مقاله و مبانی نظری آموزش از راه دور (آموزش مجازی) ,

مبانی نظری و پیشینه پژوهشی آموزش از راه دور (آموزش مجازی) (فصل دوم)

در قالب word در 77 صفحه وقابل ویرایش

فهرست مطالب
مقدمه.    30   
مبانی نظری تحقیق      32
بخش اول:آموزش از راه دور    32    
تعریف آموزش از راه دور      32   
خلاصه ویژگی های آموزش از راه دور.      34
مزایای آموزش از راه دور 34
محدودیت های آموزش از راه دور36
نسل های تکنولوژی آموزش از راه دور37
    نسل اول37
    نسل دوم .38
  نسل سوم39
  نسل چهارم.40
بخش دوم:آموزش مجازی.41
تعریف آموزش مجازی.41
ضرورت و اهمیت آموزش مجازی44
پیشینه آموزش مجازی در جهان45
پیشینه آموزش مجازی در ایران47
منافع آموزش مجازی در ایران48
مشکلات آموزش مجازی در ایران.49
مزایای آموزش مجازی.50
    مزایای استفاده از آموزش مجازی برای سازمان ها و موسسات.51
    مزایای استفاده از آموزش مجازی برای یادگیرندگان52
معایب آموزش مجازی.54
    مشکلات آموزش مجازی برای سازمان ها و موسسات54
    مشکلات آموزش مجازی برای یادگیرندگان.55
مقایسه آموزش مجازی با آموزش سنتی55
انواع آموزش مجازی.56
.56 online آموزش مجازی به صورت  57  offline آموزش مجازی به صورت
نقش تعامل در آموزش مجازی.58
تعریف و ارزش تعامل در آموزش مجازی58
انواع تعامل در آموزش مجازی.58
بخش سوم:طراحی آموزش مجازی.61
ویژگی های اصلی درسیستم آموزش مجازی61
  انگیزه یادگیرنده.62
  رابط یادگیرنده .63
  ساختار محتوی و ترتیب آن63
  پیمایش.64
تعامل آموزشی65
اجزای یک سیستم آموزش مجازی66
بخش چهارم:دانشگاه مجازی70
تعریف دانشگاه مجازی.70
اجزای دانشگاه مجازی.71
اهم ویژگی های دانشگاه مجازی.72
مزیت های دانشگاه مجازی.72
نقاط ضعف دانشگاه مجازی73
قلمرو فعالیت های دانشگاه مجازی74
اهداف آموزش مجازی در دانشگاه ها.75
سیر تحول و توسعه آموزش مجازی در دانشگاه های ایران.75
پیشیته تحقیق
  تحقیقات داخلی76
  تحقیقات خارجی.

منابع

مقدمه:
ما در حال گذر از جامعه صنعت - محور به جامعه اطلاعات - محور، یا به عبارت دیگر گذر از دنیای فیزیکی به دنیای مجازی هستیم. ورود به عصر اطلاعات و زندگی اثر بخش در جامعه اطلاعات – محور، مستلزم شناخت ویژگی های آن است.یکی از نهادهای اجتماعی که در این عصر دستخوش تغییرات وسیع خواهد شد، نهاد آموزش و یادگیری در سطوح عمومی و عالی است. در گذر به جامعه اطلاعاتی، نقش عمده بر دوش دانش آموختگان جامعه است و آموزش و یادگیری می‌باید براساس رویکرد های جدید تنظیم شود. پیش نیاز وارد شدن به این پهنه، گسترش سریع و وسیع آموزش مجازی، از پایین ترین تا بالاترین سطح نظام آموزشی کشور است.(سرچمی،1387)
در واقع کاربرد فناوری اطاعات و ارتباطات در آموزش نوعی از یادگیری را بوجود آورده است که در آن ضرورتی وجود ندارد که یادگیری حضوری و رودررو باشد و انتظار میرود که یادگیری در محیط های غیرکلامی نیز امکان پذیر باشد.(ویتکر ،1995)
آموزش مجازی شامل آموزش مبتنی بر رایانه، آموزش مبتنی بر اینترنت، آموزش مبتنی بر وب، پارادیم های جدید،و محصول فناوری اطلاعات می‌باشند که بشریت را به سمت یک انقلاب بزرگ آموزشی سوق می‌دهند. گذر از جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی لزوماً یک حرکت تکاملی نیست، بلکه جهشی ساختاری است. (دانشگاه بین المللی ایران، 2002)
آموزش مجازی معمولاً انعطاف پذیری دسترسی را در هر مکان و زمان فراهم می‌کند، دراصل به شرکت کنندگان اجازه می‌دهد تا زمان و فضا را در نوردند ،بنابراین محتوای یادگیری باید به شکل صحیح طراحی شده باشد تا یادگیرنده را درگیر وفعال کند ویادگیری راارتقا بخشد .
به عقیده ی روست ( 2002) تحقق وعده و نوید های آموزش مجازی، نیازمند داشتن تعهد و منابع است. منابع باید درست و صحیح انتخاب شوند و محتوای آموزش مجازی باید به شکل صحیح طراحی شده باشد. این نوع از آموزش باید بر امر یادگیری و نیز بر یادگیرندگان تمرکز یابد و پشتوانه های کافی در این زمینه مهیا شود. (زمانی،1385)
برای نخستین بار امکان جهش از موقعیت عقب ماندگی به موقعیت پیشرفته برای کشورها فراهم شده است. دراین میان میزان توسعه و کاربرد فناوری و ارتباطات در آموزش، مهم ترین شاخص پیشرفت به شمار می‌رود و آموزش مجازی یا آموزش الکترونیکی، مهم ترین عامل علمی و فرهنگی محسوب می‌شود. به عبارت دیگر آموزش مجازی کلید گذر نیروی انسانی به جامعه اطلاعاتی است و گذر به جامعه اطلاعاتی با نرخ سواد مجازی – به مفهوم توان خواندن و نوشتن و میزان بهره وری از سامانه های اطلاعاتی و ارتباطی – رابطه مستقیم دارد. (دانشگاه بین المللی ایران، 2002 )
پژوهش حاضر به بررسی امکان سنجی پیاده سازی آموزش مجازی در دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی پرداخته است و نیز به دنبال آن بوده است تا بتواند راهکارهای مناسبی در همین زمینه ارائه نماید.بر همین اساس در این فصل به مباحث نظری مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته شده است.

