مقاله و مبانی نظری وسواس فکری- عملی با منابع جدید ,

مقاله و مبانی نظری وسواس فکری- عملی

در قالب word و در 10 صفحه و قابل ویرایش دارای منابع جدید 2024 و 1403

فهرست مطالب
وسواس فکری- عملی
مفهوم وسواس فکری- عملی
تاریخچه شیوع وسواس فکری عملی
ناهنجاری های افراد دارای وسواس فکری عملی
راه¬های درمان وسواس فکری عملی
1)  درمان های دارویی
2)  روش درمان مواجهه و بازداری از پاسخ
3) درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
نظریه¬های سبب¬شناسی وسواس فکری عملی
1)  دیدگاه زیست‌شناسی
2)  دیدگاه روان¬تحلیلگری
3)  دیدگاه رفتاری
4)  دیدگاه شناختی
منابع

وسواس فکری- عملی
مفهوم وسواس فکری- عملی
اختلال وسواس فکري و عملي در نسخه تجديد نظر شده راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني به عنوان يک اختلال اضطرابي طبقه بندي مي شود که در آن، فرد افکار، تصاوير ذهني يا تکانه هاي مزاحم و تکرار شوندهاي را تجربه مي کند که افکار وسواسي تعريف مي شوند. رفتارهاي تکرار شونده بعدي که هدفشان کاهش اضطراب همراه با افکار وسواسي است، اعمال وسواسي خوانده مي شوند. ملاک هاي تشخیصی برای اختلال وسواس فکري و عملي حاکي از آن هستند که افکار و اعمال وسواسي باعث پريشاني قابل ملاحظه مي شوند، وقت گير هستند و با عملکرد روزانه فرد تداخل دارند. همچنين، فرد مبتلا به وسواس، تا اندازه اي تشخيص مي دهد که افکار و اعمال وسواسي افراطي و غير منطقي هستند. وسواس ميزان شيوع يکساني در زن و مرد دارد ومیزان شیوع آن در طول عمر حدود 5/2 درصد است (آذرکیش، 1403).
اختلال وسواس فکري- عملی به اختلال قطعه پیشانی غالب با زوال در فرایندهاي بازداري بهنجار مربوط است و فرض می‌شود که این نارسایی ها در بازداري، با افکار مزاحم و در نتیجه با رفتاروسواسی رابطه داشته باشند. بنابراین، در اختلال وسواس فکري- عملی که با با افکار مزاحم و رفتار آشکار و ناآشکار تکراري مشخص می‌شود، نقص در بازداري حرکتی و شناختی می‌تواند مطرح باشد(ساکسنا، 2024).
وسواس های فکری عبارتند از: باورها، افکار، تکانه ها یا تصاویر سمجی که به دلیل ناهمخوانی، اضطراب و پریشانی چشمگیری ایجاد می‌کنند. به دنبال وسواس فکری، وسواس های عملی با هدف جلوگیری یا کاهش اضطراب و پریشانی انجام می‌شوند (رابعین، 2024).
اختلال وسواس فکری - عملی شامل وسواس‌های فکری و اجبارهای عملی است. وسواس‌های رایج شامل نگرانی درباره آلودگی، تقارن، رابطه جنسی، موضوعات مذهبی و اقدام مبتنی بر تکانه‌های پرخاشگرانه است و اجبارهای رایج شامل بررسی، تمیز کردن، شمارش و تکرار است (لوریتو و همکاران، 2024). اين اختلال به وسیله افکار تکرارشونده، مقاوم و رفتارهاي تکراري همراه با اضطراب شناخته می‌شود. عمـوم افراد مبتلا، داراي هر دو علائم فکري و عملي هستند. افکار و اعمال تکراري حاصل از اختلال وسواس فکري- عملي، اموري لذت‌بخش و ارادي نيستند. اين افکار به شکل غیرارادی بروز کرده و معمولاً در افراد ايجاد نگراني و اضطراب می‌کند. افکار وسواسي و تصاوير ذهني يا تکانه‌های ناخواسته، عودکننده، مداوم و مزاحم بوده که کنترل آن‌ها بسيار سخت است. درحالی‌که فرد به بی‌معنی بودن اين افکار واقف است، اما باز وجود این افکار براي فرد ايجاد پريشاني روان‌شناختی می‌کند (استین، کوگان و لاشنر، 2023). با وجود مقاومت ذهني، فرد نهايتاً در برابر ميل مقاومت¬ناپذير براي اجراي آن آیین‌ها، تسليم می‌شود. شستشو، وارسي، رفتارها يا عبارات تکراري خاص، نظم و ترتيب (منظم کردن مجدد اشياء به منظـور بهبود تعادل و تقارن)، احتکار و آیین‌های ذهني (مثل کلمات، عبارات يا وردهاي خاص و تکراري) شایع‌ترین اعمال وسواسي هستند. افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری - عملی احساس می‌کنند که مجبور هستند به منظور خنثی کردن یا خاموش کردن افکار وسواسی، مرتباً رفتارهاي خاصی مانند تمیز کردن را به شکل اجباري، انجام دهند. این افکار مزاحم که بیش‌ازحد و تکراري هستند، باعث ناراحتی شده و اضطراب فرد را نیز افزایش می‌دهند (رنجبران، حسین طهرانی، شاه مرادی، نوکنی و صادقی سده، 1403). اختلال فکری عملی داراي چهار الگو اصلي است.
آلودگي: معمول‌ترین الگو وسواس آلودگي است که با شستشوي مکرر و اجتناب اجباري از جسم آلوده احتمالي مشخص می‌شود. اجسام اضطراب¬زا معمولاً به سختي قابل‌اجتناب هستند (مثل مدفوع؛ ادرار، خاک و ميکروب) بيمار ممکن است به دليل شستشوي زياد پوست دستش را ساييده باشد يا ممکن است از ترس ميکروب از خانه خود خارج نشود. اگرچه اضطراب يک پاسخ هيجاني معمول به ترس است، شرم وسواسي و انزجار نيز معمول هستند. بيماران با وسواس آلودگي بر اين باورند که آلودگي با کوچک‌ترین تماس از شخصي به شخص ديگر و از شيء به شيء ديگر منتقل می‌شود (زارعی، بحرینیان، آهی و منصوری، 1403).
