین برنامه آموزش موسیقی درمانی در جهان در دانشگاه میشیگان آغاز شد. در سال 1950 انجمن موسیقی درمانی آغاز به کار کرد. در سال 1971 انجمن موسیقی درمانی آمریکا یا AAMT آغاز به کار کرد(احمدی، 1394). در سال 1985 فدراسیون جهانی موسیقی درمانی در سطح بین المللی بره ثبت رسید. از طرف دیگر، انجمن موسیقی درمانی ایران با هدف بالا بردن سطح آگاهی افراد از فرآیند موسیقی درمانی و فواید آن و با بردن امکانات تخصصی برای استفاده از این شیوه درمانی فعالیت خود را آغاز کرده است. موسیقی درمانی از سال 1982 از سوی سازمان بهداشت و درمان ملی انگلستان به عنوان تخصصی وابسته به رشته پزشکی تعیین شد و در سال 1999 به عنوان حرفه‌ای تثبیت شده در انگلستان به رسمیت شناخته شد. امروزه موسیقی درمانی در بیش از 50 کشور دیگر به عنوان یک حرفه و تخصص به ثبت رسیده است و فدراسیون جهانی موسیقی درمانی نیز با اهداف معرفي مفهوم کاربرد و رشد، تکامل و گسترش موسیقی درمانی و در خدمت کانون جهانی سلامت روان بنیان نهاده شده است. تاکنون نام بیش از 200 موسیقی درمانگر حرفه ای به ثبت رسیده است. بسیاری از آنها در خدمت خدمات درمانی دولتی، آموزش و پرورش و خدمات اجتماعي مشغول به کار هستند و بقیه نیز به طور مستقل کار مي‌کنند. علاوه بر این، انجمن موسیقی درمانگرهای حرفه ای تحت عنوان (APMT)، از جمله دیگر سازمان های مفیدی است که ارتباط بیمار را با یک موسیقی درمانگر که در منطقه جغرافیایي او زندگی می‌کند، برقرار می‌کند تا بیمار از توجه و مراقبت موسیقی درمانگر برخوردار شود (حاتمی و همکاران، 1394).
از سوی دیگر، بر اساس مطالعات، در یونان قدیم ارتباط نزدیکي بین موسیقي و شفا وجود داشت. این همبستگي به یکي از خدایان یونان به نام «آپولو» شخصیت و شکل داده است. آپولو هم خداي موسیقي و هم خداي طب بود. یونانیان معتقد بودند که امراض نتیجه عدم هارموني در وجود فرد است و موسیقي با قدرت روحي و اخلاقي خود می‌تواند با برگرداندن هارموني و نظم در بدن سلامتي را براي فرد مورد استفاده به ارمغان آورد. بنیاد موسیقی درمانی بر مبنای آگاهی از این نکته است که همه افراد در نهاد خود نسبت به موسیقی عکس‌العمل نشان مي‌دهند و این فطرت علیرغم نقص فیزیکي، ادراکی و احساسی در درون افراد باقی می‌ماند و همان است که مي‌تواند برقراری ارتباط بین بیمار و درمانگر را محقق کند. موسیقی درمانگر با اشاره به ریتمی که نبض انسان مي‌زند، ملودی کلام و نیز نوبت گیری در هنگام صحبت کردن و نیز تعامل صوتي بین مادر و جنین، آواهای موسیقایي را بنیاد شخصیت انسان می‌داند (شمس، 1399).

