مبانی نظری اهداف ،مفهوم و مولفه های سرمایه روانشناختی ,

مبانی نظری و پیشینه تحقیق اهداف ،مفهوم و مولفه های سرمایه روانشناختی

در قالب word  ودر 44 صفحه و قابل ویرایش

فهرست مطالب
روانشناسی مثبت نگر (مبنای نظری سرمایه ی روانشناختی)
اهداف روان شناسی مثبت نگر
مفهوم سرمایه روانشناختی
مولفه های سرمایه روانشناختی
خودکارآمدی
سابقه رفتار شخصی
تجربه جانشینی
قانع سازی کلامی
حالت های فیزیولوژیکی
امیدواری
خوش بینی
تاب آوری
پیشینه پژوهش
منابع
پرسشنامه استاندارد سرمایه روانشناختی لوتانز (2007)

1-4-2 روانشناسی مثبت نگر (مبنای نظری سرمایه ی روانشناختی):

شادابی و نشاط و احساس خوشبختی یکی از موهبت های الهی است که در سایه ی تندرستی و سلامت روانی به انسان ها اعطا شده است ،علاوه برآن سلامت روانی یکی از مهمترین عوامل موثر در ارتقاء و تکامل انسان ها محسوب می‌شود .در قرن 21 روانشناسی متوجه این امر شده است که انسان باید انرژی عقلانی خود را صرف جنبه های مثبت تجربه اش کند.(به نقل از هاشمی نصرت آباد و همکاران،1391).
علم روان شناسی که در آغاز به جای مطالعه سلامت روان به بررسی بیماری روانی می‌پرداخت تا مدتها استعداد بالقوه ی آدمی برای رشد و کمال را نادیده می‌ گرفت .اما در سالهای اخیر شمار روزافزونی از روان شناسان به قابلیت کمال و دگرگونی در شخصیت آدمی ایمان آورده اند .تصویری که روان شناسان مثبت گرا از طبیعت انسان به دست می‌دهند ،خوش بینانه و امیدشبخش است زیرا آنها به قابلیت گسترش ،پرورش شکوفایی و کمال انسان و تبدیل شدن به آنچه ر توان آدمی است باور دارند در شیوه نگرش برخی از شناسان تغییری بنیاری در حال تکوین است .کانون و جهت تازه این نوع نگرش ،روان شناسی کمال یا روان شناسی سلامت خوانده می‌شود که به جنبه سالم طبیعت آدمی می‌پردازد نه به جنبه ناسالم.( شولتز و شولتز، 1998 ؛ترجمه سید محمدی،1390)
با آغاز سده بیست و یک گروهی از روان شناسان به رهبری مارتین سلیگمن، روان شناس و پژوهشگر مشهور در رویکرد روان شناسی بیماری گرا که نخستین بار مفهوم ناتوانی اکتسابی مطرح کرد تصمیم گرفتند به بررسی یافته های پژوهشی خود در پنج دهه گذشته بانام مکتب روان شناسی بیماری گرا پردازند آنها به این نتیجه رسیدند که با وجود دستاوردهای چشمگیری که در یافتن درمانهای موثر برای بیماریهای ذهنی و رفتارهای ناکارامد حاصل شده بود در روان شناسی در کل توجه به نسبت اندکی به رشد و توسعه و خودشکوفایی افراد سالم شدن بود در نتیجه سلیگمن و همکارانش در صدد برآمدند در جهت دهی دوباره به پژوهشهای روانشناختی دو ماموریت کاملا جدید را مد نظظر دهند :1- کمک به افراد یا شخصیت سالم برای برخورداری از شادی و بهره وری بیشتر در زندگی 2- کمک یه شوفا سازی قابلیت های انسانی و بدین ترتیب بود که مکتب روان شناسی مثبت گرا ایجاد شد(لوتانز و دیگران، 2007،به نقل از حسن پور،1392).
بنابراین روانشناسی مثبت نگر بر فهم و تشریح شادمانی و احساس ذهنی بهزیستی و همچنین پیش بینی دقیق عواملی که بر آنها موثرند تمرکز دارد بنابراین روانشناسان مثبت گرا بر وجود ویژگی های مثبت و رشد توانیی های فردی تاکید دارند و جنبه مثبت روانی فرد را در نظر می‌گیرند .(بهادری خسروشاهی و همکاران ،1391). در حقیقت روان شناسی مثبت اصطلاحی است که مانند چتری مطالعه هیجانهای مثبت ویژگیهای شخصیتی مثبت و سازمان های سالم و قوی از جمله خانواده را بر می‌گیرد. به بیان دیگر روانشناسی مثبت گرا علم تجارب مثبت روانی ،خصلت های مثبت فردی و سازمان های مثبت گرااست (فروهر و همکاران ،1390).
