مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD) ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)

در قالب word و در 28 صفحه و قابل ویرایش دارای منابع 2023 و 1403

فهرست مطالب::

2-1- مقدمه
2-2- اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی
  2-2-1- مفهوم اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)
  2-2-2- علائم کمبود توجه/ بیش‌فعالی
  2-2-3- انواع بیش‌فعالی
  2-2-4- علت بیش فعالی
  2-2-5- شیوع
  2-2-6- چه مشکلاتی به اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی ربط دارند؟
  2-2-7- جنسیت
  2-2-8- نقش اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در عملکرد اجتماعی کودکان با این اختلال
  2-2-9- بهداشت روانی در خانواده و کودکان کمبود توجه/ بیش فعال
2-7- پیشینه پژوهش
پیشینه تحقیق خارجی
پیشینه تحقیق داخلی
منابع

2-2- اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی
2-2-1- مفهوم اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی (ADHD)
اختلال عصبی رشدی کمبود توجه/ بیش‌فعالی با شیوع ۶ درصدی در جهان و 5/٣-٩/۴ درصد در ایران شایع‌ترین اختلال عصبی تحولی در بین کودکان است که قبل از ٧ ‌سالگی با عدم توجه و تکانشگری مشخص می‌شود (کلمبو و همکاران ،2019). اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی به‌ صورت الگویی از کمبود توجه/ بیش‌فعالی شدید یا بی‌توجهی مداوم با تکرارشوندگی بیشتر نسبت به کودکان همان سطح رشدی تعریف شده است. این اختلال به ‌صورت الگوی پایدار کمبود توجه یا رفتارهای فعال و تکانه‌ای توصیف می‌شود و نوعی اختلال چند عاملی بوده که سبب‌شناسی دقیق آن ناشناخته است. برای تشخیص اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در کودک براساس پنجمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی انجمن روان پزشکان آمریکا، باید حداقل ۶ مورد از نشانه‌های بی‌توجهی یا بیش‌فعالی/ تکانشگری تا سن ۱۲‌سالگی خود را نشان دهند و به ‌صورت تظاهر مرکب، تظاهر عمدتاً بی‌توجه و تظاهر عمدتاً بیش‌فعال/ تکانشی تعریف شده‌ است. همچنین باید دست کم به مدت ۶ ماه پیاپی علائمی چون فعالیت و تحرک بیش‌از‌حد معمول، حواسپرتی مداوم و نداشتن تمرکز روی کاری ثابت، بی‌توجهی، پریشانی، اضطراب، جنب‌و‌جوش زیاد و تکانشی و نسنجیده عمل کردن را در موقعیت‌های متفاوت مانند خانه، مدرسه و ارتباط با همسالان در کودک مشاهده کرد؛ به این صورت که کودک در خانه از والدین خود پیروی نکرده و تکانشی عمل می‌کند و دچار بی‌ثباتی هیجانی است و تحریک‌پذیر است (امین نسب و همکاران، ١٣٩٧). برخی پژوهشگران معتقدند مهارت نگهداری و حفظ توجه کودکان با اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در حین رمزگشایی تکالیف دیداری تغییری نمی‌کند، بلکه این عملکرد آنها در حافظه خصوصاً حافظه تاخیری است که کاهش می‌یابد (ناریموتو و همکاران، ٢٠١٣). سرعت زیاد پاسخدهی به همراه بی‌توجهی غالب کودکان با اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی سبب خواهد شد آنها در تکالیف دیداری/ فضایی مانند چرخش نیز نواقص عمده‌ای داشته باشند و مغز فرصت پردازش دیداری موثر را نداشته باشد و ما پاسخ‌های غیرمعمول بیشتری را در این گروه از کودکان مشاهده کنیم (باکس هورن و همکاران ،2020). در صورت عدم توجه به تشخیص و درمان این اختلال که متاسفانه رو به فزونی است، مشکلات سازگاری تحصیلی، مشکلات سلوک، پرخاشگری و مانند این‌ها را به‌دنبال خواهد داشت؛ بطوریکه در بزرگسالی با مشکلات متعددی در زمینه‌های شغلی، خانوادگی و درگیری با قانون همراه خواهند بود. سازگاری اجتماعی بعنوان مهمترین نشانه سلامت روان، از مباحثی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و به‌ویژه مربیان را به خود جلب کرده است. کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در ارتباطات اجتماعی با همسالان خود مشکل داشته و منزوی می‌شوند، در مدرسه قادر به انجام تکلیف نبوده و نیازمند توجه بیشتر از سوی معلمان هستند. این آسیب آنقدر فراگیر و غیرقابل تحمل می‌شود که تاثیر منفی بر سازگاری‌های اجتماعی بعدی می‌گذارد (امین نسب و همکاران، ١٣٩٧).
2-2-2- علائم کمبود توجه/ بیش‌فعالی
اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی یک اختلال عصب رشدی است که در سنین پایین بروز می‌کند و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد و این پتانسیل را دارد تا روی کارکردهای رفتاری و اجتماعی هیجانی تاثیربگذارد (نیگ و بارکلی، ۲۰۱۴). نشانه‌های بیش‌فعالی/ تکانشگری در سنین ۳-۴ ‌سالگی بروز می‌کنند. اگرچه این نشانه‌ها باعث استرس والدین می‌شوند اما کودکان معمولا تا زمانی که وارد مدرسه نشوند به متخصصان سلامت روان یا متخصص اطفال ارجاع داده نمی‌شوند. بین سنین ۵-۸ ‌سالگی مشکلات در کمبود توجه معمولا افزایش می‌یابند و منجر به تشخیص اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی و شرایط ترکیبی می‌شوند (ویلکات، ۲۰۱۲). در سن بین ۸-۱۲ ‌سالگی برخی کودکان نشانه‌های غالب کمبود توجه را نشان می‌دهند. این کودکان بیشتر دختر هستند و معمولا سابقه بیش‌فعالی/ تکانشگری را در اوایل کودکی نشان نمی‌دهند. اغلب این کودکان به خاطر مشکلات درسی به متخصصان ارجاع داده می‌شوند و تشخیص اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی از نوع غالب کمبود توجه را نشان می‌دهند. پسران و دختران سن مدرسه با این اختلال در خطر مشکلات رفتاری و اجتماعی بالایی قرار دارند. این مشکلات عبارتند از: پیشرفت پایین تحصیلی، مشکلات رفتاری در مدرسه، طرد همسالان، رفتار بی‌اعتنایی نسبت به والدین، مشکلات سلوک و سوءمصرف مواد در نوجوانی. بین ۵۰-۸۰ درصد کودکان کمبود توجه/ بیش‌فعال معیار تشخیصی این اختلال را تا نوجوانی دارند. نشانه‌های آشکار بیش‌فعالی با احساسات ذهنی و شخصی بی‌قراری جایگزین می‌شوند. اما با ‌این ‌وجود این کودکان به تجربه مشکلات معنادار در تکانشگری ادامه می‌دهند که در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی ضعیف نشان داده می‌شوند.