نمونه ای از پیشینه ها

رضایی و همکاران(1399) در پژوهشی با عنوان تاثیر موسیقی درمانی غیرفعال بر کیفیت زندگی سالمندان ساکن در آسایشگاه‌هاي سالمندان تهران(مقایسه موردي آسایشگاه‌هاي سالمندان استان تهران) نتیجه گرفتند که موسیقی درمانی بر کیفیت زندگی، سلامت محیط، روابط اجتماعی، سلامت جسمانی و سلامت ورانی سالمندان موثر بوده است.
انصاری نژاد‌و‌رستگار(1399) در پژوهشی با عنوان بررسی اثربخشی گوش دادن به موسیقی (موسیقی‌درمانی) بر سلامت روان در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال نتیجه گرفتند که تفاوت معنادار بین میانگین نمرات دو گروه در پس آزمون‌های کلی و در ابعاد خرده مقیاس‌های مطرح شده در این پژوهش بود موسیقی درمانی به طور معناداری میزان سلامت‌روان گروه آزمایش را درمقایسه با گروه کنترل افزایش داده است ‌نتیجه ‌آنکه اثربخشی موسیقی درمانی بر تمامی‌ خرده مقیاس‌های مورد نظر پرسشنامۀ سلامت‌ روان گلدبرگ شامل: کارکرد اجتماعی، نشانه‌های جسمانی، اضطراب و افسردگی با اطمینان مورد تایید قرار گرفت.
استوار (1397) در پژوهشی تحت عنوان اثربخشی آموزش مدیریت رفتاری مادران بر سلامت روان مادران و نشانگان اختلال نارسایی توجه / بیشفعالی در کودکان به این موارد دست یافتند: اجرای برنامهی آموزشی منجر به افزایش معنادار سلامت روان مادران گروه آزمایش در مقایسه با مادران گروه کنترل شده است. همچنین برنامهی آموزشی منجر به کاهش نشانگان اختلال نارسایی توجه / بیشفعالی شده است. در نتیجه برنامهی مدیریت رفتاری کودکان در ارتقاء سلامت روان مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نارسایی توجه / بیشفعالی موثر است.

یی‌چو و همکاران(2019) در پژوهشی تحت عنوان اثربخشی موسیقی درمانی برای افراد مبتلا به سندرم رت و خانواده‌های آنها پرداختند. نتایج نشان داد برنامه موسیقی درمانی 24 هفته‌ای در بهبود تعامل اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی، تماس چشمی، عملکرد دست و کاهش دفعات تشنج در بیماران RTT موثر بود. علاوه بر این، موسیقی درمانی در کاهش استرس والدین موثر بود، که ممکن است به ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی کمک کند تا استراتژی‌های مداخله زودهنگامی را آغاز کنند که می‌تواند از استرس والدین جلوگیری کند و خطر افسردگی را کاهش دهد.
لاگاس و همکاران(2019) در پژوهشی تحت عنوان ارزیابی تاثیر موسیقی درمانی بر حسی و توجه در کودکان مبتلا به اوتیسم: یک مطالعه آزمایشی و امکان سنجی دریافت پیکان دسترسی پرداختند. نتایج نشان داد میزان رضایت و تکمیل برای کودکانی که معیارهای مطالعه را داشتند 100٪ بود. معیارهای امکان سنجی نشان داد که معیارهای پاسخگویی مغز می‌تواند برای تعیین تفاوت‌های توجه بین کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان معمولی استفاده شود. داده‌های پیامد اولیه برای پاسخ‌ها و رفتار مغز، روندهای مثبتی را برای تأثیر موسیقی درمانی بر مهارت‌های توجه انتخابی نشان داد.

قسمتی از منابع::

