مقاله و مبانی نظری کیفیت اطلاعات مالی و اجتناب مالیاتی ,

ادبیات نظری و پیشینه پژوهشی کیفیت اطلاعات مالی و اجتناب مالیاتی

در قالب word ودر 39 صفحه وقابل ویرایش

فهرست مطالب

)مقدمه    12
2-2)ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی دستیابی به اهداف گزارشگری مالی    12
2-2-2)ویژگیهای‌ کیفی‌ مرتبط با محتوای‌ اطلاعات‌    13
2-2-2-1)مربوط‌ بودن    13
2-2-2-2)قابل‌ اتکا بودن‌    13
2-2-3)ویژگیهای‌ کیفی‌ مرتبط‌ با ارائـه‌ اطلاعات‌    13
2-2-3-1)قابل‌ مقایسه‌ بودن‌    13
2-2-3-2)قابل‌ فهم‌ بودن‌    13
2-3)محدودیتهای‌ حاکم‌ بر ویژگیهای‌ کیفی‌ اطلاعات‌ مالی‌    14
2-3-1)موازنه‌ بین‌ ویژگیهای‌ کیفی‌    14
2-3-2)به موقع بودن    14
2-3-3)ملاحظات منفعت و هزینه    14
2-4)عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع    14
2-4-1) اندازه شرکت    15
2-4-2) سودآوری    16
2-4-3) نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام    17
2-4-4) اهرم مالی    17
2-4-5) عمر شرکت    18
2-4-6 )ماهی از پایان سال مالی    19
2-4-6) حجم معاملات سهام    20
2-5) اجتناب مالیاتی    20
2-5-1) نقش حسابداران و مشاوران در اجتناب مالیاتی    22
2-5-2) تفاوت اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی    22
2-5-3) زمینه های پیدایش فرار مالیاتی    23
2-5-4)فرار مالیاتی در ایران    24
2-5-5)ناکارآمدی نظام مالیاتی ایران علل و زمینه‌ها    25
2-5-5-1) قوانین و مقررات مالیاتی    25
2-5-5-2) فرآیندهای مالیاتی    25
2-5-5-3)عدم توجه به رضایت مؤدیان مالیاتی    26
2-5-5-4) منابع انسانی    26
2-5-5-5) مؤدیان مالیاتی    27
2-6) پیشینه تحقیق    29
2-6-1) تحقیقات داخلی    29
2-6-2) تحقیقات خارجی    33
2-7) خلاصه فصل    41

منابع

2-1)مقدمه
هر مطالعه و پژوهش ضمن آنکه مبتنی بر مطالعات پیشین صورت میگیرد، مقدمه و پایه ای برای مطالعات بعدی محسوب میشود. در مطالعات جدیدتر کوشش میشود پیوندها و ارتباطات تازه ای ایجاد شود و هرچه تعداد این حلقه های ارتباطی جدید بیشتر باشد، اهمیت و سهم آن مطالعه در بسط دانش بشر بیشتر خواهد بود. اغلب تحقیقات و پژوهش ها بر پایه ارکان و نتایج مطالعات و تحقیقات پیشین استوارند. در این فصل از تحقیق حاضر به بررسی عناصر و موضوعات مرتبط با تحقیق پرداخته میشود. در ابتدا به معرفی ویژگی های کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات و عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع و همچنین مبانی نظری اجتناب مالیاتی و نقش حسابداران، حسابرسان و مشاوران در اجتناب مالیاتی، سپس به مرور تفاوت بین اجتناب مالیاتی و فرار مالیاتی و زمینه های پیدایش آنها و در ادامه نگاهی به فآیندهای مالیاتی، علل و زمینه های ناکارآمدی نظام مالیاتی در ایران خواهیم داشت. بخش پایانی فصل نیز به بررسی تحقیقات و پژوهش های خارجی و داخلی که با موضوع تحقیق ارتباط دارند، اختصاص یافته است.
