مقاله و مبانی نظری ارزیابی عملکرد در صنعت بیمه ,

مبانی نظری و پیشینه پژوهش بررسی ارزیابی عملکرد در صنعت بیمه (فصل دوم پایان نامه)

در قالب word و در 33 صفحه وقابل ویرایش

قسمتی از متن::

-1- مقدمه
اندازه گیری کارایی و تغییرات آن در طی زمان می‌تواند از یک سو در ارزیابی مواردی چون: کیفیت به کارگیری منابع، سطح بازدهی فعالیت ها، وضع موجود و ضعف ها و نارسایی های آن از برنامه های تدوین شده و از سوی دیگر در کشف روش های بهبود بهره وری و کارایی، اصلاحات مورد لزوم و این که کدام عامل تولید باید تقویت شده و یا ترکیب صحیح خود را بیابد و تخصیص منابع چگونه باید صورت پذیرد، بسیار مؤثر واقع شود. با توجه به اهمیت استراتژیک بهبود بهره وری و کارایی برای هر سازمان، اندازه گیری این دو فاکتور به مدیریت این امکان را می‌دهد که نقاط ضعف موجود و نیز روش های بهبود را شناسایی کرده و با استفاده از فرصت های بالقوه و استفاده مطلوب تر از منابع، نتایج فعالیت ها را در اسرع وقت در جهت بهبود بهره وری و کارایی کلی سیستم هدایت نماید. در شرکت های بیمه می‌توان با بهره گیری بهینه از نیروی انسانی و منابع سرمایه ای، به بالاترین کارایی دست یافت. شاید یکی از مهم ترین اثرات افزایش کارایی شرکت های بیمه، تأثیر بر نرخ حق بیمه ها و کاهش آن باشد که خود منجر به ارزان تر شدن بیمه نامه ها و استتقبال هر چه بیشتر مردم از پوشش های بیمه ای خواهد بود (ابراهیمی قوام آبادی 1389ص2).
نمايندگان و کارگزاران بيمه و بازاريابان آنها شبکه فروش صنعت بيمه را تشکيل مي دهند و در حقيقت بازوان اجرايي شرکت هاي بيمه جهت فروش بيمه مي باشند. توانايي و بالندگي شبکه فروش، شکوفايي فروش، از نظر کمي و کيفي را بدنبال خواهد داشت و ضعف آن نيز موجب پريشاني عرضه بيمه در جامعه خواهد بود. به جرات مي توان گفت يکي از عواملي که باعث ایجاد مشکل در زمينه رسيدن به سطح مطلوبی از فروش بیمه نامه و ترکيب فروش خدمات بيمه اي در صنعت بیمه شده است، نارسايي و رشد نيافتگي شبکه فروشندگي حضوري در بازار بيمه ايران است.
بنابراین این سوال همواره درباره عملکرد شبکه فروش بیمه مطرح است، که شبکه فروش با چه میزان ودرجه ای از کارایی عمل می‌کند؟
از سال 1978، تکنیک تحلیل پوششی داده ها (DEA) به طور وسیعی برای اندازه گیری کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیری(DMU) با ورودی ها و خروجی های مشابه بکار برده می‌شود. نتایج حاصل از این تکنیک نشان می‌دهد که چطور DMU ها در مقایسه با همدیگر در تبدیل ورودی ها به خروجی ها عمل می‌کنند(Kao & Hwang, 2008). روش هایی که تاکنون برای ارزیابی شرکت های بیمه در کشور استفاده شده است، براساس مدل های سنتی DEA بوده است. براساس مدل سنتی کارایی شرکت ها بدون در نظرگرفتن خروجی های نامطلوب (بد) صـورت گرفته و کل سیـستم را با ورودی ها وخروجی هایش مطلوب (خوب ) مورد ارزیابی قرارداده اند. به همین علت در این پژوهش از روش تحلیل پوششی داده ها با خروجی نامطلوب استفاده می‌شود، تا مشخص شود که چه عاملی باعث عملکرد ضعیف شبکه فروش شرکت های بیمه می‌شود تا با ایجاد تغییرات لازم، بهبود عملکردشان فراهم گردد و مدیران شرکت های بیمه در انتخاب شبکه فروش آن را در نظر داشته باشند.
در این فصل به اهمیت ارزیابی عملکرد پرداخته و تکنیک تحلیل پوششی داده ها و مدل های اصلی آن که یکی از تکنیک های اندازه گیری کارایی است، معرفی می‌گردد. سپس مروری بر تحقیقات انجام شده در صنعت بیمه به کمک DEA بیان می‌شود. همچنین در این فصل سیستم تحلیل پوششی داده ها با خروجی نامطلوب را معرفی نموده و مدل این سیستم ها، مورد بررسی قرار می‌گیرد. از آنجایی که در صنعت بیمه با خروجی نامطلوب تاکنون تحقیقی انجام نشده است، بنابراین تحقیقات انجام شده در بانک و سایر صنایع با خروجی نامطلوب آورده شده است.