آریانی پور، معصومه و ارشدی، فرشیا و تدین طهماسبی، مریم.(1400). اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT) در افسردگی و سلامت روان مادران دارای کودک بیش فعال، اولین همایش ملی روان درمانی ایران، اردبیل.
احمدی، م. (1399). اثربخشی موسیقیدرمانی بر خستگی مزمن و سلامت روان در مادران کودکان عقبمانده ذهنی شهر ایلام. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام.
احمدی، صادق .(1394). تاثیر مو سیقی درمانی بر سازگاری و میزان یادگیری کودکان اوتیسم شهراصفهان. مقاله چاپ شده در در مجموعه مقالات اولین همایش ملی علمی پژوهشی روان شناسی، علوم تربیتی و آسیب شناسی جامعه، 10 شهریور، اصفهان، ایران
اروند، ژینوس. سخایی، اشرف. جدیدی، هوشنگ.(1396). اثربخشی موسیقی درمانی بر اضطراب و اسهال زنان مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر. نشریه علوم پزشکی تهران جنوب. 27()3؛ 1-11.
استالارد، پل. (2002). درمان شناختی -رفتاری با کودکان و نوجوانان. ترجمه حمید علیزاده، علیرضا روحی و علی محمد گودرزی، (1389) تهران: نشر دانژه.
انصاری نژاد، نصرالله؛ رستگار، شیرین.(1399). اثربخشی گوش دادن به موسیقی (موسیقی‌درمانی) بر سلامت روان در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال. فصلنامه ایده‌های نوین روانشناسی. ۴(۸): ۱-۹
انجمن روانپزشکی آمریکا.(1393). راهنمای تشخیص آماری اختلالات روانی نسخه پنجم(DSM-5). ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان. صفحات 123-220(تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2013).
اکبرپور زنگلانی محمد باقر، خدایاری شوطی سعید، ملک زاده اصغر.(1395). بررسی رابطه بین سلامت روانی و انگیزش پیشرفت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز. راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی. ۳ (۲) :۱۴-۲۴
ایران مهر، مسلم؛ شفیع آبادی، عبدالله و نعیمی، ابراهیم.(1397). بررسی کیفی آسیب شناسی شبکه های اجتماعی مجازی بر سلامت روان دانش آموزان (از دیدگاه مشاوران مدارس). فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 11 (33)، 43-72
بخشی سورشجانی، لیلا. (1397). بررسی اثربخشی آموزش مادر بر کاهش اختلال نارسایی توجه / بیشفعالی در کودک و افسردگی مادر. نشریه پژوهش پرستاری ایران، 13(2)، 25-32.
برجیس، مریم؛ حکیمجوادی، منصور؛ طاهر، محبوبه؛ غلامعلی لواسانی، مسعود؛ خانزاده، عباسعلی. حسین. (1396). مقایسهی میزان نگرانی، امید و معنای زندگی در مادران کودکان مبتلا به اوتیسم، ناشنوایی و ناتوانی یادگیری.م مجله ناتوانیهای یادگیری، 3(1)، 6-27.
بهبهانی، سرور. کریمی، محمد.(1396). موسیقی‌درمانی. نشریه مهندسی پزشکی. (170).
بهرامی احسان، هادی؛ رضاپور میرصالح، یاسر. (1397). رابطهی بین سبکهای مقابلهای، جهتگیری مذهبی و ابعاد شخصیتی و سلامت روان در مادران کودکان عقبماندهی ذهنی. پژوهش در کودکان استثنایی، 10(3)، 245-258.
بهزادی، بهناز؛ سروقد، سیروس؛ سامانی، سیامک.(1390). تحلیل عامل تأییدی بر نسخه فارسی مقیاس پیوند واهدینی پارکر. روش‌ها و مدل‌هاي روان شناختی، سال 2، شماره 6، زمستان 1390، صص 81-98
پناهیفر، ر. (1399). اثربخشی بازی جدی موسیقیایی رایانهای در کودکان دارای اختلال نقصتوجه/ بیشفعالی. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
پنجه علی، فاطمه و بهراد، مژگان (1399). اثربخشی موسیقی درمانی بر کارکردهای اجرایی (کنترل هیجانی و انتقال توجه) کودکان کم توان ذهنی تربیت پذیر، ششمین همایش ملی علمی پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی، شیروان.
تربتی، س.؛ اجللوییان، م.؛ ربیعی، س. (1394). تعیین اثر موسیقیدرمانی بر کاهش استرس و اضطراب مادران در کودکان کاشت حلزونی شنوائی. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 19(3)، 33-39.