2-2)ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی دستیابی به اهداف گزارشگری مالی
برخی‌ ویژگیهای‌ کیفی‌ به‌ محتوای‌ اطلاعات‌ مندرج‌ در گزارشهای‌ مالی‌ و برخی‌ دیگر به چگونگی‌ ارائـه‌ این‌ اطلاعات‌ مربوط‌ می‌شود. ویژگیهای‌ کیفی‌ اصلی‌ مرتبط‌ با محتوای‌ اطلاعات‌، ” مربوط‌ بودن‌“ و ” قابل‌ اتکا بودن‌“ است‌. ویژگیهای‌ کیفی‌ اصلی‌ مرتبط‌ با ارائه‌ اطلاعات‌، ” قابل‌ مقایسه‌ بودن“ و ” قابل‌ فهم‌بودن‌“ است‌. حتی‌ اگر اطلاعات‌ مربوط‌ و قابل‌ اتکا باشد، سودمندی‌ آن‌ درصورت‌ قابل‌ مقایسه‌ نبودن‌ و قابل فهم‌ نبودن‌ دچار محدودیت‌ خواهد بود.
2-2-2)ویژگیهای‌ کیفی‌ مرتبط با محتوای‌ اطلاعات‌
2-2-2-1)مربوط‌ بودن
بارس و همکاران ( 2001) مربوط بودن ارزش اطلاعات حسابداری را چنین تعریف نموده اند که ارقام حسابداری در صورتی دارای ارزشی مربوط هستند که رابطه معناداری با ارزش بازار سهام داشته باشند، بنابراین اگرممکن باشد که اطلاعات حسابداری در مدل های پیش بینی مربوط به متغیرهایی مانند ارزش بازار شرکت ها و سایر متغیرهای مرتبط با بازده به عنوان داده های مفید وارد گردند می‌توان فرضیه مربوط بودن اطلاعات حسابداری را پذیرفت.‌
2-2-2-2)قابل‌ اتکا بودن‌
اطلاعاتی‌ قابل‌ اتکاست‌ که علاوه بر کامل بودن‌، عاری‌ از اشتباه‌ و تمایلات‌ جانبدارانه‌ با اهمیت‌ باشد و به طور صادقانه‌ معرف‌ آن‌ چیزی‌ باشد که‌ مدعی‌ بیان‌ آن‌ است‌ یا به‌ گونه‌ای‌ معقول‌ انتظار می‌رود بیان‌ کند. ( کمیته تدوین استانداردهاي حسابداري، 1390)
2-2-3)ویژگیهای‌ کیفی‌ مرتبط‌ با ارائـه‌ اطلاعات‌
2-2-3-1)قابل‌ مقایسه‌ بودن‌
استفاده‌کنندگان‌ گزارشهای‌ مالی‌ باید بتوانند گزارشهای‌ مالی یک‌ واحد گزارشگر‌ را طی‌ زمان و واحدهای گزارشگر مختلف را با یکدیگر مقایسه نمایند. بدین‌ترتیب‌ ضرورت‌ دارد اثرات‌ معاملات‌ و سایر رویدادهای‌ مشابه‌ در داخل‌ واحدگزارشگر‌ و در طول‌ زمان‌ برای‌ آن‌ واحد گزارشگر‌ با ثبات‌ رویه ‌اندازه‌گیری‌ و ارائه‌ شود و بین‌ واحدهای‌گزارشگر‌ مختلف‌ نیز هماهنگی‌ رویه‌ در اندازه‌گیری‌ و ارائه‌ موضوعات‌ مشابه‌ رعایت‌ گردد (همان منبع)
2-2-3-2)قابل‌ فهم‌ بودن‌
ویژگی قابل فهم بودن، موجب می‌شود اطلاعات برای استفاده‌کنندگان قابل درک باشد.گزارشهای مالی با مقاصد عمومی واحدهای بخش عمومی باید اطلاعات را به نحوی ارائه دهد که جوابگوی نیازها و دانش پایه‌ای استفاده‌کنندگان آنها، و ماهیت اطلاعات ارائه شده باشد (همان منبع).