2-2- ارزیابی عملکرد
ارزيابي عملکرد فرآيندي است که به سنجش و اندازه‌گيري، ارزش‌گذاري و قضاوت درباره عملکرد سازمان در دوره معيني پرداخته و در صورتي که با ديدگاه فرايندي و بطور صحيح و مستمر انجام شود، موجب ارتقاء عملکرد سازمان‌ها مي‌گردد(صالح زاده و دیگران، 1390). اندازه¬گیری کارایی به عنوان يکي از مهمترين روش‌هاي ارزيابي عملکرد و بهره وری یک شرکت، همواره مورد توجه محققان قرار داشته است. (Niknazar,2011 ؛ اجلی و صفری، 1390)
کارایی بیانگر این مفهوم است که یک سازمان در یک دوره زمانی مشخص، به چه میزان توانسته است از منابع خود در راستاي تولید استفاده نماید. بنابراین کارایی، معیار عملکرد یک سیستم سازمانی است که بر میزان منابع (ورودي ها) استوار شده است. به عبارت ديگر کارایی، میزان مصرف منابع براي تولید مقدار معینی، محصول است. (مهرگان، 1391ص38). قدم ابتدایی در زمینه بهبود کارایی و بهره وري، "اندازه¬گیري" است. اندازه-گیري کارایی و بهره¬وري شرایطی را فراهم می‌آورد تا مدیران سازمان دریابند در چه وضعیتی قرار دارند و بتوانند براي بهبود شرایط فعلی برنامه¬ریزي کنند (امامی میبدی و دیگران، 1388).
سازمانها برای تعیین و تشخیص موقعیت فعلی خود و بقا پیشرفت در دنیای رقابتی امروز می‌بایست به طور مستمر از روشها و الگوهایی به منظور ارزیابی و بهبود مستمر عملکرد خود بهره گیرند. ارزیابی عملکرد، ضرورتی بنیادین در رویارویی و سازگاری با تحولات و بهبود مستمر فعالیت هاست. امروزه در صنعت بیمه به دلیل ورود شرکت های متعدد بخش خصوصی، شرایط رقابتی ویژه ای حکمفرما شده است به طوری که شرکت های با عملکرد و توان رقابتی بالا، قادر به ادامه حیات خواهند بود، بنابراین ضرورت دارد تا این شرکت ها ضمن ارزیابی عملکرد خود نسبت به سایر شرکت ها، با شناسایی نقاط ضعف و قوت عملکرد زمینه را برای بهبود مستمر خود فراهم نمایند(میثم شفیعی ودیگران،1391).
خدمات بیمه ای نقشی مهم در اقتصاد ملی ایفا می‌کنند و تاثیرات عمیقی بر رفتار بخش های مختلف اقتصادی دارند. امروزه با تغییرات بنیادین در اقتصاد دنیا، شرکت های بیمه ای نیز دچار تغییرات اساسی شده اند. از جمله این تغییرات اساسی، افزایش کمی مؤسسات بیمه ای و حضور بیش از پیش بخش خصوصی در این عرصه از فعالیت های اقتصادی است، به طوری که این حضور نسبت به سال های گذشته تقریبا چندین برابر رشد داشته است. صنعت بیمه از جمله پدیده هایی است که در تجارت داخلی و خارجی اعتبار و اهمیت خاصی دارد و ارزیابی کارایی شرکت های بیمه علاوه برآگاهی دادن به ذی نفعان، باعث افزایش رقابت، پویایی صنعت و توسعه پایدار و متوازن جامعه می‌شود.
شرکت های بیمه برای تعیین و تشخیص موقعیت فعلی خود و بقا و پیشرفت در دنیای رقابتی امروز می‌بایست به طور مستمر از روشها والگوهایی به منظور ارزیابی و بهبود مستمر عملکرد خود و فعالیت های جاری در سازمان بهره گیرندAdler & Golany ,2001)).
توسعه یافتگی یکی از اهداف اصلی در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران بوده و صنعت بیمه پشتوانه راسخی است که سهم چشمگیری در تحقق این مهم خواهد داشت.
همزمان با تعریف بهره وری روش های متعددی نیز برای اندازه گیری آن ارائه شده است. روش های مختلفی جهت اندازه¬گیری و ارزیابی کارایی سازمانها وجود دارد که در یک طبقه بندی کلی آنها را به مدل های پارامتریک و ناپارامتریک تقسیم می‌کنند(امامی میبدی و دیگران، 1388؛ آذر، 1386 ؛ مهرگان، 1391، ص 25).
در روشهای پارامتریک با استفاده از تکنیک¬های مختلف آماری و اقتصادسنجی، نسبت به تعیین کارایی اقدام می¬گردد و در روشهای ناپارامتریک از مدل های برنامه ریزی ریاضی(بهینه سازی تابع هدف) کارایی هر واحد محاسبه می¬گردد (مهرگان،1391، ص 25).
فرآیند ارزیابی عملکرد، فرآیندی است که به سازمان این فرصت را می‌دهد که مشکلات را شناسایی کند و عمل صحیح را قبل از اینکه مشکلات بزرگ شوند، انجام دهد(Kueng, 2000 ). دو روش عمده ای که برای تخمین کارایی بنگاه ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، روش مرز تصادفی و روش تحلیل پوششی داده ها است. در روش تحلیل پوششی داده ها، تخمین کارایی با استفاده از سیستم برنامه ریزی ریاضی صورت می‌گیرد. در این روش محدودیتی در انتخاب نهاده و ستاده ها وجود ندارد البته به شرط آن که تعداد بنگاه ها به اندازه کافی زیاد باشد. اما روش تحلیل مرز تصادفی با استفاده از روش های اقتصادسنجی به تخمین کارایی می‌پردازد (همتی و همکاران،1386).
شرکت های بیمه ای سعی دارند با استفاده بهینه از امکانات موجود، خدماتی ارائه دهند که به لحاظ کمیت و کیفیت در سطح بالایی باشد. کارایی از معیارهای اساسی برای سنجش عملکرد سازمانی است که بیانگر نسبت خروجی یک مجموعه به ورودی های آن را نشان می‌دهد، اما با افزایش تعداد خروجی ها و ورودی ها، اندازه گیری کارایی با شیوه های سنتی بسیار دشوار است، بنابراین یکی از روش های بسیار کارآمد جهت ارزیابی عملکرد واحدهای مشابه که به دلیل خصوصیات مطلوب، خروجی های گسترده و تحلیل ناکارایی بنگاه ها در بیش از سه دهه ی اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته، روش تحلیل پوششی داده هاست.
در این پژوهش، با استفاده از شاخص کارایی، ارزیابی عملکرد شبکه فروش شرکت بیمه صورت گرفته و برای بدست آوردن کارایی هم از تکنیک تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است.

