مقاله و مبانی نظری خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش تحصیلی و درمان پذیرش و تعهد ,

مقاله و مبانی نظری خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش تحصیلی و درمان پذیرش و تعهد

در قالب word و در 37 صفحه و قابل ویرایش با منابع جدید تاسال 1402

فهرست مطالب

مقدمه
1-2. مبانی نظری
1-1-2. خودکارآمدی تحصیلی
  1-1-1-2.  منابع خودکارآمدی
  1-1-1-1-2. دستاوردهای عملکرد
2-1-1-1-2. تجربۀ جایگزینی
  3-1-1-1-2.  ترغیب کلامی
4-1-1-1-2. حالت‌های فیزیولوژیایی
2-1-1-1-2. فرآیندهای روان‌شناختی خودکارآمدی
3-1-1-1-2. تعیین‌کننده‌های باورهای خودکارآمدی در دانش‌آموزان
1-3-1-1-1-2. انتخاب اهداف
2-3-1-1-1-2. اجرای اهداف
3-3-1-1-1-2. کوشش
4-3-1-1-1-2. میزان استقامت و پشتکار
5-3-1-1-1-2. استرس و فشار روانی
4-1-1-1-2.  نظریه‌های خودکارآمدی تحصیلی
5-1-1-1-2.  تأثیر زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی بر روی باورهای خودکارآمدی تحصیلی
6-1-1-1-2.  نقش خودکارآمدی در انگیزش
2-1-2. انگیزش تحصیلی
1-2-1-2. نظریات مطرح در زمینه انگیزش
1-1-2-1-2. نظریه آلپورت
    2-1-2-1-2. نظریه تقویت و انگیزش
3-1-2-1-2. نظریه نیاز پیشرفت
4-1-2-1-2. نظریه هدف‌گرایی
5-1-2-1-2.  نظریه خودکارآمدی
6-1-2-1-2. نظریه اسناد
    7-1-2-1-2.  نظريه خود-تعييني
2-2-1-2. عوامل مؤثر بر انگیزش تحصیلی
3-1-2. درمان پذیرش و تعهد
1-3-1-2. فرایندهای درمان پذیرش و تعهد
1-1-3-1-2. پذیرش
2-1-3-1-2. گسلش شناختی
3-1-3-1-2. خود به عنوان زمینه
4-1-3-1-2. ارتباط با زمان حال
5-1-3-1-2. ارزشها
6-1-3-1-2. عمل متعهدانه
1-3-1-2. هدف درمان پذیرش و تعهد
2-3-1-2. آسیب شناسی روانی طبق درمان پذیرش و تعهد
1-2-3-1-2. انعطاف ناپذیری روانشناختی
2-2-3-1-2. آمیختگی شناختی
3-2-3-1-2. اجتناب تجربهای
4-2-3-1-2.  آمیختگی
5-2-3-1-2. ارزشیابی
6-2-3-1-2. اجتناب
7-2-3-1-2. دلیل آوری
3-3-1-2. مکانیسم اثر درمان پذیرش و تعهد
3-3-1-2. فرایندهای زیربنایی درمان پذیرش و تعهد
2-2. پیشینه پژوهش
1-2-2. پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور
2-2-2. پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور
3-2. خلاصه و جمع‌بندی فصل
منابع
منابع داخلی
منابع خارجی

این فصل در قالب سه بخش ارائه شده است؛ در بخش اول مبانی نظری شامل مطالبی پیرامون خودکارآمدی تحصیلی، انگیزش تحصیلی و درمان پذیرش و تعهد، در بخش دوم پیشینه پژوهش به تفکیک داخلی و خارجی و در نهایت خلاصه و جمع‌بندی فصل ارائه شده است.

1-2. مبانی نظری
1-1-2. خودکارآمدی تحصیلی
      خودکارآمدی یکی از عوامل مهم در توانایی‌های افراد است. انجام وظایف توسط افراد در شرایط مختلف به تفاوت آنها در باورهای خودکارآمدی‌شان بستگی دارد. احساس خودکارآمدی فرد را قادر می‌سازد تا با استفاده از مهارت‌های خود، کارهای بزرگی را در برخورد با موانع انجام دهد. عملکرد مؤثر نه تنها به کسب مهارت‌های متناسب با موقعیت بستگی دارد، بلکه باور فرد نیز مستلزم توانایی انجام آن مهارت‌هاست (شوری و لوپز، 2021).

