مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت خواب ,

مقاله و مبانی نظری و پیشینه تحقیق کیفیت خواب

در قالب word و در 30 صفحه و قابل ویرایش و دارای منابع 2024 و1403

فهرست مطالب

کیفیت خواب
  2-5-1- مفهوم خواب
  2-5-2- مشکلات خواب
  2-5-3- مفهوم کیفیت خواب
  2-5-4- مقیاس اندازه‌گیری کیفیت خواب پترزبورگ PSQ در مبانی نظری کیفیت خواب

  2-5-5- عوامل موثر بر کیفیت خواب-
5-2-6- نقش اختلالات خواب در کمبود توجه/ بیش‌فعالی
پیشینه پژوهش
منابع

5-2- کیفیت خواب
5-2-1- مفهوم خواب
خواب، یکی از چرخه‌های شبانه‌روزی مهم و الگوی پیچیده زیست شناختی است که اثرات زیادی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارد و فقط تحت تاثیر زمان، روز و فرآیند‌های هموستازی (توانایی حفظ وضعیت داخلی نسبتا پایدار) قرار ندارد، بلکه عوامل محیطی (صدا، نور)، عوامل روانی/ اجتماعی (استرس، افسردگی، اضطراب)، بیماری‌ها (مانند وقفه تنفسی در خواب) و عوامل مربوط به سبک زندگی (مصرف الکل، قهوه، چای، موادمخدر) اثرات عمیقی بر روی خواب دارند محققین معتقدند که ریتم‌های خواب/ بیداری و فعالیت/ استراحت عصرگرایان نسبت به بامدادگرایان با تاخیر است، اما زمان نهفتگی‎ خواب، ‎طول ‎مدت‎ خواب و کیفیت خواب تفاوتی ندارد (مفردنژاد و همکاران، ١٣٩٦)
خواب، عاملی بسیار ضروری و مهم در سلامت ذهنی، روانی و جسمی افراد است، بویژه در دوران جوانی و نوجوانی که مرحله مهمی در رشد جسمانی و پیشبرد کیفیت زندگی انسان‌ها است اختلال در خواب شبانه می‌تواند موجب بروز مشکلاتی از‌جمله خواب آلودگی و کسالت در طول روز، استرس و اضطراب، سردرد و همچنین عملکرد ضعیف افراد و کاهش عملکرد در برنامه‌های درسی شود خواب پایه و اساس سلامتی، نشاط و طول عمر و قسمت مهمی از ریتم زندگی انسان است و در تجدید قوای جسمی، ذهنی و روانی انسان نقش بسیار مهمی دارد بنابراین هر نوع اختلال در جریان خواب، علاوه بر ایجاد مشکلات روانی، توانایی روانی فرد را هم کاهش می‌دهد عوامل زیادی مانند: سن، جنس، عوامل محیطی و شغلی در بروز اختلالات خواب دخیل هستند (جعفری و همکاران، ١٣٩٧) مشکلات رفتاری برون نمود، شرایطی را فراهم می‌کنند که در آن عملکرد تحصیلی فرد کم می‌شود (کولکارانی و همکاران ،2021 ) و کیفیت زندگی و خواب او به شکل منفی تحت تاثیر قرار می‌گیرد (ویلیامسن و همکاران، 2021 )
5-2-2- مشکلات خواب
تقریباً ۵۰% کودکان با اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی مشکلات خواب را تجربه می‌کنند اغلب این مشکلات از خفیف تا شدید تغییرمی‌کنند و به ندرت رخ می‌دهند اما با ‌این ‌وجود تقریباً ۲۰% کودکان اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعال اختلالات خواب متوسط تا شدید را تجربه می‌کنند که با ۱۳% کودکان دارای اختلالات روان‌پزشکی و کمتر از ۶٪ جمعیت کل قابل قیاس هستند مشکلات خواب که این کودکان تجربه می‌کنند به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند:
1    برخی کودکان بد‌خوابی را تجربه‌ می‌کنند، یعنی از رفتن به تختخواب و خوابیدن طفره می‌روند و در به‌ خواب رفتن و بیدار شدن از خواب در صبح نیز مشکل دارند این مشکلات خواب در کودکان اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعال با اختلال سلوک همایند رایج‌تر است
2    برخی کودکان اختلالات حرکتی مرتبط با خواب را تجربه می‌کنند مانند: راه رفتن در خواب، دندان قروچه کردن و این طرف آن طرف شدن مکرر این حرکات غیرارادی در کودکان اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعال که نشانه‌های بیش‌فعالی/ تکانشگری دارند رایج تراست
3    برخی کودکان خواب پریشی (پاراسومنیا) دارند، یعنی نیمه‌شب از خواب بلند می‌شوند و کابوس می‌بینند و وحشت شبانه را تجربه می‌کنند این مشکلات خواب در افراد اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعال و سایر اختلالات روان‌پزشکی رایج است و فقط مختص اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی نیست (نیگ و بارکلی، ۲۰۱۴)
مشکلات خواب مسئول نشانه‌های اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در کودکان هستند وقتی محققان آزادانه خواب کودکان را هر شب به ۱-۲ ساعت کاهش دادند مشکلات توجه و بیش‌فعالی/ تکانشگری افزایش یافتند افزایش نشانه‌های اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی حتی مورد ‌توجه معلمانی بود که نمی‌دانستند ساعت خواب این کودکان کاهش یافته است علاوه بر آن تحقیقات طولی نشان دادند که مشکلات خواب کودکان ۲-۴‌ساله پیش‌بینی‌کننده ظهور نشانه‌های اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی در ۵ ‌سالگی است اما به هرحال کودکانی که مشکلات اولیه خواب آنها رفع شد نشانه‌های اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی کمتری را در اواخر کودکی نسبت به کودکان با مشکلات پایدار خواب نشان دادند (گروبر، ۲۰۱۲)
شواهدی وجود دارد که اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی با خواب کودک تداخل دارد چندین تحقیق گزارش‌ کردند که کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی، بی‌قراری و خواب بی‌کیفیتی را نشان می‌دهند خواب این کودکان با حرکات فیزیکی اضافی اندام‌ها مشخص می‌شود کودکان با نشانه‌های بیش‌فعالی/ تکانشگری معمولا مشکلاتی را در رفتن به تخت خود تجربه می‌کنند و در نتیجه در شروع خواب تاخیر داشته و از رفتن به تخت خود اجتناب می‌کنند احتمال دیگر این است که هم اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی و هم مشکلات خواب حاصل یک مکانیسم زیربنایی مشترک هستند همانندکودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی، کودکان محروم از خواب نیز مشکلاتی را در توجه و تنظیم رفتار نشان می‌دهند قشر پیش‌پیشانی منطقه‌ای در مغز است که بزرگترین منطقه مغزی است و در اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی و اختلالات خواب نقش دارد علاوه بر آن انتقال‌دهنده دوپامین در اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی و اختلالات خواب نقش دارد کاهش فعالیت دوپامینرژیک بعنوان علت اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی شناخته شده در‌حالی‌که سطح پایین دوپامین در مشکلات برانگیختگی و عصبی بیداری نقش دارد در مجموع، این یافته‌ها نشان‌دهنده نسبت دوسویه بین خواب و اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی هستند این احتمال وجود دارد که مشکلات خواب نشانه‌های اختلال کمبود توجه/ بیش‌فعالی را تشدید کنند و این نشانه‌ها کیفیت خواب کودک را تهدید می‌کنند (اسکنیدر و همکاران، ۲۰۱۶)
5-2-3- مفهوم کیفیت خواب
کیفیت خواب به تجربه راحتی که فرد در طی خواب بدست می‌آورد گفته می‌شود کیفیت خواب یک مکانیزم اساسی رفتاری برای همه موجودات زنده است خواب جزء ضروری سلامت و رفاه است در مورد انسان‌ها شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهند کیفیت خواب پایین، سلامت جسمانی را کاهش می‌دهد خواب بی‌کیفیت با سلامت روان مرتبط است بسیاری از مطالعات، عملکرد خواب انسان را مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند کیفیت خواب می‌تواند به غلبه بر خستگی، بهبود انرژی، محافظت از آسیب مغز و بهبود رشد جسمانی در افراد جوان کمک کند (ژانگ و همکاران، ۲۰۱8)