ترديد مرضي: دومين الگوي رايج، شک و ترديد مرضي است که با اجبار چک کردن همراه است. چک کردن ممکن است براي مثال با برگشتن مکرر به منزل براي چک کردن اجاق‌گاز باشد. اين بيماران خود ترديدي وسواسي دارند و هميشه احساس گناه می‌کند که چيزي را فراموش کردند(نظرپورملائی، 1403).
افکار مزاحم: در سومين الگوي شايع، افکار وسواسي مزاحم بدون حضور اجبارها بروز می‌کنند. اين وسواس‌ها معمولاً شامل تفکرات تکراري اعمال جنسي يا خشونت‌بار است که براي بيمار شرم‌آور است. اين افراد ممکن است به پليس مراجعه کنند يا نزد فرد روحاني اعتراف کنند. تفکرات خودکشي نيز می‌تواند وسواسي باشد.
تقارن: چهارمين الگو شايع نياز به تقارن و دقت است که به وسواس کندي منجر می‌شود. بيمار ساعت‌ها براي صرف غذا و يا اصلاح صورت وقت صرف می‌کند (آذر کیش، 1403).
تاریخچه شیوع وسواس فکری عملی
علائم وسواس فکری عملی (OCD) از قرن هفدهم شناسایی شده است. این اختلال در آن دوران به عنوان نشانه‌هایی از مالیخولیای مذهبی و افراد مبتلا به این اختلال به عنوان جن‌زده به وسیله نیروهایی از خارج در نظر گرفته می‌شدند. بررسی علمی وسواس به نیمه اول قرن نوزدهم برمی‌گردد هنگامی‌که در سال ۱۸۳۸ روان‌پزشکی فرانسوی به نام ژان دومینیکو اسکیرول برای اولین بار، وسواس را به عنوان اختلالی پزشکی با عنوان شیدایی ویژه (نوعی از هذیان جزئی) شرح داد. اختلال وسواس فکری - عملی در پایان قرن نوزدهم به عنوان خستگی روانی (نوراستنی) طبقه‌بندی‌شده در قرن بیستم زیگموند فروید و پی پرژانه، روان‌شناس فرانسوی، اختلال وسواس فکری - عملی را از خستگی روانی جدا کردند، پی برژانه در سال ۱۹۰۳ به توضیح درمان موفقیت‌آمیز تشریفات و رفتارهای وسواسی با استفاده از فنونی شبیه به آنچه امروزه در رفتاردرمانی استفاده می‌شود، پرداخت، ژانه اولین توصیف بالینی اختلال وسواس فکری عملی کودکان با گزارش موردی از پسربچه پنج‌ساله‌ای که با افکار مزاحم و تکراری دچار ضعف روانی (پیسکاستنی) بود را مطرح کرد( راکمن، 2002؛ ترجمه افروز و قربانخانی، 1401). تحقیقات نشان می‌دهد که اختلال وسواس فکری - عملی دو تا سه درصد از جمعيت را مبتلا می‌کند و به نظر می‌رسد در همه گروه‌های سنی تشخیص داده و درمان می‌شود. در اوایل دهه ۱۹۵۰ رودین مطرح کرد 05/0 درصد جمعیت عمومی از این اختلال رنج می‌برند و تا بیش از دو دهه بعدی مطالعات چنین نشان می‌داد که این اختلال نسبتاً نادر است؛ اما نتایج مطالعه بررسی همه‌گیرشناسی منطقه‌ای (ECA) نشان داد اختلال وسواس فکری - عملی فراگیرتر از مقادیری است که گزارش‌های اولیه نشان داده بودند. آن‌چنان‌که اختلال وسواس فکری - عملی به عنوان چهارمین اختلال روان‌پزشکی شایع در جمعیت ایالات‌متحده آمریکا تشخیص داده شد. گروه مطالعه بین‌المللی CNCG(OCD) میزان شیوع اختلال وسواس فکری - عملی را در شش کشور کانادا، آلمان، کره، نیوزلند، پورتوریکو و تایوان، ارزیابی و با یکدیگر مقایسه کرد. نتایج این تحقیق با یافته‌های میزان شیوع اختلال وسواس فکری - عملی در مطالعه بررسی همه‌گیرشناسی منطقه‌ای در ایالات‌متحده آمریکا، قابل‌مقایسه بود (فارس، ریچاردسون، رامن-ویلمز، لانی، آلسابگ و کنکلین، 2018؛ به نقل از عطوفی و دست یافته، 1400). به‌طورکلی شروع اختلال وسواس فکری - عملی در دو دوره از زندگی است، یکی نزدیک دوره بلوغ و دیگری اوایل بزرگ‌سالی. احتمالاً شروع اختلال وسواس فکری - عملی در این دوران به علت گذرهای تحولی به سمت سبک‌های زندگی مستقل رو به افزایش است. هرچند موارد بسیار نادر از کودکانی با سنین ۳ یا ۴ ساله که مبتلا به اختلال وسواس فکری - عملی بوده‌اند نیز گزارش شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد ظهور این اختلال در پسرها در مقایسه با دخترها قبل از بلوغ دو برابر است؛ اما در سنین بزرگ‌سالی اختلال وسواس فکری - عملی در مردها و زن‌ها به نسبت مساوی دیده می‌شود، هرچند در نوع علائم وسواس، مردان و زنان تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند زنان بیشتر وسواس شستشو و تمیز کردن و ترس‌های مربوط به آلودگی و مردان بیشتر کندی وسواسی با وسواس‌های فکری جنسی دارند. اختلال وسواس فکری - عملی اغلب با اختلال‌های روان‌شناختی دیگری همچون افسردگی، هراس، حملات وحشت‌زدگی، اضطراب فراگیر (GAD) همراه است که درمان آن را پیچیده می‌کند (همتی و سلطانی، 1400).