مبانی نظری تحقیق:
بخش اول آموزش از راه دور
تعریف آموزش از راه دور:
آموزش از راه دور پدیده ای است که در پی تمایل فراگیران به دسترسی غیر حضوری به مطالب درسی،محدودیت هاس زمانی و مکانی و مشکلات حضور اجباری و به موقع در کلاس های درسی بوجود آمد.(آنونیمیوس،2001)
هولمبرگ(1989)آموزش از راه دور را اصطلاحی برای بیان روش های مختلف تدریس و یادگیری می‌داند که مستقیماً تحت نظارت معلم در یک مکان و زمان و مکان معین انجام نمی‌گیرد،اما از یک برنامه ریزی و آموزش سازمان یافته برخوردار است و به وسیله یک سازمان آموزشی تدارک دیده می‌شود.
کیگان (1993)،از آموزش از راه دور به عنوان روشی یاد می‌کند که در آن دانشجو مسئول یادگیری روش خویش است و یادگیرنده و یاد دهنده در تعامل آموزشی خود به ارتباط چهره به چهره نیازی ندارند .(به نقل از زمانی و مقدسی ،1377).
آموزش از راه دور نظام آموزشی صنعتی شده ای است برای سازمان دادن فرایند یاددهی-یادگیری به وسیله یک سازمان،به منظور انتخاب و کاربرد راهکارهایی برای استفاده از فناوری های جدید در آموزش،تا بتواند ارتباط دو سویه ای میان یاددهنده و یادگیرنده ایجاد کند که هدف آن تسهیل فرایند یادگیری و ارزشیابی میزان آن از سوی یادگیرنده است.(ابراهیم زاده،1381)
در توصیف مفهوم آموزش از راه دور،می توان آنرا فرایند نظام مندی برای ارائه آموزش به یادگیرندگانی که از نظر زمانی و مکانی از یکدیگر جدا هستند در محل کار و زندگی شان دانست که با استفاده از رسانه های گوناگون صورت می‌پذیرد.( یونسکو،2007)
آموزش از راه دور یادگیری برنامه ریزی شده ای که به طور معمول در مکانی متفاوت از مکان تدریس رخ می‌دهد، پس در نتیجه به روش های خاص تدریجی شده و آموزشی ،شیوه های خاص ارتباط به وسیله الکترونیک و دیگر فناوری ها و همچنین مقدمات ویژه سازمان یافته واداری نیاز دارد.(قلی قورچیان،1383)
در مورد اینکه چرا آموزش از راه دور بوجود آمد،صاحبنظران امور آموزشی اظهار دارند،افزایش جمعیت و افزایش تقاضای آموزش عالی به علاوه توانایی های خاص نظام آموزش از راه دور، از عوامل مهم ایجاد این نظام بوده است.عواملی چون ارزان بودن،قدرت پوشش وسیع،انعطاف پذیری و. نیز در رشد این نوع آموزش موثر بوده است.(دانیل ،1996)
به طور کلی آموزش از راه دور از بدو تولدش تا کنون راه درازی را پیموده است تا از شکل اولیه خود به اشکال امروزی تبدیل شود.(مور و کریزلی ،1996)
این نوع آموزش از جنبه علمی مفهوم جدیدی نیست. در واقع در زمینه آموزش به یادگیری از راه دور بر خط توجه زیادی شده است، تا آنجایی که حتی این نوع آموزش قبل از ورود به دانشگاه،وارد مدارس شده بود نمونه این برنامه ها پروژه فناوری مایگرنت کنتاکی است که برنامه برخطی را برای تکمیل برنامه سنتی مبتنی بر کلاس تهیه کرد.این دوره ها موضوعات علمی مختلفی برای پایه ششم تا دوازدهم را در بر می‌گرفتند.(بیکر ،2003،ص 1)
خلاصه ویژگی های آموزش از راه دور :
1) جداسازی عملکردهای تدریس و یادگیری در زمان و یا مکان، آموزش از راه دور را از آموزش حضوری تفکیک می‌کند.
2) محیط طبیعی برای مطالعه ،خانه و یا محل کار دانش آموز است.محیط طبیعی مانع از این نمی‌شودکه شاگردان به طور اتفاقی برای انجام فعالیت های عملی و یا دسترسی به تکنولوژی که در مجموعه های محلی در دسترس آنها نیست،ملاقات هایی انجام دهند.