7-2- پیشینه پژوهش
آریاس و همکاران (2023) در تحقیقی که با عنوان ارتباط بین اختلالات خواب و اختلال کمبود توجه با بیش‌فعالی در کودکان و نوجوانان: یک مرور سیستماتیک انجام دادند، دریافتند که کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی مشکلات خواب دارند، که ممکن است باعث تشدید یا علت کلینیک بیش‌فعالی شود و بر کیفیت زندگی کودکان و خانواده‌های آنها تاثیر بگذارد بررسی اولیه و رویکرد به موقع می‌تواند به کاهش شدت نشانگان بیش‌فعالی کمک کند
مارتن و همکاران (٢٠٢٣) در تحقیقی که با عنوان پارامترها و مشکلات خواب در نوجوانان با و بدون ADHD: یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز انجام دادند، دریافتند که نوجوانان مبتلا به بیش‌فعالی، اختلال خواب دارند نوجوانان در این حالت معمولا ذهن آشفته‌ای دارند آنها زمان خواب نا‌پایداری دارند و خواب آلودگی از علایم مرتبط با بیش‌فعالی در نوجوانان است، در مقایسه با همسالان معمولی خود رشد کمتری دارند مشکلات خواب بیشتر در حالتی صورت می‌گیرند که بیش‌فعالی در نوجوانان بیشتر دیده می‌شود تعداد کمی از مطالعات بطورعینی خواب را اندازه‌گیری کردند و ارتباط آن را با بیش‌فعالی مورد سنجش قرار دادند که این مطالعه آن را به اثبات رساند درصورتیکه بیش ‌فعالی تشدید شود مشکلات خواب بیشتری برای فرد ایجاد می‌شوند

قسمتی از منابع
- حسن‌زاده، س، خلعتبری، ج، رحمانی، م و قربان شیرودی، ش (١٣٩٩) بررسی نقش میانجی‌گر سبک‌های پردازش هیجانی در رابطه بین کیفیت خواب، برتری طرفی و ریتم‌های شبانه‌‍روزی با فراحافظه در بین دانشجویان، مجله علوم روان‌شناختی، 19 (٩٤)، ١٣۵٩-١٣٧٠ https://sidir/paper/371809/fa
- حسنی‌جبدرقی، ‌ی و بشرپور، س (١٣٩٩) ارتباط تحمل آشفتگی، سرگردانی ذهن، کمیت و کیفیت خواب با شدت نشانه‌های کمبود توجه / بیش‌فعالی در بزرگسالان، مجله اندیشه و رفتار در روان‌شناسی بالینی، 14 (56)، 71-82 https://sidir/paper/363292/fa

- حسین پور، م، رئیسی، ز، گرجی، ی و دهقانی، ا (1400) اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر تعامل مادر / کودک و مشکلات خواب کودکان با اختلال کم‌توجهی / بیش فعالی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی تهران 41 (11)، 245-272 https://doiorg/1022054/jpe2021575832265
- حسینی، ن (١٣٩٦) تاثیرکیفیت خواب و فراشناخت حالتی بر وجدان تحصیلی و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان، همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی ایران، ٤، ١-١٦
https://sidir/paper/897700/fa