در تدوین چهارچوب مفهومی روانشناسی مثبت نگر مفهوم غیر دقیق شادکامی به جنبه های کمی و قابل اندازه گیر مانند هیجان های مثبت زندگی خوشایند اشتغال زندگی فعال هدف مندی زندگی معنادار تبدیل شد تصور کلی سلامت مثبت نگر از بیمار نبودن فراتر رفت رفت و سه نوع متغیر مستقل را در برگرفت : متغیرهای ذهنی زیست شناختی و کارکردی، این سه دسته از متغیرها همگی قابل اندازه گیری هستند و ترکیب آنها هدفهای مورد نظر سلامت از قبیل طول عمر هزینه های سلامت ،بهداشت روانی و پیش آگهی را پیش بینی می‌کند بیماری روانی است بهداشت روانی به معنای عواطف و هیجان های مثبت ،اشتغال،هدف مندی روابط خوب و دستاوردهای مثبت است که قابل اندازه گیری و پیش بینی کننده است .نتایج حاصل از یک دهه پژوهش روان شناختی مثبت نگر حاکی از این است که بهداشت روانی چیزی فراتر از فقدان بهداشت روانی فقدان افسردگی موافقت بیشتر و سلامت جسمانی بهتر را پیش بینی می‌کند سلامت ذهنی که از طریق خوش بینی و سایر هیجان های مثبت اندازه گیری می‌شود ،فرد را در برابر بیماریهای جسمانی محافظت می‌کند(حسن پور،1392). روانشناسی مثبت گرا با تکیه بر نقاط قوت افراد به بهبود عملکرد فردی و سازمانی آنها کمک می‌کند (لوتانز،جنسن،2002).
1-1-4-2 اهداف روان شناسی مثبت نگر :
از منظر روان شناسی مثبت عدم وجود نشانه های بیماری روانی شاخص سلامتی نیست بلکه سازگاری شادکامی و اعتماد به نفس و ویژگیهای مثبتی از این دست نشان دهنده سلامت بوده هدف اصلی فرد در زندگی ،شکوفایی قابلیت های خود است(بهادری خسروشاهی و همکاران،1391). روان شناسی مثبت به عنوان یک تلاش مثبت به جای اینکه جایگزین روان شناسی بالینی سنتی باشد ،متمم آن است ماموریت روان شناسی مثبت این است که نتیجه گیری در مورد آنچه را که می‌تواند دنیای بهتری بسازد به جای توسل به عقاید و معانی بیان علم پایه گذاری(حسن پور،1392). این رشته به دنبال آن است که تصویری از زندگی خوب را به روشنی بیان کند (البته از لحاظ روان شناسی) و برای اینکه مشخص کند چه چیزی زندگی را برای زیستن با ارزش می‌کند از روشهای تجربی روان شناسی استفاده می‌کند هدف این است که نشان داده شود چه اعمالی به تجربیات بهروزی و رفاه به پرورش افراد مثبت نگری که خوشبین و انعطاف پذیر هستند و به آفریدن انجمن ها و موسسات شکوفا کننده می‌انجامد بنابراین موضوع اصلی روان شناسی مثبت نگر تحقیق کردن درباره این گونه تجربیات ذهنی مثبت است بهروزی خشنودی ،رضایت خاطر، لذت امید، خوشبینی روانی، شایستگی، عشق بکار ،جرات ،پشتکار،خودمختاری، مهارت میان فردی،استعداد،خلاقیت ،ابتکار، دوراندیشی خود مسئولیت میان فردی ،نوع دوستی،وجدان کاری و پرورش دیگران (مارشال ریو؛ به نقل از حسن پور،1392).
خلاصه اینکه روان شناسی مثبت نگر به انسان می‌نگرد و می‌پرسد (چه می‌توانست باشد؟).روان شناسی مثبت نگر به عنوان یک رشته قبول دارد که افراد از (آنچه می‌توانند باشند )کمتر هستند و همچنین به میزان شیوع آسیب هایی چون افسردگی سوء مصرف مواد بی احساسی و خشونت واقف است و تصدیق می‌کند که تلاشهای زیادی برای درمان این آسیب های انسان صورت گرفته اند .مساله این نیست که چگونه می‌توانیم ضعف های افراد را اصلاح کنیم؟ بلکه این است که چگونه می‌توانیم توانایی های افراد را پرورش دهیم و تقویت کنیم؟ چگونه خانواده ها مدارس و سازمان ها می‌توانند توانایی های انسان را تقویت کنند؟روان شناسی مثبت نگر در پی آن است که افراد را نیرومندتر و پربارتر نموده و استعداد هممه افراد را شکوفا کند. (مارشال ریو؛ به نقل از حسن پور،1392).
ویژگیهای که در سطور پیش به آنها اشاره گردیده می‌توانند زندگی افراد و به دنبال آن جوامع دستخوش پیشرفت و تحولاتی عظیم کنند که با وجود آنها ابتدا سلامت روانی فرد و به دنبال آن جامعه تضمین شده و بدون آن انواع و اقسام اختلالات روانی و جسمانی گریبانگیر فرد و جامعه خواهد شد ویژگی هایی که با هم و در کنار هم تشکیل عواملی را خواهند داد که از مجموع آنها به عنوان سرمایه روانشناختی یاد می‌شود (حسن پور،1392).