پیشینه تحقیق

آریاس و همکاران (2023) در تحقیقی که با عنوان ارتباط بین اختلالات خواب و اختلال کمبود توجه با بیش‌فعالی در کودکان و نوجوانان: یک مرور سیستماتیک انجام دادند، دریافتند که کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی مشکلات خواب دارند، که ممکن است باعث تشدید یا علت کلینیک بیش‌فعالی شود و بر کیفیت زندگی کودکان و خانواده‌های آنها تاثیر بگذارد. بررسی اولیه و رویکرد به موقع می‌تواند به کاهش شدت نشانگان بیش‌فعالی کمک کند.

هاموری و همکاران (٢٠٢٣) در تحقیقی که با عنوان نوجوانان ADHD و پاسخگویی به پاداش الکترو- فیزیولوژیکی : یک رویکرد یادگیری ماشینی برای ارزیابی دقت طبقه بندی و پیش آگهی انجام دادند، دریافتند که نشانگر‌های زیستی بیش‌فعالی می‌توانند میزان دامنه این اختلال را مورد سنجش و تشخیص قراردهند. برای این منظور می‌توان از تجزیه‌و‌تحلیل ماشین‌بردار استفاده کرد. این ‌رویکرد می‌تواند قدرت تشخیص بالاتری برای بیش‌فعالی ارایه دهد. از طرف دیگر این محققین اثبات کردند مصرف همزمان الکل و ماری جوانا می‌تواند به بیش‌ فعالی منجر شود. این موضوع به ‌صورت قابل توجهی مورد اثبات قرار‌گرفته است. ممکن است سندروم‌های ناشناخته به بیش ‌فعالی منجر شوند. شناسایی و مداخله زود هنگام و همچنین تخمین پیش‌آگهی کلیدی است که می‌تواند به تشخیص زود هنگام بیش‌فعالی منجر شود. درک بالینی از این اختلال بر تشخیص زود هنگام آن اثرگذار است. استعداد ژنتیکی از گزینه‌هایی است که می‌تواند بر میزان درگیر شدن با بیش‌فعالی اثرگذار باشد.