2-1-2. انگیزش تحصیلی
  انگیزه تحصیلی به مجموعه رفتارهایی گفته می‌شود که منجر به پیشرفت و یادگیری می‌شود. به عبارت دیگر، انگیزش پیشرفت تحصیلی میل فراگیر برای انجام کاری در یک زمینه خاص و ارزیابی عملکرد آن به صورت خودجوش است. اکثر رفتارهایی که انگیزه تحصیلی را نشان می‌دهند شامل اصرار بر انجام کارهای دشوار، سخت کوشی یا تلاش برای یادگیری تا حد تسلط و انتخاب کارهایی است که نیاز به تلاش دارند (جوادی و فاریابی، 1395).
    انگیزش، قلب یادگیری است و یادگیری هدف آموزش است. واژۀ انگیزش از سال 1930 مطرح شده است و شامل تمام زمینه‌هایی می‌شود که به نوعی با رفتار انسان در ارتباط است و در زمینه آموزش در قالب آمادگی روانی به عنوان پیش نیاز یادگیری تلقی می‌شود و آشکارا بر یادگیری تأثیر می‌گذارد. روانشناسان معمولاً انگیزش را فرآیندی می‌دانند که در ایجاد انگیزه و جهت‌دهی رفتار مهم است و یکی از انگیزه‌های مهمی که بر رفتار دانش آموزان تأثیر می‌گذارد انگیزه پیشرفت تحصیلی نام دارد (سون، 2020).
    انگیزش در موقعیت‌های تحصیلی به رفتارهایی اطلاق می‌شود که با یادگیری و پیشرفت مرتبط هستند. انگیزه تحصیلی عبارت است از تمایل یادگیرنده به مشغول بودن و درگیر بودن در فعالیت یادگیری و تلاش مستمر در انجام و تکمیل آن فعالیت. از دیدگاه آموزشی، انگیزش ساختاری چند وجهی است که با یادگیری و پیشرفت تحصیلی مرتبط است و شامل باورهای فرد در مورد توانایی انجام فعالیت مورد نظر، دلایل یا اهداف فرد برای انجام آن فعالیت و واکنش هیجانی است. با انجام آن مرتبط است (گرین، اریف، مارتین، کولمار، مارش و همکاران، 2012). این سازه یک نیروی درونی است که یادگیرنده را به ارزیابی جامع عملکرد خود بر اساس بالاترین استانداردهای تلاش برای موفقیت و لذت بردن از لذت حاصل از عملکرد موفق هدایت می‌کند (طباطبایی و قادری، 1397).

3-1-2. درمان پذیرش و تعهد
    درمان پذیرش و تعهد بر خلاف بیشتر درمانها به دنبال تغییر محتوی فکر نیست. این درمان، یک درمان شناختی-رفتاری است که از مهارتهای ذهن‌آگاهی، پذیرش و گسلش شناختی، برای افزایش انعطاف‌پذیری روانشناختی استفاده میکند (هیز و همکاران، 2013).
    در درمان پذیرش و تعهد، انعطافپذیری روانشناختی عبارت است از افزایش توانایی مراجعان برای ایجاد ارتباط با تجربهشان در زمان حال و براساس آن چه در آن لحظه برای آنها امکانپذیر است، انتخاب کنند به شیوهای عمل نمایند که منطبق بر ارزشهای انتخاب شدهشان باشد. به عبارت دیگر انعطاف پذیری روانشناختی عبارت است از توانایی برای ارتباط با زمان حال به طور کامل و به عنوان یک انسان هوشیار و آگاه و تغییر یا تداوم رفتار در خدمت اهداف ارزشمند (آرچ و همکاران، 2012).

1-3-1-2. فرایندهای درمان پذیرش و تعهد
    در درمان پذیرش و تعهد، انعطافپذیری روانشناختی از طریق شش فرآیند به شرح زیر انجام میشود:
1-1-3-1-2. پذیرش
    درمان پذیرش و تعهد و درمان شناختی رفتاری متفاوت با موج اول رفتار درمانی که بر رفتار متمرکز بود، تکنیک‌هایی را برای مقابله با شناخت‌های مشکل‌زا ارائه می‌دهند. در درمان پذیرش و تعهد، پذیرش ابزار اصلی مقابله با افکار مشکل‌زا است، در حالی که در درمان شناختی رفتاری، بازسازی شناختی پیشنهاد می‌شود (آرچ و همکاران، 2012).
    بازسازی شناختی بر محتوای شناخت تمرکز می‌کند و در نتیجه چرخه نشخوار فکری را زنده نگه می‌دارد. به همین منظور، فرآیند پذیرش در درمان پذیرش و تعهد کاهش نیاز به بازداری فکر و جایگزینی آن با بازسازی شناختی، پذیرش علائم و کنترل رفتار است. پذیرش در این درمان به معنای دریافت یک رویداد یا موقعیت و کنار گذاشتن برنامه کنترل علائم ناکارآمد و فرآیند فعال احساس به عنوان احساسات، تفکر افکار به عنوان افکار و ... است. پذیرش نباید با تحمل یا تسلیم اشتباه گرفته شود. هر دوی اینها منفعل و ضروری هستند. در واقع پذیرش عبارت است از آگاهی از تجربیات درونی (افکار، احساسات، خاطرات و نشانه‌های جسمانی) و پذیرش فعالانه آنها، بدون اقدام برای کاهش آنها و بدون انجام عمل بر اساس جنبه کلامی آنها (لوما و همکاران، 2012).
     