2-4-2  مفهوم سرمایه روانشناختی :
مفهوم جدیدی که به تازگی توسط لوتانز معرفی شده و برگرفته و مشتق شده از رفتار سازمانی مثبت گرا است سرمایه روان شناختی است امروزه بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که سرمایه روان شناختی سازمان ها می‌تواند مزیت رقابتی پایداری برای آنها فراهم کند (حسن پور،1392). سرمایه ی روانشناختی مفهومی است که عمدتا از تئوری و تحقیق در حیطه ی روانشناسی مثبت به دست آمده و در محیط کار مورد استفاده قرار گرفته است (اوی و همکاران ،2011 ؛ به نقل از حسن پور،1392).
به زعم لوتانز و همکاران (2007) سرمایه روان شناختی یک وضعیت توسعه ای مثبت روان شناختی با مشخصه های زیر است :
الف- تعهد و تلاش لازم برای موفقیت در کارها،
ب-وظایف چالش بر انگیز داشتن،
ج-استناد مثبت درباره موفقیت های حال و آینده،
د-پایداری در راه هدف و در صورت لزوم تغییر مسیر رسیدن به هدف برای دستیابی به موفقیت و پایداری هنگام مواجه با سختی ها و مشکلات برای دست یابی به موفقیت (لوتانزو همکاران ،2007).
بنابراین سرمایه روان شناختی شامل درک شخص از خودش داشتن هدف برای رسیدن به موفقیت و پایداری در برابر مشکلات تعریف می‌شود .
سرمایه روان شناختی در واقع به مفهوم چه کسی هستید (خود واقعی) و چه کسی می‌خواهید بشوید (خود ممکن ) بر یک مبنای توسعه ای و رشد یابنده باز می‌گردد. به سخن دیگر سرمایه ی روان شناختی افراد را به چالش می‌کشاند تا در جستجوی این سوال برآیند که چه کسی هستند و در نتیجه به خودآگاهی بهتر که لازمه دستیابی به هدف ها و موفقیت است دست یابند (لوتانز و همکاران، به نقل از محبی نوالدین وند و همکاران ،1393).سرمایه روان شناختی چیزی ورای سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی است امروزه اگرچه سرمایه روان شناختی اغلب مورد غفلت قرار گرفته با این حال این که چه کسی هستم به همان اندازه چه چیزی می‌دانم و چه کسانی را می‌شناسم اهمیت دارد (انویک،2005؛ به نقل از فروهر و همکاران). سلیگمن(2000)، معتقد است که سرمایه روان شناختی جنبه های مثبت زندگی آدمی را در بر می‌گیرد او معتقد است که سرمایه انسانی و اجتماعی آشکار بوده و به آسانی قابل مشاهده است و می‌توان آن را به آسانی اندازه گیری و کنترل کرد در حالیکه سرمایه روان شناختی بیشتر بالقوه بوده ،اندازه گیری و توسعه آن دشوار است .(حسن پور ،1392).