2-3)محدودیتهای‌ حاکم‌ بر ویژگیهای‌ کیفی‌ اطلاعات‌ مالی‌
2-3-1)موازنه‌ بین‌ ویژگیهای‌ کیفی‌
در اغلب موارد بین خصوصیات کیفی اطلاعات مالی، تضاد و ناسازگاری وجود دارد. برای‌ رسیدن به‌ موازنه‌ بین‌ ویژگیهای‌ مربوط‌ بودن‌ و قابل‌ اتکا بودن‌، باتوجه‌ به‌ الزامات‌ قانونی‌ در مورد زمان‌ ارائـه‌ اطلاعات‌، مهمترین‌ موضوعی‌ که‌ باید مورد توجه‌ قرار گیرد این‌ است‌ که‌ چگونه‌ به‌ بهترین وجه،‌ نیازهای‌ تصمیم‌گیری‌ و پاسخگویی‌ تأمین شود (هندریکسون ،1992).
2-3-2)به موقع بودن
به موقع بودن را به معنای وجود اطلاعات قابل دسترسی برای یک تصمیم گیرنده قبل از اینکه این اطلاعات قابلیت تأثیرگذاری بر تصمیمات را از دست بدهد، تعریف کرد ( SFACشماره2).
2-3-3)ملاحظات منفعت و هزینه
برخی تصور می‌کنند که اطلاعات نوعی کالای مجانی است، اما تهیه و ارائه ی اطلاعات مانند هر کالای دیگری دارای هزینه است و در تهیه و ارائه آن باید رابطه ی منفعت و هزینه را در نظر گرفت (همان منبع).
2-4)عوامل مؤثر بر رفتار گزارشگری به موقع
گزارشگری به موقع تابعي از عوامل مختلف است. اين عوامل معمولاً به دو گروه تقسیم ميشوند. دسته ی اول عوامل مربوط به حسابرسي و ويژگيهای حسابرس و دسته ی دوم مربوط به ويژگيهای شرکت و عملکرد مديريت هستند. عوامل مربوط به حسابرسي آنهايي هستند که احتمالاً در اجرای وظايف حسابرسي و صدور گزارش حسابرسي به موقع نقش دارند. در مقابل عوامل مخصوص شرکت و عملکرد مديريت آنهايي هستند که مديريت را برای ارائهی گزارش سالیانهی به موقع يا کاهش هزينه های مرتبط با تأخیر غیرعادی گزارشگری قادر ميسازد )انسا، 2000) در اين تحقیق، تعدادی از اين، عوامل که مربوط به شرايط اقتصادی در ايران هستند و برای آنها، داده های قابل دسترس وجود دارد مورد بررسي قرار گرفته است. اين عوامل شامل اندازه شرکت، سودآوری، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام، اهرم مالی، عمر شرکت، پايان سال مالي، حجم معاملات سهام ومواردی از این قبیل را نام برد؛ اثر هریک از موارد فوق الذکر بر روی به موقع بودن در زیر به صورت تئوری بیان شده است.
2-4-1) اندازه شرکت
به موقع بودن انتشار گزارش سالیانه یک تابعی از اندازه شرکت گزارشگر است. معمولاً شرکت های بزرگ به چند دلیل گزارشگران به موقعی هستند. اول آنها منابع بیشتری دارند، کارمندان حسابداری بیشتر و با میزان تحصیلات بالاتر و سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری پیشرفته که در نتیجه به‌موقع‌تر گزارش می‌کنند. بیشتر شرکت های بزرگ قادر به نصب تجهیزات و سایت‌های کامپیوتری، خرید برنامه‌های کامپیوتری یا استفاده از برنامه نویسان جهت نوشتن برنامه های لازم و به طور خلاصه دسترسی آسان به امکانات سخت افزاری و نرم افزاری که در پردازش و کنترل موجودی ها و عملیات سریع، صحیح و دقیق‌تر هستند. استفاده از وسایل به تهیه سریع و فوری حساب‌ها و گزارشگری سالیانه به موقع منتج خواهد شد .