3) مطالعه به تنهایی به یک سیستم یادگیری از راه دور، محدود نمی‌شود ،مگر آنکه به صورت نهاد درآید.به عبارت دیگر نفوذ یک سازمان آموزشی در زمینه طرح ریزی،توسعه و ارائه آموزش را ضروری می‌کند و نهادینه کردن شیوه های سازمانی از قبیل مدیریت و جنبه های اجرایی را افزایش می‌دهد.
4)استفاده از فناوری ارتباطات برای ارائه آموزش ها و دستور العمل ها و تامین خدمات اداری از جمله سایر شرایط مشخص آموزش از راه دور محسوب می‌شوند و تکنولوژی، مطالب یادگیری و گروه یادگیری را برای نوآموزان فراهم می‌کند.
5)به منظور تضمین تاثیر متقابل و گفت و گو باید ارتباط دو سویه ای (خواه تند یا کند)وجود داشته باشد.(قلی قورچیان،1383)
مزایای آموزش از راه دور :
در بیان مزایای آموزش از راه دور باید مزایای آموزش از راه دور مبتنی بر وب یا یادگیری به صورت آن لاین را از مزایای آموزش از راه دور از نوع مکاتبه ای یا مبتنی بر رادیو و تلویزیون تفکیک کرد.آموزش مبتنی بر شبکه دارای ویژگی های قابل توجهی است، زیرا بر فعالیت دانش آموز و دانشجو، محتوای پویا ،خودآموزی،پرورش فکر،بهره گیری از حل مسئله و پرسشگری،تعامل گروهی،فراهم کردن انات ،رقابت رقابت سالم،انعطاف پذیری در زمان و مکان،ساختار پویا،سرعت توسعه ،امکان درست کردن محتوا،سهولت در دسترسی به منابع مختلف و دسترسی سریع و آسان استوار است که هر یک می‌توان از مزایای این نوع آموزش باشد.(سرکار آرانی و مقدم،1382)
این نوع آموزش پیشرفت زیادی حتی در مقایسه با ویدئوها و دیسک های فشرده داشته است و با توجه به اینکه امکان قابلیت بایگانی و ذخیره سازی اطلاعات را دارد ،اگر به دقت طراحی شود می‌تواند کنش متقابل بین معلم و یادگیرنده و نیز بین یادگیرندگان را گسترش دهد و مهمترین محدودیت های بعضی از روش های آموزش از راه دور را رفع نماید.همچنین از طریق صفحات وب ،مدرسان می‌توانند با دانش آموزان و دانشجویان مرتبط شوند و مطالب و مواد آموزشی درسی خود را برای آنان ارسال نمایند.بعلاوه آنان می‌توانند از پایگاه های موجود روی وب جهان گستر نیز یادگیرندگان را مطلع کنند و امکان تعامل آنان را با انواع منابع اطلاعاتی – به صورت حضوری و یا غیر حضوری در یادگیری آن لاین فراهم سازند (نیلی،1386)
از دیگر مزایای آموزش از راه دوردر شکل های مختلف آن ،می توان به موارد زیر اشاره کرد:
به معلمان و اعضای هیئت علمی کمتری نیاز دارد.
      از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است،هزینه سرانه هر فراگیر در آموزش از راه دور، به طور متوسط    کمتر از هزینه آموزش در نظام حضوری است.
رسانه های مورد استفاده در این نظام،قدرت پوشش بسیار زیادی دارند. برای مثال یک برنامه آموزش تلویزیونی که در زمان مناسب پخش می‌شود، به طور همزمان عده کثیری از معلمان را تحت پوشش قرار می‌دهد.
پیشگیری از نقل و انتقال و مهاجرت دانش آموزان به شهرهای مجاور برای ادامه تحصیل.
دستیابی به اهداف آموزشی را سهل تر ،سریع تر ،سریعتر و نزدیکتر می‌کند.
بهره مند کردن افرادی که به دلیل موانع جغرافیایی از مرکز دور مانده اند و. (فر مهینی فراهانی، 1376).