مقاله و مبانی نظری بیماری مولتیپل اسکلروزیس ( ام اس) ,

مقاله و مبانی نظری بیماری مولتیپل اسکلروزیس ( ام اس)

در قالب word و در 11 صفحه آماده شده و دارای منابع 1403 و2024

بیماری مولتیپل اسکلروزیس ( ام اس)
تعریف و توصیف مولتیپل اسکلروزیس
1-1-3علائم و نشانه های مولتیپل اسکلروزیس
علایم عصبی- روانی مولتیپل اسکلروزیس
انواع مولتیپل اسکلروزیس
عود کننده- فروکش یابنده
پیشرونده اولیه
پیشرونده ثانویه
پیشرونده- عود کننده
سبب شناسی مولتیپل اسکلروزیس
نقص در سیستم ایمنی
عوامل محیطی
عوامل عفونی
عامل ژنتیک
درمان مولتیپل اسکلروزیس    
داروهای تعدیل کننده
درمان عودهای ام اس
متیل پردنیزولون
پلاسمافرز (تعویض پلاسمای خون):
درمانهای علامتی
روشهای بازتوانی
درمانهای مکمل
منابع

تاریخچه مولتیپل اسکلروزیس
بررسی متون تاریخی متعدد نشان داده است که این بیماری از قرن¬ها پیش وجود داشته است و در هر برهه¬ای از زمان به یک نام شناخته شده و روشهای درمانی مختلفی نیز برای بیماران پیشنهاد می‌شده است. اولین بار بیماری مولتیپل اسکلروزیس در سال 1400 میلادی در یک کشیش هلندی به نام شیدن  که از اسکی بازان روی یخ بود، تشخیص داده شد. در سال 1800 میلادی، ترانس ول اولین کسی بود که نشانه های شروع حمله ام اس را مشاهده و توصیف کرد. در سال 1868میلادی، جین مارتین چارکت  برای اولین بار تعریف بالینی و آسیب شناسی ام. اس را بیان نمودند که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد چارکت، طبیعت عصبی بیماری را تشخیص وتلاش های زیادی انجام داد تا درمانی برای بیماری ام. اس بیابد، اما موفق نشد (کیشور و شاستری، 2024).
در سال 1868 دکتر ژان مارتین شارکو استاد بیماری اعصاب دانشگاه پاریس که پدرعصب شناسی نام داشت به طور دقیق زن جوانی را با لرزش مختصری که پیش از آن نداشت مشاهده کرد در معاینه زن او با مشکلاتی چون بریده بریده سخن گفتن و حرکات غیرطبیعی چشم برخورد کرد و او را با سایر بیمارانی که دیده بود مقایسه کرد پس از آن با توصیف دقیقی از این مشاهدات که به تغییراتی در مغز اشاره داشت و زخمها و پلاکهای ام اس را دید نام رسمی اسکلروز آن پلاک را بر آن نهاد (شایگان نژاد، صدرعاملی و محمد سهیلی، 1399). دکتر ویلیام هاموند، عصب شناس آمریکایی نام ماتیپل سربرال اسکلروز را برای این بیماری برگزید که بعدها این نام کوتاه تر شده و به مالتیپل اسکلروزیس تغییر یافت. معنی مالتیپل اسکلروز (ام اس) عبارت از سخت شدگی یا تصلب متعدد(هوارد، کولمان، ورینگ و زندی ،2024).

