مقاله و مبانی نظری اکتساب تکنولوژی و مزیت رقابتی ,

مبانی نظری و پیشینه تحقیق اکتساب تکنولوژی و مزیت رقابتی

در قالب WORD و در 54 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب

فصل دوم    9
2-1- مقدمه    10
2-2- مفهوم تکنولوژي    10
2-3- طبقه بندی تکنولوژی    12
2-4- عناصر اصلي تکنولوژي    13
2-5- مديريت تکنولوژي    14
2-6- تکنولوژي و مزيت رقابتي    16
2-6-1- ابعاد مزيت رقابتي    17
2-7- اکتساب تکنولوژي    18
2-7-1- انتقال تکنولوژي    21
2-7-2- انواع شيوه هاي اکتساب تکنولوژي    24
2-7-3- مدل‌های اکتساب تکنولوژي    30
2-8- مروري بر تحقيقات گذشته    41
2-8-1- جايگاه اکتساب تکنولوژي در مطالعات صورت پذيرفته    41
2-8-2- سابقه تحقيقات و مطالعات انجام گرفته    42
2-8-3- معيارهاي تاثيرگذار بر شيوه هاي اکتساب تکنولوژي    53

منابع

2-1- مقدمه:
امروزه تکنولوژی و به کارگیری آن به یکی از عوامل رشد و پیشرفت در جوامع بشری (اعرابی ومنتی، 1389) و کلید رقابت در دنياي کار و تجارت و لازمه رشد سازمان‌ها و ملت‌هاست. نوآوری و تغییرات تکنولوژیک در سازمان‌های پیشرو، بسیار سریع اتفاق می‌افتند و باعث تغییر در محیط رقابتی می‌شود(رناسی و همکاران، 1388). ارائه‌ی کالا و خدمات متفاوت به بازار، تحولات تکنولوژي، تغيير در شیوه‌ی برنامه ريزي، اجراء کنترل و ارزيابي تغييرات تکنيکي، هريک فرصتي براي افزايش توانایی‌ها، رقابت پذيري و رشد صنايع محسوب می‌شود.. به اين ترتيب، تکنولوژي به کارگيري و بهره مندي مناسب از آن همواره، بهترين زمینه‌ی ايجاد منافع اجتماعي- اقتصادي به شمار می‌آید. امروزه، ضرورت اين امر با وجود تئوری‌هایی بيش از پيش نمايان است که امکان رشد و بهبود مستمر را برپايه توسعه‌ی تکنولوژي استوار می‌دانند.
بنابراين استراتژی‌ها، تصميم گیری‌ها و اقدامات يک سازمان يا شرکت براي اکتساب، تطابق و توسعه تکنولوژيکي يک سازمان، هسته فرايند توسعه اقتصادي- اجتماعي آن شرکت را تشکيل می‌دهد. چنان چه سازماني بتواند اين فرايند را نظاممند هدايت کند، بدون شک، زمینه‌ی موفقيت و توسعه مداوم را براي خود فراهم می‌سازد و می‌تواند در بازار رقابتي و پرتلاطم دنياي امروزي به بقا اميدوار باشد (انصاري و زارع، 1388). بنابراین در این بخش به تعریفی جامع از مفهوم تکنولوژی و مدیرت آن و استراتژی‌های اکتساب تکنولوژی خواهیم پرداخت.
2-2- مفهوم تکنولوژي
واژه تکنولوژي مرکب از دو واژه يوناني Techne به معني مهارت و هنر و logy به مفهوم تعقل و تدبير انديشي است که در ادبيات رشته مديريت تکنولوژي، تعاريف بسيار متنوعي براي آن بيان شده است(خلیل، 1387). طارق خلیل رئیس انجمن بین المللی مدیریت تکنولوژی، در کتاب مدیریت تکنولوژی خود، مفهوم تکنولوژی را چنین بیان می‌کند:" تکنولوژی را می‌توان کلیه دانش‌ها، فرایندها، ابزارها، روش‌ها و سیستم‌های به کار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات تعریف کرد. در بیانی ساده تر، تکنولوژی روش انجام کار وابزاری است که توسط آن به اهداف خود نایل می‌شویم."
از ديدگاه عامه مردم، اغلب تکنولوژي در معنا و مفهوم سخت افزاري خود (يعني ماشين آلات، رايانه و حتي وسايل بسيار پيشرفته ارتباطي و الکترونيکي) به کار می‌رود. حال آن که مفهوم تکنولوژي بسيار فراتر از ماشين آلات و ابزار صرف است. در واقع در کنار مشخصات سخت افزاري، تکنولوژي داراي اجزاي نرم افزاري و مهارت‌های انساني و دانشي نيز است که روز به روز بر ابعاد و پیچیدگی‌های اين جز از تکنولوژي افزوده می‌شود (خواجه نصيري، 1387).
تعريف جامع ديگري از تکنولوژي را آلبتي ارايه داده است: مجموعه اي متشکل از اطلاعات، ابزارها و تکنیک‌هایی که از علم و تجربه عملي نشات گرفته‌اند و در توسعه، طراحي، توليد و به کارگيري محصولات، فرايندها، سیستم‌ها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند (قاضي نوري و مهديخاني، 1384).
تعاريف ديگري نيز از تکنولوژي جهت درک بهتر آن در زير ارائه می‌گردد:

•    تکنولوژي عبارت است از کاربرد خلاق دانش، مفاهيم و تجارب لازم براي طراحي و ساخت محصولات داراي کيفيت (شوراي آموزش ملي انگلستان )
•    جندرون در سال 1977 تکنولوژی را را چنین تعریف می‌کند: "تکنولوژی هر گونه دانش کاربردی، سیستماتیک مبنی بر تجربه و یا تئوری که در روش‌ها و مهارت‌های تولید، سازمان‌ها و ماشین آلات به کار رفته است."(حاجی غلام سریزدی و به ورقانی،1390)
•    بر اساس تعریف یونیدو " تکنولوژی عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویه های منظم و جهت دار یا به عبارت دیگر کاربرد علوم در صنایع، استفاده از دانش روز در تولید کالا یا خدمات با استفاده از شیوه های تدوین شده و استاندارد است."
•    تکنولوژي عبارت است از هرچيزي که تجربه علمي يا دانش فرد را افزايش دهد (خواجه نصيري، 1387).
•    تکنولوژي عبارت است از ترکيب فنوني که براي توليد يک خروجي مورد نيازند (خواجه نصيري، 1387).
•    شون، تکنولوژي را هر ابزار يا روش، محصول، فرايند، تجهيزات فيزيکي و يا روش‌های انجام يا ساخت می‌داند که به وسيله آن قابلیت‌های بشري توسعه می‌یابد (خواجه نصيري، 1387).
•    تکنولوژي، کاربرد مستقيم اصول، قوانين و آگاهی‌های علمي در زندگي بشر و يا فرايند توليد است. بنابراين می‌توان گفت که تکنولوژي به شناخت چگونگي مربوط می‌شود، در حاليکه علم بر شناخت چراها متمرکز است (عزيزي و همکاران، 1386).
•    تکنولوژي يعني دانش مربوط به فعالیت‌های علمي و صنعتي مشتمل بر طراحي، طرزکار، طرز ساخت، طرز تهيه و نگهداري و استفاده از وسايل، ابزار و ماشين آلات (عزيزي و همکاران،1386).
•    تکنيک در برابر تکنولوژي: تکنيک به معناي ترکيبي از عمليات قابل استفاده در توليد يک کالاي معين بوده، در حالي که تکنولوژي به معناي توانايي ايجاد و انتخاب تکنیک‌های مختلف و کاربرد و تکميل احتمالي آن‌ها است. تکنيک در پايين دست تکنولوژي قرار دارد (خواجه نصيري،1387).
2-3- طبقه بندی تکنولوژی
به اعتقاد لال انواع تکنولوژی‌ها عبارتند از (لال، 2000):
1.    تکنولوژی منبع گر ا: محصولات این نوع تکنولوژی ساده و کاربر هستند، نظیر تولید مواد غذایی ساده و چرب. هرچند بخش‌هایی از آن می‌تواند سرمایه بر باشند یا احتیاج به تکنولوژی و مهارت‌های پیشرفته داشته باشند، مانند پالایش نفت یا تولید مدرن مواد غذایی. مزیت رقابتی این نوع محصولات از وجود منابع طبیعی محلی یا موجود در یک کشور ناشی می‌شود.
2.    تکنولوژی ساده : در این نوع تمنولوژی محصولات با تکنولوژی با ثبات تولید می‌شوند. تکنولوژی در در جه اول در درون تجهیزات سرمایه ای قرار دارند. بخشی از این محصولات احتیاج به مهارت‌های کاری نسبتاً ساده دارند. بسیاری از محصولاتی که مبادله می‌شوند یکسان هستند و رقابت روی قیمت آن‌ها است. برای این گونه محصولات هزینه نیروی انسانی عامل مهمی در ایجاد مزیت رقابتی ست. مقیاس اقتصادی و موانع ورود این گونه محصولات معمولاً پایین اسن. بازار این گونه محصولات به ارامی رشد می‌کند و تقاضای آن‌ها کشش درآمدی کمتر از یک دارد. باید به این نکته توجه کرد که این محصولات بیشتر مورد توجه کشور های در حال توسعه هستند که با استفاده از تکنولوژی ساده تولید می‌شوند و مزیت رقابتی آن‌ها قیمت است نه کیفیت.