منابع
آذرکیش، زهرا(۱۴۰۳).تعیین رابطه وسواس فکری عملی و تعهدسازمانی با فرسودگی شغلی کار مندان بیمارستانهای ناحیه 3 مشهد.پايان نامه کارشناسی ارشد مشاوره  خانواده، دانشگاه غیرانتفاعی شاندیز مشهد.

رنجبران، فریده و حسین طهرانی، محمدعلی و شاه مرادی، زهرا و نوکنی، مصطفی و صادقی سده، بهمن،1403،اثر تحریک مستقیم فراجمجمه ای در ترکیب سرترالین بر شدت علائم اختلال وسواس فکری - عملی،https://civilica.com/doc/2132244

زارعی، مریم و بحرینیان، سیدعبدالمجید و آهی، قاسم و منصوری، احمد،1403،اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوار ذهنی و اضطراب اجتماعی زنان دارای نشانه های وسواس فکری عملی،سومین کنفرانس ملی تازه های روانشناسی تکاملی و تربیتی،بندرعباس،https://civilica.com/doc/2127185

Khudaiberdieva, D., & Khudaiberdiev, M. (2023). What is obsessive–compulsive disorder?. Science and innovation, 2(B3), 55-57.‏

Laurito, L. D., dos Santos-Ribeiro, S., Moreira-de-Oliveira, M. E., Loureiro, C. P., Hühne, V., Torres, B., ... & Fontenelle, L. F. (2024). Online group therapies for anxiety, obsessive-compulsive, and trauma-related disorders: a systematic review. Frontiers in Human Neuroscience, 17, 1286865.‏

Petrucci, M., & Gragnani, A. (2019). Doubts about me, doubts about you: a case of comorbid obsessive-compulsive and paranoid personality disorders. Psicoterapia Cognitiva e Comportamentale, 25(3), 359-375.‏