2-3- تحلیل پوششی داده ها
پیشینه تحلیل پوششی داده ها به موضوع رساله دکتری رودز با راهنمایی استادش کوپر بر می‌گردد. که به کمک آن عملکرد مدارس دولتی آمریکا را مورد بررسی قرار دادند. تحلیل پوششی داده ها روشی است برای اندازه گیری کارایی واحد های تصمیم گیریDMU های همگن. در واقعDEA رویکردی برای شناخت شیوه های بهتر سنجش کارایی DMU ها، با وجود ورودی ها و خروجی های چندگانه است. در حقیقت این روش نه تنها امتیازات کارایی را برای واحدهای ناکارا تعیین می‌کند، بلکه برای آن واحدهایی که بر مرز کارایی قرار دارند نیز طرح های کارایی را ارائه می‌نماید(صفری ،1391ص 19).
تحلیل پوششی داده ها یک روش برنامه ریزی ریاضی و یک ابزار مفید در مدیریت است که کارایی نسبی گروهی از واحدهای تصمیم گیری با ورودی ها و خروجی های مشابه را اندازه گیری می‌کند. این روش همه DMU هایی را که از عملکرد ضعیف برخوردارند، شناسایی می‌کند و نشان می‌دهد که هریک از ورودی ها و خروجی ها به چه میزان باید تغییر کنند تا واحدهایی که دارای عملکرد ضعیف می‌باشند، به سمت واحدهای دارای عملکرد قوی، حرکت نمایند(Fortuna, 2000). تحلیل پوششی داده ها یک روش غیرپارامتریک بوده که به کمک برنامه ریزی ریاضی برای واحدهای تصمیم گیری، مرز کارایی را مشخص می‌کند. مرز کارایی با ترکیبی از واحدهای کارا بدست می‌آید. در روشهای پارامتریک باید یک معادله مشخص(معادله رگرسیون، تابع تولید و...) وجود داشته باشد که در قالب آن متغیرهای مستقل و وابسته با یکدیگر ارتباط داشته باشند، در حالی که روش DEA نیازی به فرم ریاضی خاصی ندارد. کارایی بدست آمده از این روش، کارایی نسبی است. هر واحدی که بر روی مرز کارایی قرار داشته باشد، کارا و در غیراینصورت ناکارا است. پس از اجرای مدل های DEA مجموعه ای تحت عنوان مجموعه مرجع ارائه می‌شود. در این مجموعه مشخص می‌شود که هر واحد ناکارا برای رسیدن به مرز کارایی باید با کدامیک از واحدهای کارا مقایسه شود(Charnes et al, 1984).

2-4- مدل های اصلی تحلیل پوششی داده ها
DEA از جمله تکنیک هایی است که علاوه بر سنجش و ارزیابی کارایی و عملکرد راه های افزایش آنها را نیز به طور تفکیکی با استفاده از نسبت ستاده به داده برای هر سطح جداگانه پیشنهاد می‌کند و نحوه افزایش بهره وری را در تمام سطوح ارائه می‌دهد. تحلیل پوششی داده ها، تکنیک برنامه ریزی خطی است که مدیر می‌تواند با استفاده از آن از بهترین واحد تصمیم گیری DMU برای دیگر واحدها الگوبرداری نماید.