1-1-3علائم و نشانه های مولتیپل اسکلروزیس
علائم و نشانه های ام اس، متغیر و متعدد هستند و بستگی به موضع ضایعه (پلاک) یا ترکیبی از ضایعات دارند. نشانه های اولیه ای که گزارش می‌شوند شامل خستگی، ضعف، کرختی، اشکال در هماهنگی و تطابق، و از دست دادن تعادل می‌باشند. ضعف اندام ها ممکن است به صورت کمبود نیرو و یا خستگی و عدم تعادل در قدم برداشتن بروز کند. خستگی یک شکایت شایع بیماران ام اس است اظهار می‌دارد که بیش از 90 -75 درصد بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس خستگی را گزارش می‌کنند و 60 -50 در صد آنها، این مشکل را بدترین علائمت بیماری معرفی می‌نمایند که به شدت بر فعالیت و عملکرد روزانه و کیفیت زندگی این بیماران اثر می‌گذارد. احساس خستگی، بصورت مختلف دیده می‌شود: خستگی دائمی، خستگی پذیری، خستگی ناشی از فعالیت های فکری و ... است. خستگی ارتباط به سن بیمار، ناتوانی فیزیکی و مدت بیماری ندارد. ممکن است به چرت زدن های کوتاه مدت پاسخ دهد و اصولاً در خستگی بیماران عواملی چون بیدارشدن های مکرر شبانه بخاطر شب ادراری و افسردگی نیز دخالت دارند (هادیان و سرافراز، 1398).
ضعف به دنبال ورزش، از علائم مشخصه ام اس است. ضعف، منشا نورون حرکتی دارد و اغلب با سایرعلائم پیرامیدال مانند انقباض، افزایش رفلکس ها و علائم بابنسکی همراه است. انقباض اغلب با اسپاسم عضلات حرکتی و صاف در ارتباط است. در بیش از 30 درصد بیماران اسپاسم متوسط تا شدید به خصوص در پاها وجود دارد و اغلب اسپاسم همراه با درد را توصیف می‌نمایند که می‌تواند توانایی بیمار را برای انجام فعالیتهای روزمره و خود مراقبتی، مختل کند .اختلالات بینایی یکی از شایعترین علائم ام اس هستند. تظاهرات بالینی این اختلالات می‌تواند به صورت تاری دید و یا نقصان دید، اختلال در دید رنگی، دو بینی، نیستاگموس و اختلالات میدان بینایی باشد. کاهش بینایی ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد. قبل از بروز اختلال بینایی، درد اطراف چشم در هنگام حرکت کره چشم رخ می‌دهد که احتمالاً ناشی از التهاب عصب بینایی است. اختلالات بینایی در ام اس در مدت چند هفته بهبود پیدا می‌کند ولی در زمان های بعدی بیمار با انجام ورزش، خستگی و اضطراب دچار تاری دید گذرا می‌شود (فرهنگ و بهمنش، 1398).
علائم حسی متفاوت است که شامل حس های غیر طبیعی مانند (کرختی، احساس تیر کشیدن، سوزن سوزن شدن و سوزش دردناک) و کاهش حس (کاهش حس لمس، بی حسی و یا احساس مردگی یا خواب رفتگی) است. حس های نامطلوب مانند اینکه قسمت های مختلف بدن ورم می‌کند، خیس می‌شود، سرد است و یا محکم محبوس می‌شود شایع هستند. در موارد پیشرفته بیماری، سوزش و لرزش شایع است. درد به صورت افزایش یابنده ای به صورت یک علامت شایع و ناتوان کننده شناخته می‌شود که در بیش از 50 درصد بیماران تجربه می‌شوند. معمولا مخچه و اتصالات آن و ساقه مغز نیز درگیر می‌شوند که منجر به دیس آرتری (اشکال در تکلم) عدم تعادل در قدم برداشتن،لرزش و عدم هماهنگی اندام ها می‌شود. آتاکسی و عدم تعادل معمولا به صورت لرزش مخچه ای بروز می‌کند (موهان و همکاران، 2024).

منابع

فیشمن، لورن ام، اسمال،اریک آل(۱۴۰۲). یوگا و ام اس - سفری به سوی سلامتی و شفا.مترجم رویا الیاسی، مونا حاج نصرالله، افسانه تقوی.ناشر :چیمن. تاریخ تألیف اثر به زبان اصلی ۲۰۰۷.
Kishore, U., & Shastri, A. (Eds.). (2024). Multiple Sclerosis: Genetics, Disease Mechanisms and Clinical Developments. BoD–Books on Demand.
Howard, R., Kullmann, D., Werring, D., & Zandi, M. (Eds.). (2024). Neurology: a queen square textbook. John Wiley & Sons.