2-2. پیشینه پژوهش
1-2-2. پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور
    ابوترابیان و سجادیان (1401) تحقیقی با عنوان اثربخشی درمان پذیرش و تعهد برافسردگی، نشخوار فکری و خودکارآمدی دانش آموزان دختر افسرده دوره متوسطه دوم انجام دادند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میانگین نمرات افسردگی و نشخوار فکری دانش آموزان بعد از درمان، در مرحله پس‌آزمون و پیگیری کاهش یافته و خودکارآمدی آنان افزایش یافته است. بنابر نتایج این پژوهش، در زمینه افسردگی نوجوانان، درمان پذیرش و تعهد یک رویکرد درمانی کارآمد قلمداد می‌شود که بایستی مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.
    سلیمانپور مقدم و همکاران (1400) اثربخشی شفقت ورزی و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد (اکت) بر خودکارآمدی تحصیلی و انگیزش پیشرفت را مقایسه نمودند. نتایج حاکی از اثربخشی هر دو روش شفقت ورزی و آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد (اکت) در افزایش خودکارآمدی تحصیلی و انگیزش پیشرفت بود. هم چنین بین دو روش آموزشی در افزایش خودکارآمدی تحصیلی و انگیزش پیشرفت تفاوت معنی داری وجود نداشت.

2-2-2. پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور
    یین (2022) با بررسی تأثیر درمان پذیرش و تعهد همراه با موسیقی درمانی آرام‌بخش بر هویت خود دانشجویان گزارش نمودند استفاده ترکیبی از درمان پذیرش و تعهد و درمان آرامش‌بخش موسیقی می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا وضعیت روانی خود را بهبود بخشند، تاب‌آوری ذهنی خود را بهبود بخشند، ارزیابی کیفیت زندگی خود را افزایش دهند، احساس هویت خود را بهبود بخشند و احتمال وقوع بیماری ناشی از احساسات ناسالم مانند افسردگی و اضطراب را کاهش دهند.
    نایت و ساموئل (2022) در پژوهشی با عنوان مداخلات درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در مدارس متوسطه و تأثیر آنها بر سلامت روان و بهزیستی دانش‌آموزان: مروری نظام‌مند گزارش نمودند مداخلات درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در مدارس می‌توانند افسردگی، اضطراب، خشم، سرمایه روان‌شناختی، استرس، بهزیستی، رضایت از زندگی، سلامت روان‌شناختی، مشکلات عاطفی و علائم سلامت روان دانش‌آموزان تأثیر مثبت دارند.
  اکونتوراس و سون (2022) در پژوهشی تأثیر آموزش ذهن‌آگاهی را بر منبع کنترل و خودکارآمدی بازیکنان حرفه‌ای فوتبال در نیجریه بررسی نمودند. آموزش ذهن‌آگاهی بر افزایش خودکارآمدی و اصلاح منبع کنترل بازیکنان حرفه‌ای فوتبال تأثیر دارد که به نوبه خود منجر به بهبود عملکرد و دستیابی به موفقیت می‌شود.

منابع
منابع داخلی
ابدالی، ا؛ گل محمدیان، م و رشیدی، ع. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب امتحان و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر دورة دوم متوسطه. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 25(4): 573-580.
ابراهیمی ا، افشار ح، انوری م. ح، نشاط دوست ح. ط، عابدی ا، نصیری ح. (1394). اثربخشی درمان گروهي پذيرش و تعهد بر شاخص های فاجعه پنداری درد، شدت ناتوان کنندگی درد و رضایت از زندگی بيماران مبتلا به درد مزمن. اولین کنگره سراسری موج سوم درمان های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان.
ابوترابیان، م و سجادیان، ا. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برافسردگی، نشخوار فکری و خودکارآمدی دانش آموزان دختر افسرده دوره متوسطه دوم. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 12(2): 1-12.
بیننده، ا. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با درمان شناختی-رفتاری بر اضطراب دندانپزشکی، تنظیم شناختی هیجان و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان در افراد مبتلا به اضطراب دندانپزشکی. رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد بین المللی خرمشهر- خلیج فارس.
جلالی، م و مهدیان‌فر، ح. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر خودکارآمدی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. هشتمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.
جمالی، م؛ نوروزی، ا و طهماسبی، ر. (1392). عوامل مؤثر بر خودکارآمدی تحصیلی و ارتباط آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر سال ۹۲-۱۳۹۱. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۳ (۸): ۶۴۱-۶۲۹.