سپهری نسب و همکاران (1401) در تحقیقی که با عنوان مدل‌یابی علّی نشانه‌های کمبود توجه/ بیش‌فعالی کودکان برمبنای ویژگی‌های شخصیتی منش و تکانشگری مادران: نقش واسطه‌ای سبک‌های انجام دادند، دریافتند که صفات شخصیتی منش و تکانشگری مادران با نشانه‌های کمبود توجه/ بیش‌فعالی کودکان رابطه معنادار دارد. بنا بر نتایج یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که برخی از ویژگی‌های آسیب‌زای مادران می‌توانند نشانه ‌های کمبود توجه/ بیش‌فعالی کودکان را پیش‌بینی کنند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن بودند که در درمان کودکان مبتلا به کمبود توجه/ بیش‌فعالی، توجه به ویژگی‌های شخصیتی و سبک فرزندپروری والدین می‌تواند در روند درمان اثرگذار باشد.

منابع فارسي
- آشوری، م.، افروز، غ. ه. ا.، ارجمندنیا، ع. ع.، پورمحمدتجریشی، م.، غباری ‌بناب، ب. و جلیل آبکنار، س. س. (١٣٩٨). انطباق آموزش برنامه فرزندپروری مثبت براساس ارزش‌های فرهنگی و ارزیابی اثربخشی آن بر سلامت روانی و تعامل مادر با کودکان کندگام، تحقیق و سلامت، ٩ (۴)، ٢٨۴-٢٩٣.
http://jrh.gmu.ac.ir/article-1-996-en.html
- ابراهیمی، ف. و طاهر، م. (١٣٩٧). تاثیر آموزش مهارت‌های خودتنظیمی بر مهارت‌های اجتماعی و کارکردهای اجرایی کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به کم‌توانی ذهنی خفیف، فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، ٣٢ (٨)، ١٢۵-١٠١. https://doi.org/10.22054/jpe.2019.36937.1883
- استوار، ص. (١٣٩٧). اثربخشی آموزش مدیریت رفتار کودکان به مادران بر سلامت روان مادران و نشانگان اختلال کمبود توجه / بیش‌فعالی در کودکان، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، ٣۴ (٩)، ٣٣-١.
20.1001.1.22285516.1397.9.34.2.8
- اسفندی، ف. (١۴٠٠). نقش اختلال بیش‌فعالی کودکان در ارتکاب جرم در دوران بزرگسالی، مجله حقوق کودک، ٩ (٣)، .۴٩-۵٩. http://childrightsjournal.ir/article-1-30-fa.html
- امیری، م.، ابراهیمی، ل. و معراجی فر، ل. (١٣٩٩). تاثیر آموزش والدگری مبتنی بر ذهن‌آگاهی به مادران کودکان با اختلال نارسایی ‌توجه / بیش‌فعالی بر بهبود مشکلات درونی شده مادران و کاهش رفتار‌های برونی‌سازی شده فرزندانشان، فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی، ٩ (٣)، ٤٩-٦١.
https://sid.ir/paper/385408/fa
- امین نسب، و.، حاتمی، ح. و بنی‌جمالی، ش. (١٣٩٧). اثربخشی آموزش بازی‌های ادراکی / حرکتی بر سازگاری اجتماعی، تبحر حرکتی و کاهش نشانگان اختلال کمبود ‌توجه/ بیش‌فعالی در کودکان ۵ و ٦ ‌ساله پیش‌دبستانی، مجله علوم روان‌شناختی زمستان (اسفند)، ٧٢ (١٧)، ٨٨٣-٨٩٢.
http://psychologicalscience.ir/article-1-326-fa.html
- باباحاجی، م.، طیبی، ع.، عبادی، ع.، عسگری، ش.، ابراهیمی، م. و شرفی، ف. (۱۳۹۳). بررسی تاثیر تمرینات هاتایوگا بر کیفیت خواب بیماران همودیالیزی، مجله پژوهش پرستاری، 9 (3)، 1-9.