دوم شرکت های بزرگ برای داشتن سیستم‌های کنترل داخلی قوی‌تر با این نتیجه که حسابرسان زمان کمتری در آزمون‌های محتوی و رعایت صرف می‌کنند باعث می‌شود تأخیر غیرعادی حسابرسی حداقل شود و همچنین شرکت ها با در اختیار گذاشتن تعدادی از پرسنل خود به حسابرسان و بازرسان باعث تسهیل امور حسابرسی می‌شوند که در نتیجه شرکت ها را قادر به گزارشگری فوری به مردم می‌کند.
سوم شرکت های بزرگ به وسیله تعداد نسبتاً زیادی از تحلیلگران مالی پیروی می‌شوند که معمولاً به صدور به موقع گزارشات سالیانه برای تأیید و تعدیل انتظاراتشان از جنبه‌های اقتصادی حال و آینده متکی هستند. اینجا یک محرکی برای چنین شرکت هایی برای گزارشگری به موقع برای اجتناب از معاملات حدسی در سهامشان، به وجود می‌آید.
محققان فرض می‌کنند که شرکت های بزرگتر از حساسیت بیشتری نسبت به شرکت های کوچه برخوردارند و بنابراین با انگیزش‌های متفاوتی در انتخاب روش های حسابداری رو به رو هستند (واتس و زیمرمن 1978) و (گانون 1967). فرضیه اندازه مبتنی بر این فرض است که در شرکت های بزرگتر هزینه‌های سیاسی بیشتری نسبت به شرکت های کوچکتر وجود دارد و انتقالات ثروت بزرگتری به آنها تحمیل می‌شود (دهالیوال 1980) و (دکین 1979). و همچنین شرکت های بزرگتر تحت فشارهای سیاسی بیشتری برای ارائه زودتر گزارشاتشان هستند. شواهد تجربی قابل دسترس پیشنهاد می‌کند که شرکت های بزرگتر از همتاهای کوچکترشان گزارشگران به موقع‌تری هستند. (اَشتون 1989)، (فرست و پونال 1994).
اندازه شرکت در تحقیقات مختلف به وسیله کل فروش یا کل دارایی‌های شرکت اندازه‌گیری شده است. در یک تحقیق انجام شده توسط آقای واتس و زیمرمن در سال 1989 نماینده اندازه شرکت به صورت فرمول زیر بوده است:
ارزش دفتری بدهی ها + ارزش بازار حقوق صاحبان سهام = اندازه شرکت
در تحقیق مزبور اندازه شرکت به وسیله کل دارایی‌ها (ارزش دفتری) پایان سال هر شرکت همانند مطالعات قبلی اندازه گیری می‌شود (دیویس و ویترد 1980، سیمنت 1995).
2-4-2) سودآوری
انتظار میرود سودآوری رفتار گزارشگری به موقع شرکت را تحت تأثیر قرار دهد. دای و اسریدر (1995) بیان کردند که شرکت های با نتایج موفق (اخبار خوب سریع‌تر گزارش خواهند کرد از شرکت های با عملیات ناموفق یا آنهایی که زیان انباشته دارند (اخبار بد)). دلیل آن این است که سودآوری، کارایی عملیات شرکت را اندازه گیری می‌کند. عملکرد یک شرکت یک اثر برجسته هم بر روی بازار اوراق بهادار شرکت و هم بر روی مهارت های مدیریتی شرکت دارند.(مَن 1965، فما 1980، واتس و زیمرمن 1986).