3.    تکنولوژی متوسط : محصولات این نوع فرایند بخش اعظم فعالیت‌های صنعتی در اقتصاد پیشرفته را تشکیل می‌دهد. این محصولات احتیاج به سطح نسبتاً بالای تحقیق و توسعه، مهارت‌های پیشرفته و دوره یادگیری طولانی دارند. زیر گروهی از این محصولات که در رشته مهندسی و خودرو سازی قرار دارند احتیاج به ارتباط قوی در بین بنگاه های مختلف دارد تا کارایی لازم را پیا کند.
4.    تکنولوژی‌های پیشرفته : این دسته از محصولات احیاج به تکنولوژی پیشرفته و سریع التغییر، هزینه تحقیق و توسعه زیاد و تاکید فراوان بر طراحی محصول جدید دارد. این دسته از محصولات به زیر ساخت‌های مکفی تکنولوژی، نیروی انسانی بسیار متخصص و ارتباط قوی بین بنگاه‌ها از یک سو و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی از سوی دیگر دارند.
شرکت‌های دارای تکنولوژی پیشرفته عموماً جدیدترین فنون را بکار برده و از نظر منابع قابل سنجش، سهم قابل توجهی از سرمایه خود را به تحقیق و توسعه، استخدام مهندسین و کارکنان فنی اختصاص می‌دهند. در عین حال تکنولوژی برتر به سمت سادگی در کاررد. حداقل کردن مهارت‌های انسانی در استغاده از ابزار، امکانات و محصولات پیش می‌رود. در جایی دیگر برای صنایع High Tech سه وجه 1) ایجاد مزیت رقابتی، 2) وجود ابزار های اتوماتیک و 3) قطعات الکترونیکی در نظر گرفته شده است و آن را مترادف تغییر می‌دانند. اغلب محصولات تکنولوژی پیشرفته بسیار سریع‌تر از دیگر گروه‌ها رشد می‌کنند که این افزایش از نفوذ محصولات این صنایع و کاربردهایشان در دیگر صنایع بوده است.
2-4- عناصر اصلي تکنولوژي
تکنولوژي از چهار عنصر اصلي تشکيل شده است. به دليل اينکه فهم اين عناصر به درک وسيع و فراگير تکنولوژي کمک فراواني می‌کند در ذيل به شرح مختصر هر يک از اين عناصر پرداخته می‌شود (خليل، 1386، زلني، 1987):
فن افزار (سخت افزار) : در برگيرنده مجموعه اي از ابزارها، ماشين آلات، تاسيسات و تسهيلات فيزيکي است. سرعت رشد و پيشرفت فن افزار از عناصر ديگر تکنولوژي بيشتر است به همين دليل اغلب اوقات سه عنصر ديگر نمی‌تواند پاسخگوي رشد شتابان فن افزار باشد.
در بسياري از کشورهاي در حال توسعه، تکنولوژي مترادف با فن افزار بوده است، به همين دليل در زمينه انتقال تکنولوژي، آن‌ها تاکيد وافر بر دريافت ماشين آلات و تجهيزات دارند و از توسعه سه عنصر ديگر غفلت ورزیده‌اند.
انسان افزار: آن بخش از تکنولوژي که در انسان‌ها تجلي يافته است انسان افزار ناميده می‌شود و در برگيرنده خرد، نبوغ، تجارت، مهارت‌ها، ابتکار و انگيزه هاي انسان است. کشورهاي در حال توسعه که اغلب وارد کننده تکنولوژي هستند به انسان افزاري نياز دارند که به آن‌ها در انتخاب صحيح، انطباق، اصلاح، جذب و توسعه تکنولوژي وارداتي و نيز توسعه تکنولوژي بومي کمک کند.